Kan iftirası

        
Yahudilik

Kan iftirası veya kan suçlaması,[1][2] dini azınlıkların (çoğunlukla Yahudiler) çocukların kanlarını dini ayinlerde ve bayramlarda kullandıkları[1][2][3] yönündeki iftira ve suçlamalardır.[4][5][6] Tarihsel olarak bu iddialar -kuyu zehirlemeleri ve ekmek pisletmeleri iddialarıyla birlikte- Avrupa'da Yahudilere işkence etmek için kullanılmıştır.[5]

Bu iftiraya göre Yahudilerin Pesah bayramında matsa yapabilmeleri için insan kanına ihtiyacı vardır ve yine bu suçlamaya göre Hristiyan çocukların kanları tercih edilir. Tarihsel olarak sebebi bilinmeyen çocuk ölümlerinden kan iftirası sorumlu tutulurdu. Bazen de kurban edildiği iddia edilen kişiler şehit mertebesine konup onun adına kültler oluşturuldu. Hatta bazen de bu kişiler azizleştirildi.

Yahudi folklorüne göre kan iftiraları 16.yy'da Rabbi Judah Loew ben Bezalel'in Prag Golem'ini yaratmasının arkasındaki itici güçtür. Çoğu papa kan suçlamalarını direkt veya dolaylı olarak kınamış ve onaylamamıştır.[7] Bu iftiralar bazı Hristiyan gruplar içinde ve yakın zamanda Müslümanlar tarafından halen kullanılmaktadır.

İddia edilen dini cinayetlerin tanımı

Genel olarak kan iftirasının hikâyesi şöyledir:

Bir çocuk (genelde ergenlik çağına varmamış bir erkek çocuk) kaçırılır veya bazen satın alınıp bir yerde gizlenir. Çocuğun gizlendiği yer Yahudi cemaatinin önde gelenlerinden birinin evi, sinagog vs'dir. Çocuk burada ölüm gününe kadar saklanır. Uzak ve yakın diyarlardan törene katılacaklar gelir, işkence ve idam aletleri hazırlanır.
Kurban zamanı (genelde gece), kalabalık, infaz alanına gelir (bazen bu yer sinagogdur) ve göstermelik mahkemede yargılanır. Çıplak ve bağlı çocuk (bazen ağzı da bağlanır) hakim önüne çıkarılır. En nihayetinde ölümle cezalandırılır. "Mahkeme" sırasında çeşitli işkenceler yapılır, adı geçen işkence aletleri Engizisyonlarda kullanılmıştır. İşkence çeşitleri, kötürüm etme (sünnet dahil), iğnelerle vücudu delme, yumruk ve tokat atma, elleri arkadan bağlayıp el bileklerinden tavana asma ve kırbaçlamadır.
Sonunda dikenli dallardan yarı baygın çocuğun kafasına taç yapılır ve bağlanır veya çarmıha çivilenir. Çarmıh dikleştirilir özellikle elleri, ayakları ve cinsel bölgesi başta olmak üzere bedeninden akan kanlar kase veya bardaklarda toplanır. Sonunda çocuk, kılıç, mızrak veya hançer kalbine saplanarak öldürülür. Ölü beden çarmıhtan çıkarılıp gizlenir veya yok edilir, fakat bazen de kara büyü yapmak için kullanılır.

İlk hikâyelerde dini törenin tek amacı çocuğu öldürmekti fakat zamanla hikâye şeklini değiştirip kan toplamaya dönüştü. İlk toplu zulüme sebep olan kan iftirası Norwichli William (ö. 1144) hikâyesidir. Bu hikâye William'ın kanının toplanmasından veya cinayetin dini amaçlı yapılmasından bahsetmez. Lincolnlü Küçük Aziz Hugh'nun (ö. 1255) hikâyesine göre, oğlanın ölüsü çarmıhtan çıkarılıp masaya serildi. Hepatoskopi gibi okult nedenlerle karnı yarılıp iç organları boşaltıldı. Trestolu Simon'un (ö. 1475) hikâyesinde ise çocuğun yüksek bir yer üzerinde baş aşağı tutulup kanının toplandığı vurgulanır.

