Ebu Musa Câbir bin Hayyan

Ebu Musa Câbir bin Hayyân
 ابو موسی جابربن حیان

Avrupa'da çizilmiş "Geber" (15. yüzyıl), Codici Ashburnhamiani 1166, Biblioteca Medicea Laurenziana, Florence
Doğum Cābir ibn Hayyān
721/722
Horasan, İran
Ölüm 808/815
Kufe, Irak
Yaşadığı yer Abbâsî Halifeliği
Meslek Fen, Simya, Eczacılık, Metalürji, Astroloji, Felsefe, Fizik ve Müzik
Dönem İslam'ın Altın Çağı
Edebî akım Felsefe, Sufilik, Matematik, Astroloji, Astronomi, Fizik, Kimya ve Ecza

Ebû Mûsa Câbir bin Hayyân (Arapça: ابو موسی جابربن حیان, Latince: "Geber" ya da "Geberus"; (al-Barigi Kabilesi / al-Azdi / al-Kufi / al-Tusi / al-Sufi)[1], (doğum: 721, Tus, İran, Horasan; ölüm: 815, Kufe, Irak)[2] Batıda daha ziyâde Geber olarak tanınan, Abbâsîler döneminde yaşamış ve İslâmiyet'te fen bilimlerinin temelini atmış olan Farsî çok yönlü bir fen bilgini; simyacı, kimyacı ve eczacı; fizikçi, astronom ve astrolog; tıp ve fizik tedavi uzmanı; mühendis, coğrafyacı, filozof ve sûfi.

Hayâtı

Tus, İran'da eğitimini aldıktan sonra Kûfe'ye göç etti. Câbir bin Hayyân bilinen ilk pratik Simya (Alşimi) âlimdir.[3] Orta Çağ Avrupası'nın Simya alanına büyük ölçüde etki etmiş ve Kimya'nın da esasını oluşturmuştur. İmâm Câʿfer-i Sâdık'ın öğrencisidir.

İcâtları

Kimyager ve Eczacı olan bir babanın oğlu olarak Horasan'da doğmuş ve Yemen'de okuduktan sonra Kufe'ye giderek Abbâsî halifesi Harun Reşid'e saray âlimi olarak hizmet etmiştir.

"İmbik"

Kimya dışında Eczacılık, Metalürji, Astroloji, Felsefe, Fizik ve Müzik gibi geniş alanda 400 ü aşan eser bıraktığı söylenirse de ancak 20 civarında eseri bugüne kalmıştır.

Nitrik asit, Hidrojen klorür ve Sülfürik asit'in rafine ve kristalize yöntemlerini bulduğu Kral suyu'nu icat ettiği ve Sitrik asit, Asetik asit, Tartarik asiti keşfetiği düşünülmektedir. "İmbik" ( الأنبيق al-inbiq) geliştirmiş ve kendisinin ortaya attığı Baz kavramıyla Kimya'nın gelişmesine katkıda bulunmuştur.

Ayrıca daha sonra zehirlilerin zehirlisi olan arsenik tozunu elde eden ilk kişidir.

Agathondaemon, Hermes Trismegistus, Pisagor ve Sokrates'i saydığı ve Eski Yunan, Eski Mısır ve Şia Sufizminden etkilendiği düşünülmektedir.

Eserlerinden 12. yüzyılında Latince'ye çevirilmiş olan Kitab al-Kimya adlı eseri, Simya ve Kimya kelimelerinin kökeni olmuştur.

Kaynakça

  1. S.N. Nasr, "Life Sciences, Alchemy and Medicine", The Cambridge History of Iran, Cambridge, Volume 4, 1975, p. 412: "Jabir is entitled in the traditional sources as al-Azdi, al-Kufi, al-Tusi, al-Sufi. There is a debate as to whether he was an Arab from Kufa who lived in Khurasan or a Persian from Khorasan who later went to Kufa or whether he was, as some have suggested, of Syrian origin and later lived in Persia and Iraq".
  2. "Abu Musa Jabir ibn Hayyan". Encyclopædia Britannica Online. 8 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20080508163842/http://www.britannica.com:80/eb/article-9043128/Abu-Musa-Jabir-ibn-Hayyan#261644.toc. Erişim tarihi: 11 February 2008.
  3. Julian, Franklyn, Dictionary of the Occult, Kessinger Publishing, 2003, ISBN 0-7661-2816-4, ISBN 978-0-7661-2816-3, p. 8.

Başvuru kitapları

This article is issued from Vikipedi - version of the 12/26/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.