Emirdağ

Koordinatlar: 39°01′11″K 31°09′00″D / 39.01972°K 31.15°D / 39.01972; 31.15

Emirdağ
—  İlçe  —
Türkiye'de bulunduğu yer
Afyonkarahisar Siyasi Haritası
Koordinatlar: 39°01′11″K 31°09′00″D / 39.01972°K 31.15°D / 39.01972; 31.15
Ülke Türkiye
İl Afyonkarahisar
Coğrafi bölge Ege Bölgesi
Yönetim
 - Kaymakam Akın Ağca[1]
 - Belediye başkanı Uğur Serdar Kargın [2](Bağımsız)
Yüzölçümü [3]
 - Toplam 2.213 km2 (854,4 mi2)
Rakım [4] 970 m (3.182 ft)
Nüfus (2015)[5]
 - Toplam 37,246
 - Kır 18,145
 - Şehir 19,101
Zaman dilimi UDAZD (+3)
Posta kodu 03600
İl alan kodu 0272
İl plaka kodu 03

Emirdağ'ına ait plakalar H harfi ile başlar.

Örnek: 03 Hk 567, 03 Hs 001
İnternet sitesi: Belediye
YerelNET

Emirdağ, Afyonkarahisar'a bağlı ilçe.

Konum

Ege Bölgesinin kuzeydoğusunda, İç Anadolu sınırında yer alır. Afyonkarahisar' a 73 km, Eskişehir'e 110 km, Ankara'ya 186 km, İzmir'e 396 km, İstanbul'a 440 km, Konya'ya ise 225 km uzaklıktadır.

Batısında Afyonkarahisar İli Bayat İlçesi, güneyinde Bolvadin, Sultandağı İlçeleri ve doğusunda Konya İli Çeltik İlçesi, güneydoğusunda Yunak İlçesi, Kuzeyinde Eskişehir İli Sivrihisar ve Çifteler İlçeleri, Kuzeybatısında Han İlçesi ile komşudur.

Tarihçe

8.Yüzyıla kadar

Emirdağ yöresinde Hititler, Lidyalılar, Persler, Eski Yunanlar, Romalılar ve Bizanslılar hüküm sürdü. İlçe merkezine 13 km. uzaklıkta, Hisarköy'de bulunan Amorium, ilçede bulunan en önemli tarihi yerleşimdir. Bizans İmparatorluğu hanedanlarından Amorian hanedanı, Amorium kökenliydi. Antik dönemde Aura, Roma ve Bizans dönemlerinde Amorium olarak anılan tarihi kentin kalıntıları Emirdağ'a 13 km. mesafede yer almaktadır.

Amorium, Bizans İmparatorluğu'nun Anatolik Themasının (Yunanca: θέμα Άνατολικῶν) merkezi[6] ve 9. yy'da Anadolu'daki muhtemelen en büyük kentti ve Arap ordularının hedefindeydi.[7] Harun Reşit’in ikinci oğlu Mu’tasim, 838 yılında kuşattığı kenti aldı ve yıktırdı. Kent, Arapların geri çekilmesinden sonra eski canlılığını bir daha kazanamadı.[8]

Türklerin Orta Anadolu’ya ayak basmalarının erken örneklerinden biri, Amorium’un kuşatılmasıdır. Çünkü Halife Mutasım'ın annesi Türktü, ordusu, Türk komutanları tarafından komuta ediliyordu ve büyük çoğunluğu Türk askeri kuvvetlerinden oluşuyordu.[9]

Türk yerleşimleri

İlk yerleşim

Amorium, Malazgirt savaşı öncesinde Anadolu'ya akınlar düzenleyen Türkmen beylerinden Ahmet Şah ve Emir Afşin tarafından 1068 yılında bir süre zaptedildi. Ancak bölgeye geniş çaplı yerleşimi ve bölge nüfusunun Türkleşmesi, Anadolu Selçuklu devleti ile Bizans arasında 1116 yılında yapılan Bolybotum (Bolvadin) savaşından sonra cereyan etmiştir. Bu savaş esnasında dönemin Selçuklu sultanı Müizzeddin Melikşah'ın bir süre çekildiği Bolvadin güneyindeki dağlara Sultandağı, komutanlarından Emir Mengücek'in çekildiği dağlara ise Emirdağı ismi verilmiştir.

15.Yüzyıl

Daha büyük bir Türk yerleşimi 1522 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na dahil olan Dulkadiroğulları beyliği topraklarındaki Türkmenlerin bölgede iskan edilmesiyle gerçekleşmiştir. 1691-1696 yılları arasında Karabağlı oymağı yörede iskana tabi tutulmuştur. Daha çetin bir süreç içinde vuku bulan bu iskan ile bu oymak, Davulga, Bademli,Daydalı ve diğer merkezlere yerleşmiş, toplam 28 köy kurmuştur.

