Marmaray

Marmaray Projesi
Bilgiler
Güzergâh Ayrılıkçeşme-Kazlıçeşme Arası İşletimde
Konum İstanbul
Durum Belli Bölümü Tamamlandı
Sistem Demiryolu, Tüp Geçit[1]
Başlangıç Halkalı, Küçükçekmece /İstanbul
Son Gebze Kocaeli
İşletme
Temel atma 9 Mayıs 2004[2]
Açılış Tüp tünel etabı için 29 Ekim 2013[3], Diğer etaplar inşaa halinde.
Sahibi Türkiye Cumhuriyeti
İşleten TCDD
Trafik 55 Milyon Yolcu/Yıl[4]
Kullanım amacı Yolcu ve Yük Taşıma
Teknik
Bitim tarihi Boğaz Geçişi: 30 Eylül 2013 [5] Diğer etaplar devam ediyor.
Uzunluk 1.387 m
Güzergâh uzunluğu 76,6 km [6]
Voltaj 25.000 Volt (50 Hertz)
Sürüş hızı Maksimum 85km/sa
İşletme 45km/sa
En alçak nokta -60,46 m.
Yükseklik 8,75 m. (Tüp Tünel)
Marmaray
Lejant
Unused continuation backward
Unknown BSicon "exHST"
 Halkalı
Unknown BSicon "exHST"
 Mustafakemal
Unknown BSicon "exHST"
 Küçükçekmece
Unknown BSicon "exHST"
 Florya
Unknown BSicon "exHST"
 Yeşilköy
Unknown BSicon "exHST"
 Yeşilyurt
Unknown BSicon "exHST"
 Ataköy
Unknown BSicon "exHST"
 Bakırköy
Unknown BSicon "exHST"
 Yenimahalle
Unknown BSicon "exHST"
 Zeytinburnu
Stop on track
 Kazlıçeşme
Junction to left
 Sirkeci
Enter tunnel
Pier Unknown BSicon "SUBWAY" Unknown BSicon "tHST"
 Yenikapı
Steam train Urban railway Pier Unknown BSicon "tHST"
 Sirkeci
Unknown BSicon "tBRÜCKE"
 İstanbul Boğazı
Unknown BSicon "SUBWAY" Unknown BSicon "tHST"
 Üsküdar
Exit tunnel
Unknown BSicon "SUBWAY" Stop on track
 Ayrılıkçeşme
Unknown BSicon "exABZlg"
 Haydarpaşa
Bus station Unknown BSicon "exHST"
 Söğütlüçeşme
Unknown BSicon "exHST"
 Feneryolu
Unknown BSicon "exHST"
 Göztepe
Unknown BSicon "exHST"
 Erenköy
Unknown BSicon "exHST"
 Suadiye
Unknown BSicon "exHST"
 Bostancı
Unknown BSicon "exHST"
 Küçükyalı
Unknown BSicon "exHST"
 İdealtepe
Unknown BSicon "exHST"
 Süreyya Plajı
Unknown BSicon "exHST"
 Maltepe
Unknown BSicon "exHST"
 Cevizli
Unknown BSicon "exHST"
 Atalar
Unknown BSicon "exHST"
 Başak
Unknown BSicon "exHST"
 Kartal
Unknown BSicon "exHST"
 Yunus
Unknown BSicon "exHST"
 Pendik
Unknown BSicon "exHST"
 Kaynarca
Unknown BSicon "exHST"
 Tersane
Unknown BSicon "exHST"
 Güzelyalı
Unknown BSicon "exHST"
 Aydıntepe
Unknown BSicon "exHST"
 İçmeler
Unknown BSicon "exHST"
 Tuzla
Unknown BSicon "exHST"
 Çayırova
Unknown BSicon "exHST"
 Fatih
Unknown BSicon "exHST"
 Osmangazi
Unknown BSicon "exHST"
 Gebze
Unused continuation forward
Marmaray'ın bir kısmının açılış töreni (29 Ekim 2013, Üsküdar)

Marmaray, İstanbul'un Avrupa ve Asya yakalarındaki demiryolu hatlarını İstanbul Boğazı altından geçen bir tüp tünelle birleştiren, Halkalı ile Gebze arasında 76 km lik bir demiryolu iyileştirme ve geliştirme projesidir.[7] Projenin boğaz geçişini de içine alan, Ayrılıkçeşme ve Kazlıçeşme arasındaki 14 km'lik bölümü 29 Ekim 2013 tarihinde hizmete açılmıştır. Açılan hatta 3'ü yeraltında olmak üzere toplam 5 istasyon vardır.