Amerikan tarihçi Walter Laqueur'e göre;

"Toplamda yaklaşık 150 kan iftirası kaydedilmiştir (binlerce söylentiyi saymıyoruz bile) ve bu tarih boyunca Yahudilerin tutuklanıp öldürülmesiyle sonuçlandı; çoğu Ortaçağ'da gerçekleşti... Olayların hemen hemen hepsinde gerek linç yoluyla gerekse de işkence sonrası mahkeme yoluyla Yahudiler öldürüldü."[8]

Yahudi geleneğinde kan ve kurban uygulamasının esası

Antisemit işkence ve insan kurban hikâyeleri Yahudilik öğretilerine ters düşmektedir. Tora'daki On Emir cinayeti yasaklar. Ayrıca herhangi bir canlının yemekte kanının kullanılması kaşer kurallarına aykırıdır. Kurban edilen hayvanların kanları tüketilemez; kanın akıtılması ve toprakla örtülmesi gerekir.[9] Levililer kitabına göre kurbanın kanı sadece Kudüs Tapınağı'ndaki altara konulabilir -ki Hristiyanların başlattığı kan iftiraları döneminde Tapınak bulunmamaktaydı. Bunun yanı sıra, insan etinin tüketimi de kaşer kurallarına aykırıdır. Hayvan kurbanı antik Yahudilikte yer alırken Tanah ve Yahudi öğretileri insan kurbanının şeytani olduğunu ve pagan Kenanlılarla İbraniler arasındaki fark olduğunu belirtir.[10][11] Yahudilerin bu tip ibadetlerde bulunması yasak olup bu tür ibadetlere bulaşanlar cezalandırılır.[12][13][14][15] Hatta Kohenlerin ölünün bulunduğu odada dahi bulunması yasaktır.[16]

Mitin kökeni

İbrani Üniversitesi Profesörü Israel Jacob Yuval'ın 1993'te yayınladığı makale, kan iftiralarının 12.yy'da Birinci Haçlı seferinde Hristiyanların Yahudiler ile ilgili görüşleri nedeniyle ortaya çıkmış olabileceğini savunur. Bazı Yahudiler zorla din değiştirmektense çocuklarını öldürüp intihar etmeyi yeğlemişlerdir. Yuval'ın araştırmasına göre çarpıtılmış Hristiyan raporlarında eğer Yahudiler kendi çocuklarını öldürebiliyorlar ise pekala Hristiyan çocukları da öldürebilecekleri belirtilmiştir. Yuval, Yahudiler içe kapanık yaşadıklarından Avrupa Hristiyanlarının yarattığı kan iftiralarının bir Hristiyan fantazisi olduğu görüşüne karşı çıkar.[17][18]

Başlıca olaylar

Yahudilerin kan iftiralarıyla yargılanması 1.yy'da başlayıp modern zamanlara kadar devam etmektedir. Aşağıda bunlardan bazıları işlenmiştir.

Antik çağ

Kan iftirasının kökenleri 1.yy'da yaşamış Greko-Mısır yazar Apion zamanına kadar dayanmaktadır. Apion, Yahudilerin Yunanları tapınaklarında kurban ettiğini iddia etti.[4] Apion'un anti-Yahudi karalamalarına ve çamur atmasına Poseidonius ve Apollonius Molon'un görüşleri eklendi.[19] Sonuç olarak İskenderiye'de 38 yılında saldırılar düzenlendi ve binlerce Yahudi öldü.[20] Sokrates Skolastikus (5.yy), İsa'nın ölümüyle dalga geçercesine bir grup sarhoş Yahudinin Hristiyan bir çocuğu çarmıha gerip çocuk ölene kadar başına musallat olduklarını belirtir.[21]

Ortaçağ

Kindlifresserbrunnen ("Çocuk Yiyen Çeşmesi")

Norwichli William isimli erkek çocuğu bıçaklanmış bir şekilde bulununca Norwich Yahudilerine kan iftirası atıldı. Efsane bir külte dönüştü, William'a şehitlik ünvanı verildi ve yerel kiliseye hacca gelen kalabalık kiliseye varlıklarını sundular. Kalabalık, 1189'da I. Richard'ın taç giyme törenine katılan Yahudi heyetine saldırdı. Bunu, Londra ve York'taki Yahudi katliamları takip etti. Kaleye sığınan birkaç Yahudi dışında Norwich Yahudilerinin hepsi evlerinde 6 Şubat 1190'da öldürülmüş bulundu. Ardından, Yahudiler 1290'da Sınır dışı etme fermanıyla İngiltere'den kovuldular ve 1655'e kadar geri dönmelerine izin verilmedi. 1171'de kan iftirasına maruz kalan Blois Yahudi cemaatinden 31 kişi (bazı kaynaklara göre 40 kişi) yakılarak öldürüldü.[22]