17.Yüzyıl

1729 yılından itibaren de bu kez, Musul vilayetinin Rakka sancağından Anadolu’ya gönderilen bu oymak Musul’dan geldiği için, bir kısım oymak iskan kayıtlarında Muslucalı ismi ile geçmiştir. Oymak kışın Emirdağ yaylalarında yazın Çankırı'da yaylamak kaydı ile buraya gelmiştir. 1752 tarihli 701 numaralı oymak iskan defterinde bu oymağın konar göçerlikten men edilip, yerleşmesi ferman buyrulmuştur. .[10]

Merkeze yerleşimler

Gacerli (Kacerli/Kaçarlı), Çilli, İncili, oymakları şimdi de aynı ismi taşıyan ilçe merkezindeki mahallelere yerleşmiştir. Bu mahalleler Musacalı Aşireti'ne bağlı olup Bozulus'un Dulkadir kolundandır.[11] [12]

Köylere yerleşimler

Averen (Öşili, Evşili), Hacıfakılı (Türkmenköy) Musacalı aşiretine bağlı, Bozulus'un Dulkadir kolundan, Pörnek ve Hamzahacılılar, Bozulus'un Diyarbakır kolundandır.

Oşulu, Caberli, Tanburacı ve Hacıfakılı oymakları da köylere yerleştirilmiştir. Bunları yine Halep Türkmenlerinden Alcı, Kılıçlı, Boynuyoğunlu, Ünlü ve Demircili oymakları ve Karakeçili, Sarıkeçili, Horzumlu, Alkaevli, Yüreğirli oymaklarının muhtelif köylere dağıtılması izlemiştir.

Yörede ilk merkez olarak Kemerkaya (Çuğu) veya Avdan mevkileri, veya Eskigömü veya Yozgatören köylerinin düşünüldüğü bilinmektedir. Ancak Cırgın Türkmenlerinin yerleşmiş bulunduğu yörede karar kılınmıştır.

18.Yüzyıl

Emirdağ 1851 yılına kadar Cırgın kariyesi ve bir süre boyunca da Musluca nahiyesi olarak anılmış, 1864 yılında ise, Sultan Abdülaziz tarafından çıkarılan yeni vilayet kanunu ile eyalet sistemine son verilmesi üzerine, ve 1867'de Hüdavendigar vilayetinin kurulmasıyla ilçe statüsü kazanmış, Sultan Abdülaziz’e atfen Aziziye ismini almıştır.

Cumhuriyet dönemi

Eylül 1921’de Yunan işgaline giren ve 22 Eylül 1922’de Kurtuluş Savaşı'nda Yunan işgalinden kurtulan ilçenin adı, 1932 yılında güneyindeki dağlardan esinlenilerek Emirdağ olarak değiştirilmiştir.

Önemli yerler

Dandindere'de korumaya alınan cins: Toros sediri

Amorium

Amorium, Emirdağ ilçe merkezine 13 km uzaklıkta Hisarköy'de bulunan antik bir kenttir.[13]

Dandindere

260 ha. büyüklüğündeki tabiatı koruma alanlarıdir. Emirdağ'a 30 km dir. "Toros sediri" (Cetrus Libani) ormanının korunması amacı ile tabiatı koruma alanı statüsüne alınmış olup, Toros Sediri, Boylu Ardıç, Kokara ardıç, Katran ardıç ve Saçlı meşe türleri ile tilki, kurt, porsuk, domuz, tavşan, keklik, bıldırcına rastlanmaktadır.[14]

Yaylalar

Emirdağ'ın özellikle Bolvadin tarafında bulunan kısmındaki Emirdağları eteklerinde Seki Yaylası, Göğüs Yaylası, Gedik Yaylası, Tekneçukuru Yaylası, Oluklu, Domuz Alanı, Alacaören, Geyik Güneyi, Kurt Tepesi, Kızdoğdu, Elmalı, Alıçlı, Kütüklü, Sinekli, Gökkuyu, Gölcük gibi eskiden aktif olarak gidip yaşanan yaylaları bulunmaktadır.

Gurbetçilik

1960 yıllarının başında Avrupa'ya başlayan göç hareketinde Emirdağ'dan ilk göçmenler ağırlıkla Belçika'ya gitmiştir. Buna bağlı olarak ilçeden Belçika'ya göç sürekli artarak devam etmiştir. Avrupa ülkeleri ve özellikle Belçika'da Emirdağ ve civar köylerinden göç etmiş kalabalık bir Emirdağlı topluluğu bulunmaktadır.