Proje, batırma tüp tünel (1.4 km), delme tüneller (toplam 9.4 km), aç-kapa tüneller (toplam 2.4 km), üç yeni yeraltı istasyonu, 37 yerüstü istasyonu (yenileme ve iyileştirme), yeni işletim kontrol merkezi, sahalar, atölyeler, bakım tesisleri, yerüstüne inşa edilecek olan yeni bir üçüncü hat ve temin edilecek olan 440 vagonluk modern demiryolu araçlarını kapsamaktadır.[7]

Üç etaba ayrılan projenin BC1 Raylı Tüp Tünel geçişi ve istasyonlar etabı 29 Ekim 2013 tarihinde hizmete açılmıştır.

CR3 Banliyo Hatları İyileştirmesi etabının 2009'da tamamlanması planlanmıştır. Bu etap, Haydarpaşa-Gebze ve Sirkeci-Halkalı banliyo hatlarının (Elektriksel, mekanik ve yapısal) olarak iyileştirilmesidir.[8] Bu kapsamda Anadolu yakasında, ortalama iki istasyon arası 4,5 km. olan 10, Avrupa yakasında ise 2 ekstra istasyon açılacaktır. Bu etabın bitiş tarihi ilk planlanan tarihten 9 yıl gecikmeli bir şekilde 2018 olarak güncellenmiştir.[9]

CR2 Demiryolu Araç İmalı etabında 2013 yılına kadar, 38 adedi 10lu vagon, 12 tanesi 5'li vagonlardan oluşan toplam 440 vagonluk 60 adet banliyö tren seti Güney Kore'den ithal edilmiştir.[9][10][11]. Toplam Maliyeti 586 milyon dolar olan setlerin sadece 5'li vagon olan 12 seti Ayrılıkçeşme-Kazlıçeşme arası banliyö kısmının 2013 yılında devreye alınmasıyla hizmete girmiş[10], diğer 10'lu vagondan oluşan 38 adet tren seti açılan kısımda 10'lu trenlerin manevra kabiliyeti için gerekli uzunlukta ray-makas sistemi olmadığı için hizmete alınamamıştır. 2013 yılında teslim alınan setler halen Haydarpaşa Garı'nda atıl olarak bekletilmektedir.[8][9][12]

Geçmişi

Osmanlı Zamanındaki Projeler

İstanbul Boğazı'nın altından geçecek bir demiryolu tüneli düşüncesi ilk kez 1860'lı yıllarda Sultan Abdülmecid tarafından dile getirildi. Proje ilk olarak II. Abdülhamid döneminde tasarlanmıştır.[13] Abdülhamit zamanında 1902'de Amerikalı mühendisler Tünel-i Bahri'nin beratını aldılar. Proje, Salacak-Sarayburnu arasında, denizin altına dikilen 16 sütunun üzerinden geçen bir tüneli kapsıyordu. 1980'li yıllarda Boğaziçi Köprüsü'nün trafiğe yetmemesi üzerine yeni bir köprü ya da bir denizaltı tünelinin yapılması gündeme gelmiştir.[14][15]

Dünyadaki Örnekleri

İnşa edilen ilk batırma tüp tünel, 1894 yılında kanalizasyon amaçları için Kuzey Amerika'da inşa edilmiştir. Trafik amaçları için bu teknik kullanılarak yapılan ilk tünel 1906-1910 yıllarında inşa edilen Michigan Merkezi Demiryolları tünelidir. Avrupa'da, bu tekniği ilk uygulayan ülke Hollanda olmuştur; ve Rotterdam'da inşa edilen Maas Tüneli 1942 yılında hizmete açılmıştır. Asya'da bu tekniği ilk uygulayan ülke Japonya olmuştur ve Osaka'da inşa edilen iki tüplü karayolu tüneli (Aji Nehri Tüneli) 1944 yılında hizmete açılmıştır. Buna karşılık bu tünellerin sayısı, 1950li yıllarda sağlam ve etkisi kanıtlanmış bir endüstriyel teknik geliştirilene kadar sınırlı düzeyde kalmıştır; bu tekniğin geliştirilmesinden sonra ise birçok ülkede geniş ölçekli projelerin yapımına başlanabilmiştir.