Dönemin ilk kan iftirasıyla ilgili bilgiler Cantimpreli Thomas'ın Bonum Universale de Apibus (ii. 29, § 23) metninde bulunur. Thomas, "Hemen hemen kesindir ki her sene Yahudi cemaat ve şehirler, hangi cemaatin diğer cemaatlere Hristiyan kanı göndereceklerini belirlerler" diye yazdı. Thomas, Yahudilerin peygamberlerinin (sözde) emrini yanlış yorumladığını, dökülecek kanın herhangi bir Hristiyanın değil İsa'nın kanı olması gerektiğini söyledi.

Lincolnlü Küçük Aziz Hugh'un hikâyesi Geoffrey Chaucer tarafından aktarılmasından sonra ün kazandı. Beatrice isimli bir kadının sekiz yaşındaki Hugh isimli oğlu Lincoln'de 31 Temuuz 1255'de kayboldu. Çocuğun kir içindeki cesedi 29 Ağustos'ta Kopin isimli bir Yahudinin kuyusunda bulundu. Lexington'lu hakim John'un kendisine hayatını bağışlayacağını söyleyince Kopin, Hugh'un Yahudilerce çarmıha gerildiğini ve Yahudilerin Lincoln'de bu amaçla toplandığını itiraf etti. İngiltere Kralı III. Henry, hakim John'un sözüne rağmen Kopin'i idam ettirdi. 91 Yahudi Londra'ya gönderildi; 18'i idam edildi ve geri kalanlar Fransiskanların araya girmesiyle serbest bırakıldı.[23]

Pforzheim'de yedi yaşındaki bir kızın cesedi nehirde bir balıkçı tarafından bulundu. Yahudilerden şüphe duyuldu. Yahudilerin cesedin yanına getirilmesiyle cesetteki yaralardan tekrar kan akmaya başladı; cesedin yüzü kızardı ve ceset kollarını kaldırdı. Bu mucizelerin yanı sıra, kızını Yahudilere satan sapkın kadının ifadesi alındı. Olağan yargı sistemi uygulanmadı; burada adı geçen "sapkın kadının" katilin kedisi olma ihtimali vardır. Yargı sistemi tek celsede Yahudileri suçlu buldu.[24] Weissenburg'da bir mucize Yahudileri suçlu bulmak için kanıt olarak kullanıldı. Suçlamaya göre, Yahudiler, cesedi nehirde bulunan bir çocuğu baş aşağı asıp arterlerini kesip kanını topladı. Mucize o ki, alınan önlemlere rağmen cesetten kan beş gün boyunca aktı.

Oberwesel'de de "mucizeler" Yahudiler aleyhine tek kanıt olarak kullanıldı. 11 yaşındaki Werner'in cesedi Rhine nehrinde akıntının tersine gidip Bacharach'a kadar vardı. Buna istinaden Oberwesel ve buraya yakın yerel Yahudi cemaatleri 1286-1289 yılları arasında şiddetlice cezalandırıldılar. Yahudilerin müracatları üzerine İmparator I. Rudolph, Yahudilere bu yapılanların yanlış olduğuna dair ferman verdi ve cesedin yakılıp küllerinin rüzgarda savrulması emrini verdi. 1423'te Konrad Justinger "Vakayiname"sinde Bern'de 1294'te Rudolp isimli çocuğun Yahudiler tarafından işkence edilip öldürüldüğünü yazdı. 1888'de pastör Jakob Stammler, bu olayın tarihsel olarak imkansız olduğunu açıkladı.[25] Bir varsayıma göre Kindlifresserbrunnen ("Çocuk Yiyen Çeşmesi") Bern'de 1294 dini cinayetine istinaden yapılmıştır.

Rönesans

Brückenturm'den 18.yy'da çizildi.
Üstte: Öldürülen Torento'lu Simon.
Altta: "Judensau" - Dişi domuzla sapık ilişkiye giren Yahudiler.