Bu yoğun göç hareketi nedeniyle Emirdağ merkez ilçe nüfusu son 40 yılda sadece 10 bin civarında artmıştır (1960 nüfusu 10.069). Öte yandan, Avrupa'da yerleşik Emirdağlı kitlesi özellikle yaz aylarındaki ziyaretlerinde ilçenin nüfusunu kalabalıklaştırır. Bir yandan Avrupalı Emirdağlılar Emirdağ'da ev yaptırırken, bir yandan da Emirdağlıların Avrupa'ya göçü, özellikle evlilikler yoluyla sürmektedir. Belçika'da yaklaşık olarak 150 bin Emirdağ kökenli kişinin yaşadığı tahmin edilmektedir.

Yerel politika

Önceki dönemler Belediye Başkanları:

Belde Belediyeleri

İlçenin 2 tane belde belediyesi vardır. Belediyeler ve belediye başkanı isimleri:

Davulga Salih Gündoğan (AKPARTİ)

Gömü Hakkı Tekin (AKPARTİ)

Nüfus İstatistikleri

Tüik (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından yayınlanan yıllık adres verileri 2007'den itibaren şöyle olmuştur:

Yıl Toplam Şehir Kır
1965[16] 74.808 10.914 63.894
1970[17] 72.051 12.559 59.492
1975[18] 66.540 13.184 53.356
1980[19] 62.727 14.733 47.994
1985[20] 64.128 17.289 46.839
1990[21] 55.543 21.144 34.399
2000[22] 47.396 20.508 26.888
2007[23] 46.199 21.898 24.301
2008[24] 43.706 20.531 23.175
2009[25] 42.848 20.253 22.595
2010[26] 42.111 19.991 22.120
2011[27] 40.936 19.637 21.299
2012[28] 39.391 19.069 20.322
2013[29] 38.991 19.132 19.859
2014[30] 38.269 19.093 19.176
2015[31] 37.246 19.101 18.145

Kültür

Düğün

Emirdağ'da düğünler, geleneksel olarak devam etmektedir. Perşembe ikindi sonu Bayrak Kaldırma Töreni yapılır. Cuma ve Cumartesi günleri Emirdağ halkına ve uzak mesafelerden düğüne konuk olarak gelenlere düğün yemeği ikrâm edilir. Uzaktan gelen misâfirler, düğün sahibinin evinde ve yakınlarının evinde konuk edilir. Düğünün yapıldığı mekânda gelin damat evine gelinceye kadar 3 gün 3 gece-gündüz yemek servisleri devam eder. Perşembe veya Cuma akşamı sarma sarması (yaprak dolması) için kadınlar, düğün evine davet edilir.

Damat,düğün boyunca her gittiği mekâna sağdıçla beraber gider. Sağdıç damadın ayakkabısının çalınmaması için gayret sarfeder. Eğer ayakkabısı çalınırsa, çalan kimseye mükâfât verilerek ayakkabı geri alınır.

Gelinin çeyizi evinden,damat evine yüklenirken yastığı gözü açık düğüne katılan misafilerden birisi tarafından kaçırılır. Kaçıran yastığı damada götürür. Damat yastığı alır ve kaçırana mükâfat verir.

Gelinini damat evine getirecek taksinin önüne hediye olarak el dokuması kilim bağlanır. Düğün konvoyuna katılan araçlara ise hediye olarak kumaş veya havlu bağlanır. Gelin, araca anne babasına ve yakınlarına vedâ ederken, ağabeyi tarafından veya yakın bir erkek tarafından bindirilir. Gelinin yanında iki refekatçı bayan damat evine gider. Refekatçılardan birisi ön tarafa bindirilir ve kucağında tutması için büyük bir ayna verilir.

Gelin damat evine girerken kapıda kurban kesilir. Damatın annesi ve babası gelinin bulunduğu taksinin önüne davet edilir. Gelinin kayınbabası ve kayınvâlidesi geline verecekleri hediyeleri ismen arzederler. Gelin araçtan inmeden önce yine dua edilir. Damat gelini koluna takarak araçtan indirir ve gelin odasına kadar refekât eder.

Damatın ve gelinin nikâhları yatsı namazından önce yetkili bir zât tarafından kıyılır. Nikâhtan önce damada ve geline gerekli bazı bilgiler verilir. Damat, sağdıçla birlikte yatsı namazını kılmaya götürülür. Yatsı namazını kıldıktan sonra tekbirlerle gelin odasına getirilir. Orada bekleyen gençler, Damadın gelin odasına girişi sırasında sırtına yumruk vurmaya çalışırlar.