Marmaray

1987 yılında ilk geniş kapsamlı fizibilite etüdüyle projenin ana hatları belirlendi. Güncellemelerle proje aşaması 1998 yılında biten Marmaray'ın inşasına 2004 yılında başlandı.[16]

1985-1987 arasında ilk yer araştırmaları başladı. 2004 yılındaki çalışmalarda 460 metre derinlikte elde edilen bulgular çalışmalar açısından risk taşımaktaydı. Tünel zemininin 4 metre yukarısında bu riskler artmaktadır. Bu riskten dolayı zemin sağlamlaştırılmıştır.

2005 yılında, Boğaz geçişinin Avrupa tarafından karaya çıktığı yerde bulunan, Bizans İmparatorluğu dönemine ait arkeolojik kalıntılar ve Üsküdar, Sirkeci ve Yenikapı bölgelerindeki yapılan arkeolojik çalışmaların etkisiyle projenin "BC1 Raylı Tüp Tünel geçişi ve istasyonlar" etabı planlanandan yaklaşık 4 sene geç tamamlanmıştır.[17] Kazılar sonucu 4. yüzyıl döneminde şehrin en büyük limanı olan Theodosius Limanı gün yüzüne çıkmıştır.[18][19]

Arkeolojik Kalıntılar ve Buluntular

Yenikapı istasyonunda sergilenen Antik kayık

9 Mayıs 2004'te arkeolojik kazılar başladı. Uzman arkeologlarla ve İstanbul Arkeolojik Müzeler Yönetimi altında önemli tarihi kalıntılar çıkarılmıştır. Suyun altında yapılan araştırmalar bütün dünyada büyük heyecan uyandırdı. Marmaray bütçesiyle bu yüzyıllar öncesinden gelen hazineler gün yüzüne çıkarılmıştır. İlgili kurumlar Marmaray projesi sırasında yer altındaki tarihi eserlere en az düzeyde zarar verecek şekilde çalışmaları düzenlemişlerdir. Etkilenebilir alanlar hakkında kapsamlı çalışmalar yapılmıştır. Teklif aşamasının hemen öncesinde güzergahı boyunca tarihi yapıları bir envanterini hazırlanmış ve uyum pozisyonu tespit edildi. Proje kapsamında Asya yakasında Üsküdar, Ayrılıkçeşme ve Kadıköy; Avrupa yakasında Sirkeci, Yenikapı ve Yedikule'de bulunan tarihi eserler gün yüzüne çıkarılmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin şehir planlama müdürlüğü çıkan tarihi eserlerle Yenikapı'da bir müze yapacaktır. Gelecekte Yenikapı müze-istasyon şeklinde gemi batıkları ve el yapımı tarihi ürünlerle çalışacaktır.
Kültür ve Tabiat Varlıklarını İstanbul Bölge Koruma Kurulu onayı ile, Yenikapı cut & cover istasyonu sitesinde tarihi yapılar tasfiye edildi ve istasyon inşaatı tamamlandıktan sonra yeniden inşa edilecektir. Koruma Komitesi çözümleri uyarınca, Kızıltoprak, Bostancı, Feneryolu, Maltepe, Göztepe, Kartal, Erenköy, Yunus ve Suadiye istasyonları, tarihi özellikleri nedeniyle, mevcut yerlerde muhafaza edilecektir.[20][21]

Buluntuların yüzünden projenin uzaması sebebiyle Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından aşağıdaki açıklama yapılmıştır:

“ Bizim dönemimizde başladığımız proje aslında 2010'a yetişebililirdi. Bize gecikmek yakışmaz, ertelemek yakışmaz. Sürekli yok arkeolojik şey, yok çömlek çıktı, yok şu çıktı, yok bu çıktı ile önümüze engeller koydular. Bunlar insandan çok daha mı önemliydi. Yok kuruluydu, yok yargısıydı bunlara takılıp kaldık. 3 sene bizi engellediler. Marmaray'ın işletmeye açılmaması değil maddi kaybı da ciddi noktada. Bundan sonra engel mengel tanımıyoruz, bedeli ne olursa olsun. „

—26 Şubat 2011 Recep Tayyip Erdoğan[25]

Yenikapı Transfer Merkezi ve Arkeopark Alan

Kazılarda bulunan tarihi eserler müze-istasyon şeklinde yapılacak bu yapıda sergilenecek.