Babası tarafından, iki yaşındaki Trentolu Simon'un yerel Yahudi cemaatince kaçırılıp öldürüldüğü söylendi. 15 yerli Yahudi ölümle cezalandırılıp yakıldı. Aziz gözüyle bakılan Simon'un konumu Papa V. Sikstus tarafından 1588'de tasdiklendi. Papa VI. Pavlus Simon'un azizliğini 1965'de geri çekti ve cinayetin radikaller tarafından gerçekleştirildiğini belirtti.

La Guardia'nın Kutsal Çocuğu olarak da bilinen Toledo'lu Christopher'ın iki Yahudi ve üç Konverso (Yahudilikten Hristiyanlığa geçenler) tarafından öldürüldüğü iddia edildi. Toplam sekiz kişi idam edildi. Şimdiki inanışa göre,[26] İspanyol Engizisyonu tarafından Yahudilerin İspanya'dan kovulması için uyduruldu. 1805'te Papa VII. Pius tarafından azizleştirildi fakat sonradan bu sıfat geri alınmasına rağmen bazılarınca hala aziz olarak kabul edilmektedir.

Trento'lu Simon'un hikayesi (1475), Hartmann Schedels (1493)

Tyrnau (bugünkü Trnava, Slovakya)'daki olaylarda ise Yahudi kadın ve çocuklara işkence yoluyla saçma ve imkansız şeyler itiraf ettirildi. İmkansız olayların itiraf edilmesi, bu kişilerin gördükleri işkenceler sonunda ölmeyi tercih ettiklerini göstermektedir. Erkeklerin adet gördükleri bu saçma itiraflardan biridir; bu da Yahudilerin Hristiyan kanı içtiklerini gösterdiğini "kanıtlıyordu".

Bazin'de (bugünkü Pezinok, Slovakya), dokuz yaşındaki bir çocuğun işkence sonucu kan kaybından ölmesi sebebiyle 30 Yahudi suçlarını itiraf etti ve yakılarak öldürüldüler. Olayın gerçek yüzüyse sonradan ortaya çıktı. Çocuğun sağ olduğu ve olayın suçlayıcısı olan Bazin Kontu Wolf tarafından kaçırıldığı anlaşıldı. Wolf'un bunu yapmasındaki sebep, Yahudi kreditörlerden kurtulmak istemesiydi.

Barok

Innsbruck yakınındaki Rinn'de Andreas Oxner (veya Anderl von Rinn) isimli bir çocuğun Yahudi tüccarlarca satın alındığı, şehrin yakınındaki bir ormanda öldürüldüğü ve kanının özenle kaselerde toplandığı söylendi. 17.yy'da bu konuyla ilgili bir kült kurulana kadar daha önce (cinayet işlenmeden) kan çekildiği kan iftirasının bir parçası olmamıştı. Rinn kilisesinde bulunan 1575 yılına ait abartılmış metinlerde vaftiz babasının aldığı paranın yapraklara dönüştüğü ve çocuğun mezarında zambak olarak açtığı aktarılmaktadır. Bu kült, varlığını, Innsbruck piskoposu 1994'te resmi olarak yasaklayana kadar sürdürdü.[27]

Rus Ortodoks Kilisesi'nin tek çocuk-azizi Zverki köyünden altı yaşındaki Gavriil Belostoksky'dir. Kilise tarafından desteklenen efsaneye göre, ebeveynin uzakta olduğu bir ara Pesah bayramından çocuk evinden kaçırıldı. Bialystok Yahudisi Shutko, çocuğu Bialystok'a getirmek, sivri nesneleri ona saplamak, dokuz gün boyunca kanını çekmek, sonra çocuğu Zverki'ye götürüp bir tarlaya bırakmakla suçlandı. Bir kült oluştu ve çocuk 1820'de azizleştirildi. Arda kalan kalıntılar bugün hala hac olarak ziyaret edilmektedir. 27 Temmuz 1997'de Azizler Gününde Beyaz Rusya televizyonları bu hikâyenin gerçek olduğuna dair bir film yayınladı.[28] Beyaz Rusya'da bu kültün tekrar canlanmasının insan hakları ve dini özgürlük uluslararası raporunda antisemitizm adına tehlikeli bir risk olduğu ifade edildi[29][30][31][32][33] ve BMMYK'ya gönderildi.[34]

Modern

Kiev'de antisemit broşür, 1910:
"Hristiyanlar, çocuklarınıza sahip çıkın!!! 17 Mart'ta Yahudi Pesahı olacaklar."