Emirdağ türküleri

Türküleri ile ünlü bir yöredir.

Bazı Emirdağ türküleri:

Yöresel yemekler

Mercimekli Bükme
Pişi

Türkmen geleneğinden izler

Çocukluğunda büyüklerinden tekerleme şeklinde aşağıdakileri duymamış çocuk azdır.

Emirdağ Vakıf ve Dernekleri

Foto Galeri

Kaynakça

  1. ↑ http://afyonkarahisar.yerelnet.org.tr/il_ilce_kaymakamlik.php?iladi=AFYONKARAH%DDSAR
  2. ↑ http://afyonkarahisar.yerelnet.org.tr/il_belediye_baskan.php?iladi=AFYONKARAH%DDSAR
  3. ↑ 1/11
  4. ↑ http://afyonkarahisar.yerelnet.org.tr/il_ilce_koordinat.php?iladi=AFYONKARAH%DDSAR
  5. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCR7KBp. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  6. ↑ Finlay, George A History of Greece: The Byzantine empire, pt. 1, A.D. 716-1057 Clarendon Press, 1877, sf. 14
  7. ↑ Treadgold, Warren T. A History of the Byzantine State and Society Stanford University Press, sf. 441
  8. ↑ Treadgold a.g.e., sf. 573
  9. ↑ J.J. Saunders, A History of Mediaeval Islam, 2. basım, London/New York 1990, s. 120; F. Sümer, “Abbasiler tarihinde Orta Asyalı bir prens Afşin,” Belleten L1/200 (1987), 651-65.
  10. ↑ http://erenoglu.com/halil%20erenoglu/yazilari/kacarlimahallesi.pdf. Aziziye Dergisi, Sayı:3, Kacarlı Mahallesi
  11. ↑ Halil Erenoğlu'nun Emirdağ Yazıları, SBL Yayıncılık, S.191, ISBN 978-605-5556-00-6
  12. ↑ http://www.turkmenhost.com/documents/Avshar/index.htm Avşar Türkmenleri, Oğuz Menderes Kaya
  13. ↑ http://www.amoriumexcavations.org Amorium'da halen devam eden kazı çalışmaları
  14. ↑ http://www.kultur.gov.tr/TR/belge/1-20909/afyonkarahisar---dandindere-tabiati-koruma-alani.html Dandindere Tabiatı Koruma Alanı
  15. ↑ http://www.emirdag.bel.tr/index.php?modul=1_1
  16. ↑ "1965 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BspPfQAZ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  17. ↑ "1970 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtmfI2g6. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  18. ↑ "1975 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtoJlYzR. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  19. ↑ "1980 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtuGAi47. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  20. ↑ "1985 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Btw8AkKP. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  21. ↑ "1990 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtxGON58. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  22. ↑ "2000 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BtzieCAZ. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  23. ↑ "2007 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu1aZAwC. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  24. ↑ "2008 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6Bu3P0mjD. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  25. ↑ "2009 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuCbM9OG. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  26. ↑ "2010 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuEfdpkz. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  27. ↑ "2011 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6BuGGrNlx. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  28. ↑ "2012 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6EZxLihFn. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  29. ↑ "2013 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6NPUWiKxl. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  30. ↑ "2014 genel nüfus sayımı verileri" (html). Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6WFCR7KBp. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  31. ↑ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.

Dış bağlantılar

Emirdağ beldeleri ve köyleri
Beldeler
Köyler

Ablak • Ağılcık • Alibeyce • Aşağıaliçomak • Aşağıkurudere • Avdan • Aydınyaka • Bağlıca • Balcam • Başkonak • Beyköy • Beyören • Burunarkaç • Büyüktuğluk • Camili • Çatallı • Çaykışla • Çiftlik köyü • Dağılgan • Dağınık • Daydalı • Demircili • Dereköy • Ekizce • Elhan • Emirinköyü • Eskiakören • Eşrefli • Gedikevi • Gelincik • Gökçeyaka • Gözeli • Güneyköy • Güneysaray • Güveççi • Hamzahacılı • Hisar • İncik • Karaağaç • Karacalar • Karakuyu • Karayatak • Kılıçlar • Kılıçlı Kavlaklı • Kırkpınar • Kuruca • Leylekli • Örenköy • Özkan • Salihler • Sığracık • Soğukkuyu • Suvermez • Tabaklar • Tepeköy • Tezköy • Toklucak • Topdere • Türkmen • Türkmenakören • Umraniye • Veysel • Y.Kurudere • Yarıkkaya • Yarımca • Yavuz • Yenikapı • Yeniköy • Yusufağa • Yüreğil

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/2/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.