Marmaray ve Boğaz Geçişi

Bölümleri

Toplam üç bölümden oluşmaktadır.

BC1 Raylı Tüp Tünel geçişi ve İstasyonlar

Proje'nin en önemli etabı kabul edilen Boğaz Geçişi kısmı (BC1 Sözleşmesi) Taisei/Kumagei-Gama-Nurol Ortak Girişimi tarafından yürütülmektedir. Maliyeti 3,3 milyar liradır.

CR1 Banliyo Hatları İyileştirmesi

Haydarpaşa-Gebze ve Sirkeci-Halkalı banliyo hatlarının iyileştirilmesidir. (Elektriksel, mekanik ve yapısal) Bu kapsamda Anadolu yakasında, ortalama iki istasyon arası 1,5 km. olan 10, Avrupa yakasında 2 ekstra hat açılacaktır. Maliyeti 1,042 milyar euro'dur.

CR2 Demiryolu Araç Temini

2013 yılına kadar Marmaray projesi kapsamında 38 adedi 10lu vagon, 12 tanesi 5'li vagonlardan oluşan toplam 440 vagonluk 60 adet banliyö tren seti Güney Kore'den ithal edilmiştir.[9][10][11]. Toplam Maliyeti 586 milyon dolar olan setlerin sadece 5'li vagon olan 12 seti Ayrılıkçeşme-Kazlıçeşme arası banliyö kısmının 2013 yılında devreye alınmasıyla hizmete girmiş[10], diğer 10'lu vagondan oluşan 38 adet tren seti açılan kısımda 10'lu trenlerin manevra kabiliyeti için gerekli uzunlukta ray-makas sistemi olmadığı için hizmete alınamamıştır. 2014 yılında teslim alınan setler halen Haydarpaşa Garı'nda atıl olarak bekletilmektedir.[9]

Özellikleri

İstanbul metrosuna bağlantıları vardır. 1,2 milyon[26] kişinin ulaşım süresini kısaltacak, enerji ve zaman tasarrufu yaptıracak proje, motorize araçların kullanımının da azalması ile hava kalitesinin iyileştirilmesine büyük fayda sağlayacaktır.[27][28] Boğaziçi Köprüsü ve FSM Köprüsü'nün de iş yükünü azaltacaktır.

Marmaray, Manş Denizi'ndeki Eurotunnel benzeri bir demiryolu projesidir.[29][30][31][32][33]

İnşaat tamamlandığında Marmaray'a bağlı hat, 1,4 km. (Tüp tünel) ve 12,2 km. (Delme tünel) TBM boğaz geçişi ve Avrupa yakasında Halkalı-Sirkeci, Anadolu yakasında Gebze-Haydarpaşa arasındaki kısımlar olmak üzere yaklaşık olarak 76 km uzunluğunda olması planlanmaktadır. Farklı kıtalardaki demiryolları İstanbul Boğazı'nın altından batırma tüp tüneller ile birleştirilecektir. Marmaray Projesi 60,46 metre ile, raylı sistemler tarafından kullanılan dünyanın en derin batırma tüp tüneline sahiptir. Projenin kullanım ömrü 100 yıldır.

İnşaatı %95 oranında tamamlanan Marmaray'ın deneme seferlerine 4 Ağustos 2013'te başlandı. [16][34]

Boğaziçi ve Marmaray hattı

Marmaray projesi, Avrupa çıkışının Yedikule'de olması nedeniyle trafik yükünü tarihi yarımada'nın dışına taşıyacak ve eski eserlerin korunmasına katkıda bulunacaktır. Marmaray'la birlikte Boğaz geçişi 2 dakikaya inmekte ve Halkalı - Gebze arasındaki uzaklığın 105 dakikada alınması planlanmaktadır.