Günümüz

Kınama

1553 veya 1554 sonlarında, Osmanlı Sultanı I. Süleyman bir ferman yayınlayıp resmi olarak Yahudilere yapılan kan iftiralarının geçersiz sayılacağını bildirdi.[44]

2003'te, Hüsnü Mübarek'in baş danışmanlarından biri olan Osam Al-Baz, Mısır gazetesi Al-Ahram'da bir dizi makale yayınladı. Al-Baz, işlediği konular içinde Yahudilere yapılan kan iftirasının kökenine değindi. Dediğine göre, bazı Arap yazarlar ve medya "hatalı ırkçılık yapıp ve Avrupa'da doğan mitleri baz alıp" Yahudilere saldırmaktadır fakat Araplar ve Müslümanlar kitlesel olarak asla antisemit olmamıştır. Halkı, kan iftirası "mit"inin içine düşmemesi için teşvik etmeye çalışmıştır.[45]

Katolik Kilisesi'nin görüşü

Katolik Kilisesi, kan iftirasına ve ölen çocukların adına oluşturulan kültlere karşı tarih boyunca çeşitli tavırlar takınmıştır.

Kaynakça

  1. 1 2 Gottheil, Richard; Strack, Hermann L.; Jacobs, Joseph (1901-1906). "Blood Accusation". Jewish Encyclopedia. New York: Funk & Wagnalls. http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=1173&letter=B.
  2. 1 2 Dundes, Alan, ed. (1991). The Blood Libel Legend: A Casebook in Anti-Semitic Folklore. University of Wisconsin Press. ISBN 978-0299131142.
  3. Zeitlin, S "The Blood Accusation" Vigiliae Christianae, Vol. 50, No. 2 (1996), pp. 117-124
  4. 1 2 Turvey, Brent E. Criminal Profiling: An Introduction to Behavioral Evidence Analysis, Academic Press, 2008, p. 3. "Blood libel: A false accusation of ritual murder made against one or more persons, typically of the Jewish faith".
  5. 1 2 Chanes, Jerome A. Antisemitism: A Reference Handbook, ABC-CLIO, 2004, pp. 34–45. "Among the most serious of these [anti-Jewish] manifestations, which reverberate to the present day, were those of the libels: the leveling of false charges against Jews, particularly the blood libel and the libel of desecrating the host."
  6. Goldish, Matt. Jewish Questions: Responsa on Sephardic Life in the Early Modern Period, Princeton University Press, 2008, p. 8. "In the period from the twelfth to the twentieth centuries, Jews were regularly charged with blood libel or ritual murder—false claims that Jews kidnapped and murdered Christian children as part of a Jewish religious ritual."
  7. Strack, Blut in Glauben and Aberglauben (Munich, 1900), 177 and v.
  8. Walter Laqueur (2006): The Changing Face of Antisemitism: From Ancient Times to the Present Day, Oxford University Press, ISBN 0-19-530429-2. p.56
  9. Levililer 17:12-13
  10. Yasanın tekrarı 12:31
  11. 2 Krallar 16:3
  12. Çıkış 34:15
  13. Levililer 20:2
  14. Yasanın tekrarı 18:12
  15. Yeremya 7:31
  16. Levililer 21:11
  17. Lily Galili (February 18, 2007). "And if it's not good for the Jews?". Ha'aretz. 15 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20090315170657/http://www.haaretz.com:80/hasen/spages/827036.html. Erişim tarihi: 2007-02-18.
  18. Two Nations in Your Womb: Perceptions of Jews and Christians in Late Antiquity and the Middle Ages by Israel J. Yuval; translated by Barbara Harshav and Jonathan Chipman, University of California Press, 2006
  19. Feldman, Louis H. Studies in Hellenistic Judaism, Brill, 1996, p. 293.
  20. Per Philo of Alexandria
  21. "Blood libel in Syria". Jewishvirtuallibrary.org. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151208065944/http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/syriabloodlibel.html. Erişim tarihi: 2010-01-23.
  22. "The Martyrs of Blois". Chabad.org. 2006-06-16. 2 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20070502225659/http://www.chabad.org:80/library/article.asp?AID=112387. Erişim tarihi: 2010-01-23.
  23. Jacobs, Jewish Ideals, pp. 192–224
  24. Siegmund Salfeld, Das Martyrologium des Nürnberger Memorbuches (1898), pp. 15, 128-130
  25. "Katholische Schweizer-Blätter," Lucerne, 1888.
  26. Reston, James: "Dogs of God: Columbus, the Inquisition, and the defeat of the Moors", page 207. Doubleday, 2005. ISBN 0-385-50848-4
  27. Medieval Sourcebook: A Blood Libel Cult: Anderl von Rinn, d. 1462 www.fordham.edu.
