Mehmed Esad Efendi (Şeyhülislam Ebuishakzade)
Ebuishakzade Mehmed Esad Efendi Osmanlı Şeyhülislamı, şâir, bestekâr ve "Atrabül Âsâr" ismindeki mûsikişinaslar tezkiresinin müellifidir.
Hayatı
İstanbul'da doğdu ve öldü. Ebuishakzadeler adıyla bilinen aileye mensuptur. 1748-1749 yıllarında Şeyhülislam olarak görev yaptı.1753 yılında vefat etti. Kabri İstanbul Fatih Çarşamba semtinde bulunan İsmail Ağa Camii'nin haziresindedir.
Mûsikişinaslığı ve Bestekârlığı
Şeyhülislam Esad Efendi, Klasik Türk Mûsikisinin önde gelen bestekârlarından biridir. Çok sayıda klasik formda bestesi günümüze ulaşmıştır. Özellikle Dügah makamından "İzârın gül gül olmuş bûseden, dil dâğ-dâğındır" sözleriyle başlayan bestesi ve "Der yemeni pîş-i meni" sözleriyle başlayan yürük semâîsi mûsiki erbâbınca çok beğenilen eserler arasındadır.
Ayrıca, Klasik Türk Musikisi tarihindeki yegâne mûsikişinaslar tezkiresi olan ve kısaca "Atrabül Âsâr" olarak anılan, "Atrabül Âsâr Fi Tezkiret-i Urefa-yı Edvâr"" ismindeki çok kıymetli eseri kaleme almıştır. Bu eserde, kendi çağdaşı olan ya da eskiden yaşamış olan çok sayıda mûsikişinasın hayatı ve eserlerini sistemli bir şekilde anlatmıştır. Atrabül âsâr adlı eseri Cem Behar tarafından tıpkıbasımla ve Recep Uslu tarafından günümüz Türkçesine çevrilerek yayınlanmıştır.
Şâirliği
Şeyhülislam Esad Efendi dîvan sahibi bir şâirdir. Divanı yeni harflerle Muhammed Nur Doğan tarafından hazırlanarak 1997 yılında Milli Eğitim Bakanlığı yayınevi tarafından neşredilmiştir.
Kaynakça
- Yılmaz Öztuna: Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi
- Yılmaz Öztuna: Devletler ve Hanedanlar
- Nazmi Özalp: Türk Musikisi Tarihi