Batırma Tüp Özellikleri

Eminönü ve Üsküdar arasında batırılmış tüp tünelin toplam uzunluğu 1.387 metredir. 8 tane 135 metre, 2 tane 110 metre ve 1 tane 98,5 metrelik tüplerin ağırlıkları 12 ile 18 bin ton arasında değişir. Bu tüpler iki bölümden oluşur. 30 santimetre kalınlığında bir çeşit conta ile emişle birbirine bağlanmaktadır. Batırma tünelin yüksekliği 8,75 metre, genişliği ise 15,5 metredir.

Tuzla'da tüpleri üretmek için iki tane gemi havuzu bulunur. Ağızları kapalı biçimde çelikten üretilirler. Her bir tüp için yaklaşık olarak 1.000 ton çelik çubuk kullanıldı. Bu tünellerde 100 metrede bir acil çıkış kapısı bulunur. Sistemin yangın güvenliği tünel içerisine ve istasyon binalarına inşa edilecek.[35]

Tüpleri yerleştirmek için deniz kumu kaldırılır. Tüneller 10 tane su tankının yardımıyla yerleştirilir. Tanklara su ilavesi yapılarak yön kontrolü yapılır. Üzeri 4 metre taş bloklar ve kum ile kaplanır. Bu, tüpleri gemi batıklarından korur.

Tüneller

Toplam kazılan hacim 1 milyon m³
Toplam uzunluk 2*9.766 m
Betonlama: 265.500 m³
Geçici betonlama 8.500 m³
Güçlendirme 22.000 ton
Geçici güçlendirme 7.000 ton
Kalıp: 380.000 m²
Su izolasyonu 400.000 m²
Su tesisatı 70.000 m

Ayrılıkçeşme ve Üsküdar, Sirkeci-Yenikapı ve Sirkeci-Yedikule arasında iki farklı şekilde TBM'ler kullanılmıştır. 5 tane TBM projede çalışmıştır. EPB tipi 1 tane, diğer 4 tanesi aynı zamanda çimentolayan TBM'lerdir. EBP-TBM (Yakın yüz kalkanlı ve zemin basıncı dengeleyicili)'ler sadece Yedikule-Yenikapı (2*2480 m) arasında kullanılmıştır. Bunun sebebi tarihi yarımadadan doğabilecek risklerdir. Çimentolayan TBM'ler Ayrılıkçeşme-Üsküdar (2*4210 m) ve Yenikapı-Sarayburnu (2*3072) arasında kullanılmıştır.
Sirkeci istasyonu (1500m), geçiş tüneli (350m), tüneller arası yaya geçidi (600m), Sumps (120m) New Austrian Tunnelling method kullanılarak açılmıştır. Yerin altında 3 istasyon bulunmaktadır. Yenikapı ve Üsküdar ve diğer yer altı istayonları (Cut & Cover) metodu ile yapılmıştır. Bu metotla 994 metre işlem yapılmıştır.

Sayılarla Marmaray

Toplam Hat Uzunluğu 76,3 km[34]
Minimum Dönüş Yarıçapı 300 m
Ortalama İstasyon Aralığı 1,9 km
Gebze-Ayrılıkçeşme ve Halkalı-Kazlıçeşme arasındaki hat sayısı 3
Ayrılıkçeşme-Kazlıçeşme arasındaki hat sayısı 2
Tüp Tünel Uzunluğu 1.387 m
Yüzeysel Metro Kesimi Uzunluğu 63 km
Şehirler arası çalışan trenlerle transfer noktası 8
Şehiriçi çalışan metro hatları ile bağlantılar 4
Yüzeydeki İstasyon Sayısı 36 adet[34]
Yeraltındaki tünel uzunluğu 13,6 km
Delme Tünel Uzunluğu 9,8 km
Batırma Tüp Tünel Uzunluğu 1,4 km[16]
Aç Kapa Tünel Uzunluğu 2,4 km
Yeraltındaki İstasyon Sayısı 3 adet[34]
Yerüstündeki İstasyon Sayısı 37 adet
İstasyon Boyu 225 m (en az )
Bir yöndeki yolcu sayısı 75.000 yolcu/saat/tek yön[34][36]
Maksimum Eğim %1,8
Maksimum Hız 95 km/saat
Ticari Hız 45 km/saat
Tren Sefer Sayısı 2-10 dakika
Araç Sayısı 440 (2014 Yılı ) [3][37]

Projede Karşılaşan Zorluklar

Bağlantıları

İbrahimağa, Sirkeci, Üsküdar ve Yenikapı istasyonlarında sistem diğer metro hatlarıyla bağlantılı olacaktır. Gelecekteki bağlantılar ile birlikte Atatürk Havalimanı ile Sabiha Gökçen Havalimanı bağlantılı olacaktır.