  28. Is the New in the Post-Soviet Space Only the Forgotten Old? by Leonid Stonov, International Director of Bureau for the Human Rights and Law-Observance in the Former Soviet Union, the President of the American Association of Jews from the former USSR)
  29. Belarus. International Religious Freedom Report 2003 Released by the Bureau of Democracy, Human Rights and Labor
  30. Belarus. International Religious Freedom Report 2004 Released by the Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor
  31. Belarus. International Religious Freedom Report 2005 Released by the Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor
  32. Belarus. International Religious Freedom Report 2006 Released by the Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor
  33. "F:\WORK\RELFREE\2003\91075.000" (PDF). 5 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20101205164350/http://foreignaffairs.house.gov/archives/108/91075d.pdf. Erişim tarihi: 2010-01-23.
  34. UNHCR - U.S. Department of State Annual Report on International Religious Freedom for 2006 - Belarus
  35. Effie Ambler, Russian Journalism and Politics: The Career of Aleksei S. Suvorin, 1861-1881 (Detroit: Wayne State University Press, 1972: ISBN 0814314619), p. 172.
  36. Gerber, Gane S. (1986). "Anti-Semitism and the Muslim World". David Berger ed.. History and hate: the dimensions of anti-Semitism. Philadelphia, PA: Jewish Publication Society. s. 88. ISBN 0827602677. OCLC 13327957. LCCN 86-2995.
  37. Frankel, Jonathan. The Damascus Affair: "Ritual Murder," Politics, and the Jews in 1840, pp. 418, 421. Cambridge University Press, 1997. ISBN 978-0-521-48396-4
  38. "The investigation of the murder of five schoolboys in Krasnoyarsk was extended again (Regnum, August 20, 2007)". Regnum.ru. 2007-08-20. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150906110249/http://regnum.ru/news/872810.html. Erişim tarihi: 2010-01-23.
  39. ""Jewish people were accused with murder of children in Krasnoyarsk" ("Regnum", May 12, 2005)". Regnum.ru. 2005-05-16. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151222092036/http://regnum.ru/news/454284.html. Erişim tarihi: 2010-01-23.
  40. "Russian nationalistic publishers "Russian Idea", the article about the antisemitic movement "Living Without the Fear of the Jews.", June 2007: "...the murder of five children in Krasnoyarsk, which bodies were bloodless. Our layer V. A. Solomatov said that there is undoubtedly a ritual murder..."". Rusidea.org. 12 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141112010941/http://www.rusidea.org/index.php?a=2001. Erişim tarihi: 2010-01-23.
  41. Hasids were accused in Krasnoyarsk children murder, the Beilis Affair was reanimated (Regnum, May 16, 2005)
  42. Суб., 08.02.1431 Hjr / 23.01.2010, 21:08 по Джохару. "(September 21, 2006): "Are the burnt children the Hasid's victims?"". KavkazCenter. 12 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141112012445/http://www.kavkazcenter.com/russ/content/2006/09/21/47126.shtml. Erişim tarihi: 2010-01-23.
  43. Islamic Movement head charged with incitement to racism, violence
  44. Mansel, Phillip (1998). Constantinople : City of the World's Desire, 1453–1924. New York: St. Martin's Griffin. s. 124. ISBN 978-0312187088.
  45. Osama El-Baz. "Al-Ahram Weekly Online, January 2–8, 2003 (Issue No. 619)". Weekly.ahram.org.eg. 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150717053533/http://weekly.ahram.org.eg/2003/619/focus.htm. Erişim tarihi: 2010-01-23.
  46. The Apostolic See and the Jews, Documents: 492-1404; Simonsohn, Shlomo, p. 188-189,193-195,208
  47. Catholic Encyclopedia, 1910 edition, p. 393-394
  48. Pope Gregory X. "Medieval Sourcebook: Gregory X: Letter on Jews, (1271-76) - Against the Blood Libel". 10 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141010072647/http://www.fordham.edu:80/halsall/source/g10-jews.html. Erişim tarihi: 2007-05-07.

İlgili metinler

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/21/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.