Irak ve Şam İslam Devleti

Bu maddenin adı Vikipedi için uygun olmayabilir.
Vikipedi kalite standartlarına uygun olan bir adın verilmesine ihtiyaç duyulabilir. Şimdiki adı Vikipedi adlandırma kurallarına uygun olmalıdır, aksi takdirde kabul görmeyebilir. Lütfen tartışma sayfasında devam ediniz.
Irak ve Şam İslam Devleti
الدولة الإسلامية في العراق والشام

Örgüt tarafından kullanılan siyah sancak[1]
Aktif 2014-günümüz
İdeoloji
Gruplar
  • Libya Eyaleti
  • Sina Eyaleti
  • Yemen Eyaleti
  • Cezayir Eyaleti
  • Horasan Eyaleti
  • Batı Afrika Eyaleti
  • Kafkasya Eyaleti
Liderler
Merkez(ler)i Rakka, Suriye
(de facto başkent)
Operasyon
sahası


Günümüzde Irak ve Suriye'deki durum.

  Irak ve Şam İslam devleti
  Irak hükûmeti
  Suriye hükûmeti
  Lübnan hükûmeti
  Kürdistan Bölgesel Yönetimi
  Suriye Kürdistanı
  Suriye muhalefeti
  Şam Fethi Cephesi
  Hizbullah
Not: Irak ve Suriye'de az sayıda kişinin yaşadığı çöller bulunmaktadır. Bu bölgeler, çevredeki yol ve yerleşim yerlerini kontrolü altında bulunduran güçlerin kontrolünde gösterilmiştir.
Kuvveti

Irak ve Suriye

  • 200.000[22] (2014'teki Kürt iddiası)
  • 100.000 (2014'teki cihatçılar iddiası)
  • 20.000-31.000[23] (2014'teki CIA tahmini)
  • 19.000-25.000[24][25] (2016 başındaki CIA tahmini)
    15.000-20.000 (2016 sonlarındaki Amerikalı yetkililerin tahmini)[26]

Irak ve Suriye dışında

  • 32.600–57.900
Öncülü Irak İslam Devleti
Müttefikler Halid bin Velid Ordusu
Karşıtlar(ı)

İslam Devleti (kısaca İD; Arapça: الدولة الإسلامية ed-Devlet'ül İslâmiyye), ya da 2014'e kadar kullanılan ismiyle Irak ve Şam İslam Devleti, kısaca IŞİD (Arapça: الدولة الاسلامية في العراق والشام, ed-Devlet'ül İslâmiyye fi'l Irak ve'ş Şam[28]), ağırlıklı olarak Irak ve Suriye'de etkinlik gösteren, bu bölgede hilafet devleti kurmak amacıyla güvenlik güçlerine ve sivillere karşı eylemler yapan yasa dışı, silahlı ve ele geçirdiği topraklardaki meşruluğu hiçbir ülke tarafından tanınmayan Selefi cihatçı örgüt.[29][30][31][32]

Eski adının Arapçadaki kısaltmasının (داعش, Arapça telaffuzu: Da'iş)[33] okunuşunun Latinizasyonu olan Daeş[34][35] ya da Deaş[36] adlarıyla da bilinir (kısaltma değil, kısaltmanın okunuşu olduğundan küçük harfle yazılması gerekse de, büyük harfle yazılışı da kullanılmaktadır).[34] Petrol kaynaklarına yakınlığı nedeniyle dünyanın en zengin yasa dışı silahlı örgütleri arasında sayılmaktadır.[37][38] Irak Savaşı'nın ilk yıllarında kurulan ve 2004 yılında el-Kaide'ye bağlılığını ilan eden örgüt bir süre sonra Irak el-Kaidesi adını aldı. Şubat 2014'te, sekiz aylık uzun bir güç mücadelesinden sonra, el-Kaide IŞİD ile bütün bağlarını kestiğini duyurdu.

Örgüt genelde Sünnî topluluklar olmak üzere Mücahidîn Şûra Konseyi, el-Kaide, Ceyş el-Fatihin, Cund es-Sahaba, Katbiyan Ensar el-Tevhid vel Sünne, Ceyş el-Tayife el-Mansure gibi farklı isyancı gruplardan oluşur ve onların desteğini alır.