Maliyet

Yatırım;

tarafından finanse edilmektedir.

Yolcu istatistikleri

Marmaray, günlük kullanımı 1.000.000 yolcu hedeflenmesi rağmen açılığından itibaren ilk yıl günlük ortalama 136.000 kişi taşımıştır. Gebze-Halkalı bölümünün açılması ile günlük 1.000.000 yolcu hedefine ulaşılması beklenmektedir.[39] 365 gün içinde Marmaray'da 100.000 sefer yapılmış ve bu seferlerde toplam 50 milyon yolcu taşınmıştır. Yolcuların %52'si Avrupa yakasından, %48'i Anadolu yakasından Marmaray hattını kullanmıştır.

Gecikme

Proje 2013 yılı itibariyle planlanlanan tarihin 5 yıl gerisindedir.

Tüp geçiş kısmının gecikme sebebi, 2005 yılında Avrupa tarafından karaya çıktığı yerde bulunan, Bizans İmparatorluğu dönemine ait arkeolojik kalıntılar ve Üsküdar, Sirkeci ve Yenikapı bölgelerindeki yapılan arkeolojik çalışmalardır.[17] Kazılar sonucu 4. yüzyıl döneminde şehrin en büyük limanı olan Theodosius Limanı gün yüzüne çıkmıştır.[18][19]

Mevcut demiryollarının modernizasyonu etabı ise herhangi bir engel olmamasına karşın bir türlü başlanamamış; Pendik - Gebze kesimi 2012'de[40], Sirkeci - Halkalı[41] ve Haydarpaşa - Pendik[42] kesimi ise 2013 yılında yenilenmek üzere kapatılmıştır. Beş yıl kadar sürecek yenileme çalışmalarının ardından 2018 yılı gibi hizmete girmesi planlanmaktadır.[43]

Öngörülen yolculuk süreleri

Çalışma Saatleri

Sistemin öngörülen çalışma saatleri şöyledir;

Yolcu trenleri 06.00-09.00 ve 16.00-19.00 (?) saat aralıklarında tüp tüneli kullanabileceklerdir.

Yolcu trenlerinin kullanım saatleri dışında sistemi kullanabileceklerdir.

Sistemi, 00.00-05.00 saat aralıklarında kullanabileceklerdir.

Zaman Kazançları

Kronoloji

Ön Hazırlık

İnşaat Aşaması

İstasyonlar

Garı Bağlantı hattı
Kazlıçeşme İstasyonu TCDD: İstanbul-Kapıkule Bölgesel Tren Hattı
Yenikapı İstasyonu TCDD: İstanbul-Kapıkule Bölgesel Tren Hattı
Metro: ■ M1A, ■ M1B, ■ M2
Sirkeci İstasyonu TCDD: İstanbul-Kapıkule Bölgesel Tren Hattı
Tramvay: ■ T1
Üsküdar İstasyonu Metro: ■ M5 (İnşaatı devam ediyor.)
Ayrılıkçeşme İstasyonu Metro: ■ M4

