Pir

Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına lütfen bakınız. Konu hakkında uzman birini bulmaya yardımcı olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

Pir, (Farsça: (پیر) pir, "ihtiyar, yaşlı, koca"), tarikat kurucusu mutasavvıf. Tarikat pirinin tekkesi tarikat üyeleri için büyük önem taşır. Genellikle pirin türbesi ile iç içe olan bu tekkelere pir evi, pir makamı, huzur-ı pir gibi adlar verilir. Bazı tarikatlarda pirden sonra gelen mutasavvıflara pir-i sâni (ikinci pir) denir.

Pîr.

Bazı meşhur tarikat pirleri ve nitelikleri

Büyük tarikat pirleri tasavvufi nitelikleri, temsil ettikleri tasavvufi haller bakımından birbirinden ayrılırlar. Örneğin Ahmed er-Rıfai keramet ve fütüvvette, Abdülkadir Geylani tasavvuf ve imdatta, Ebu'l-Hasan eş-Şazeli ilim ve varidatta, Ahmed Bedevi sevgi ve acımada, İbrahim Desuki kerem ve cömertlikte, Mevlânâ Celaleddin Rumi aşk ve sevgide, Muhyiddin Arabi irfan ve olgunlukta, Şihab’ed-Dîn Ömer Sühreverdî gizlenme ve yoklukta, Necmeddin Kübra vecd ve cezbede öne çıkan pirlerdir.

Melâmet’îyye'deki yeri

Melâmet’îyye-Hamzav’îyye tarikâtında kutb ve gavs adı da verilen pir, Melamiliğin yaşayan en büyük temsilcisi, büyük şeyhidir. Bu tarikatta irşad yalnızca pirin hakkıdır. Pir dilerse doğrudan, dilerse irşad izni verdiği rehberler ve kalbebakıcı denen kişiler aracılığı ile istedikleri irşad eder, tarikata alır. Melamilikte hilafet ve icazet olmadığı için her dönemde yalnız bir şeyh (pir) bulunur.

Ahilik'teki yeri

Tasavvufa dayalı bir meslek örgütlenmesi olan Ahilik'te pir, belli bir mesleğin kurucusu olduğu kabul edilen peygamberdir. Hemen her peygamber bir mesleğin piri sayılır. Buna göre Adem çiftçilerin, Nuh peygamber tacilerin, İsa gezginlerin, Muhammed bahçıvan ve tacirlerin, Şit halaçların, İdris terzi ve yazı ustalarının, Salih devecilerin, İbrahim sütçü ve marangozların, İsmail avcıların, İshak çobanların, Zülkifl fırıncıların, Lût tarihçilerin, Üzeyr bağcıların, İlyas dokumacıların, Davud zırh ustalarının ve demircilerin, yunus balıkçıların ayrıca Selmân-ı Pâk berberlerin, Ekber-i Yemenî yemenicilerin, Cömerd Kassâb kasapların, Şeyh Ahî Evren tabakların piri kabul edilir^[1] .

Kaynakça

1. Özhan Öztürk. Folklor ve Mitoloji Sözlüğü. Phoenix Yayınevi. Ankara, 2009 s. 795