Galeri

Hakkında Hazırlanan Belgeseller

Ayrıca bakınız

Kaynaklar

  1. ↑ http://www.marmaray.com.tr/PlanlamaAsamalari
  2. ↑ http://www.marmaray.com.tr/Projenintarihcesi
  3. 1 2 http://www.marmaray.com.tr/
  4. ↑ http://www.marmaray.gov.tr/icerik/hakkimizda/Yolcu-%C4%B0statistik/41
  5. ↑ http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1102069&CategoryID=77
  6. ↑ http://www.marmaray.gov.tr/icerik/marmaray/Teknik-Bilgiler/49
  7. 1 2 http://www.marmaray.com/turindex.asp
  8. 1 2 http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-36927-asrin-projesinde-erken-dogum.html
  9. 1 2 3 4 5 Milli servet işte böyle çürüyor
  10. 1 2 3 4 http://haber.mynet.com/marmarayin-ilk-vagonlari-istanbula-geldi-621315-guncel/
  11. 1 2 http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/18622352.asp
  12. ↑ http://www.aygm.gov.tr/BLSM_WIYS/DLH/tr/DOKUMAN_SOL_MENU/Demiryollari/Demiryolu_Devam/20100421_132940_10288_1_64.html
  13. ↑ http://www.zaman.com.tr/gundem_2-abdulhamitin-projesinden-tasarlanan-marmarayi-iznik-cinileri-susleyecek_2135914.html
  14. ↑ Hasan Eren, ed. (1983). "Türkiye". Türk Ansiklopedisi. XXXII.. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı. ss. 340.
  15. ↑ http://www.hurriyet.com.tr/gundem/17667771.asp
  16. 1 2 3 Ahu Erkıvanç Yıldız; Mehmet Kaçmaz, Serra Akcan (Haziran 2008). "İstanbul'un 150 Yıllık Düşü". GEO (30): 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97 98, 99, 100.
  17. 1 2 Tunnel links continents, uncovers ancient history CNN
  18. 1 2 Smith, Julian. "The Big Dig" Wired Magazine. Sept. 2007: pages 154–61.
  19. 1 2 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/17129258.asp
  20. ↑ http://fotogaleri.hurriyet.com.tr/galeridetay.aspx?cid=46541&rid=2
  21. ↑ http://arkeolojihaber.net/tag/marmaray-kazilari/
  22. ↑ http://www.ntvmsnbc.com/id/24972905/
  23. ↑ http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/Pages/Haber.aspx?NewsID=19549
  24. ↑ http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1275790&title=yenikapiyi-kazdikca-ayak-izi-cikiyor
  25. ↑ İlgili haber 6 Şubat 2013 tarihinde erişilmiştir
  26. ↑ http://konut.milliyet.com.tr/marmaray_icin_tarih_verildi-konut-insaat-1733933.html
  27. ↑ http://www.marmaray.com/turkish/gen_obj.html
  28. ↑ http://blog.milliyet.com.tr/Yasam_kalitesinde_sampiyon_olmak/Blog/?BlogNo=416840
  29. ↑ http://www.rayhaber.com/tag/eurotunnel-benzeri-marmaray/
  30. ↑ http://rayhaber.wordpress.com/tag/eurotunnel-benzeri-marmaray/
  31. ↑ http://rayhaberpozitif.wordpress.com/tag/eurotunnel/
  32. ↑ http://www.rayturkiye.com/tag/eurotunnel/
  33. ↑ http://rayihale.wordpress.com/tag/eurotunnel/
  34. 1 2 3 4 5 Baha Dipdiri (Haziran 2008). "Marmaray". GEO (30): 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89.
  35. ↑ http://ulasimhaberi.com/?p=1133
  36. ↑ http://siyaset.milliyet.com.tr/marmaray-projesinin-acilis-tarihi-belli-oldu/siyaset/siyasetdetay/09.03.2012/1513372/default.htm
  37. ↑ http://www.marmaray.com/html/technical.html
  38. ↑ http://www.ubak.gov.tr/BLSM_WIYS/DLH/tr/Rayli_Sistemler/20110513_131541_10288_1_10315.html
  39. ↑ http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2014/10/28/marmaray-1-yasinda
  40. ↑ http://www.rayhaber.com/2012/gebze-pendik-demiryolu-29-04-2012-tarihinde-kapatiliyor/
  41. ↑ http://www.rayhaber.com/2013/marmaray-calismalari-banliyoleri-durdurdu/
  42. ↑ http://www.rayhaber.com/2013/haydarpasa-pendik-banliyo-hatti-kapaniyor/
  43. ↑ http://kentvedemiryolu.com/icerik.php?id=1019
  44. ↑ http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/27442495.asp
  45. ↑ http://www.ubak.gov.tr/BLSM_WIYS/MARMARAY/tr/Ust_Menu/20100616_085120_10568_1_64.html

Efe,R.; Curebal,I. (2011). Impacts of the “Marmaray” Project (Bosphorus Tube Crossing, Tunnels and Stations) on Transportation and Urban Environment in Istanbul. In: Stanley D. Brunn (Ed.) Engineering Earth-The Impacts of Megaengineering Projects. Chapter 41. ISBN 978-90-481-9919-8 e-ISBN 978-90-481-9920-4. DOI 10.1007/978-90-481-9920-4. Springer: Dordrecht, Heidelberg, London, New York http://www.academia.edu/4050997/Impacts_of_the_Marmaray_Project_Bosphorus_Tube_Crossing_Tunnels_and_Stations_on_Transportation_and_Urban_Environment_in_Istanbul

Dış bağlantılar

İstanbul Boğazı
İlçeler
İskeleler
Avrupa Yakası
Rumelikavağı · Sarıyer · Büyükdere · Yeniköy · İstinye · Emirgân · Rumelihisarı · Bebek · Arnavutköy · Ortaköy · Beşiktaş · Barbaros · Kabataş · Karaköy · Eminönü
Anadolu Yakası
Anadolukavağı · Beykoz · Paşabahçe · Çubuklu · Kanlıca · Anadoluhisarı · Kandilli · Çengelköy · Beylerbeyi · Kuzguncuk · Üsküdar
Fenerler
Avrupa Yakası
Rumeli · Dikilikaya · Büyükdere · Kireçburnu · Yeniköy · İstinye · Baltalimanı · Aşiyan · Bebek · Arnavutköy · Kuruçeşme · Defterdarburnu · Salıpazarı · Ahırkapı
Anadolu Yakası
Anadolu · Kavakburnu · Selviburnu · İnciköy · Paşabahçe · Kanlıca · Kandilli · Çengelköy · Beylerbeyi · İnciburnu
Coğrafya
Ulaşım
Çeşitli
İstanbul Portali
İstanbul'da toplu taşıma
Otobüs
İETT · İstanbul Otobüs AŞ · Özel Halk Otobüsleri · Dolmuş · Metro İstanbul
Metro
Yenikapı - Atatürk Havalimanı  · Yenikapı - Kirazlı  · Yenikapı - Hacıosman  · Kirazlı - Başakşehir  · Kirazlı - Olimpiyatköy  · Kadıköy - Tavşantepe  · Üsküdar - Çekmeköy · Levent - Boğaziçi Üniversitesi  · Kabataş - Mahmutbey · Bostancı - Dudullu · İkitelli Sanayi - Olimpiyatköy · Gayrettepe - 3.Havalimanı · Göztepe - Kazım Karabekir · Yenidoğan - Samandıra · Sabiha Gökçen Havalimanı - Pendik
Tramvay
Bağcılar - Kabataş  · Taksim - Tünel  · Kadıköy - Moda  · Topkapı - Mescid-i Selam  · Eminönü - Alibeyköy Otogarı
Banliyö
Füniküler
Teleferik
  Havaray
Seyrantepe - Vadi İstanbul · Sefaköy - Başakşehir
Metrobüs
Beylikdüzü(TÜYAP) - Söğütlüçeşme (34 - 34A - 34AS - 34B - 34BZ - 34C - 34G - 34T - 34U - 34Z)
Denizyolu
İtalik yazılı olan hatlar kısmen tamamlanmış, yapımı devam eden veya plan aşamasındaki hatlardır.
Marmaray istasyonları
Açılmış
(Halkalı<<) Kazlıçeşme - Yenikapı - Sirkeci - Üsküdar - Ayrılıkçeşme (>>Gebze)
İnşaat halinde(Batısında)
Halkalı - Kanarya - Soğuksu - Küçükçekmece - Menekşe - Florya - Yeşilköy - Yeşilyurt - Bakırköy - Yenimahalle - Zeytinburnu - Kazlıçeşme
İnşaat halinde(Doğu)
Ayrılıkçeşme - Söğütlüçeşme - Kızıltoprak - Feneryolu - Fenerbahçe - Göztepe - Suadiye - Bostancı - Küçükyalı - İdealtepe - Süreyyaplajı - Cevizli - Kartal - Pendik - Kaynarca - Tersane - Güzelyalı - Aydıntepe - İçme - Tuzla - Coşkunoğulları - Çayırova - Fatih - Osmangazi - Gebze
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/11/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.