Irak Savaşı'nın yoğun olarak yaşandığı dönemlerde, Irak'ın Anbar, Nineve, Diyala, Babil, Kerkük ve Selahaddin, Musul illerinde çok büyük etkinlik gösterdi. Bakuba'yı başkent ilan etti. Halen devam eden Suriye İç Savaşı'nda Suriye'nin Humus[39], Rakka ve Halep bölgelerinde, Libya'da ise Bingazi[40] ve Sirte[41] bölgelerinde varlık göstermektedir.

İslam Devleti, binlerce sivil Iraklı, Irak hükümet üyeleri ve onların uluslararası müttefiklerinin ölümlerinden sorumlu tutulmaktadır. Irak Savaşı'nın son evrelerine doğru örgüt gerilemeye başladıysa da, ABD'nin Irak'tan çekilmesiyle 2012'de gücünü tekrar yenilediği ve üye sayısını iki katından fazla arttırdığı öne sürülür.

2013 yılında el-Cezire'ye sızdırılan bir mektup ve ses kaydıyla el-Kaide lideri Eymen ez-Zevahiri, bu grubun Suriye kanadını tasfiye ettiğini açıkladıysa da IŞİD emiri Ebu Bekir el-Bağdadi, bu tasfiye kararını reddettiğini ve grubun Suriye'deki operasyonlarına devam edeceğini açıkladı. Nisan 2013 ile birlikte IŞİD, Suriye'nin kuzeyinde hızlı bir şekilde askerî güç kazanmaya başladı ve bu bölgedeki en güçlü örgütlerden biri oldu. Suriye'de etkin olduğu bölgelerde şeriat kanunlarını icraya başladı ve rakip gördükleri askerleri, yabancı gazetecileri, yardım kuruluşlarına üye insanları sürgüne gönderdi veya hapsetti.

Suriye İnsan Hakları Gözleme örgütünün raporuna göre ağustos 2014'te örgütün Suriye'deki savaşçı sayısının 50.000, Irak'ta ise 30.000 olduğu bildirildi. CIA ise Eylül 2014'te örgütün Suriye ve Irak'ta toplam 20.000 ile 31.500 arasında savaşçıya sahip olduğunu açıkladı.[42]

Tarihçe

Kökenleri

Tevhit ve Cihat Cemaati

Tevhit ve Cihat Cemaati, Ebu Musab ez-Zerkavi tarafından kuruldu. Yerli ve yabancı İslamcılardan oluşuyordu. Ürdünlü bir selefî olan ez-Zerkavi, Sovyet-Afgan Savaşı'na katılmak için Afganistan'a seyahat etmiş, fakat Sovyetlerin askerlerini çekmesiyle o da ülkesine geri dönmüştü. Daha sonra tekrar Afganistan'a geri dönen ez-Zerkavi, Herat yakınlarında İslami militan bir kamp kurarak eğitim vermeye başladı. Başlangıçta gerçek anlamda Müslüman olmadığını düşündüğü Ürdün Krallığı'nı yıkma amaçlı çıktığı yolda başka ülkelere de yayılan bütün bir ağını bu düşünce ve ideal üzerine kurdu. İçinde bulunduğu şebekenin 1999 yılında milenyum saldırılarının da sorumlusu olduğu iddia edilmekte. 2002 yılında Ürdün'de öldürülen ABD'li bir diplomatın da sorumluluğunu örgütü üstlendi.

ABD'nin Afganistan'ı işgaliyle ez-Zerkavi Irak'a gitti. Burada yara aldığı ayağı için tıbbi destek aldı. Irak'ın kuzeydoğusunda etkin İslâmcı militan bir grup olan Ansar al-İslâm ile geniş bir ilişki ağı kurdu. Ansar örgütünün Irak istihbaratı ile birlikte çalıştığı, Saddam Hüseyin'in bu grubu Kürdistan'ın bağımsızlığı için savaşan seküler Kürt gruplara karşı kullandığı da iddia edilir. Ocak 2003'te Ansar'ın kurucusu Molla Krekar Saddam Hüseyin rejimiyle herhangi bir bağlantıları olmadığını açıkladı. İstihbarat birimlerinin raporlarına göre ez-Zerkavi ve Saddam arasında herhangi bir bağlantı bulunmadığı, Saddam'ın Ansar grubunu rejime bir tehdit olarak gördüğü ve bu yüzden örgüt içine istihbaratın sızmış olabileceği öne sürüldü. ABD senatosunun 2006 yılında hazırladığı Irak raporunda "savaş sonrası edinilen bilgiye göre Saddam Hüseyin ez-Zerkavi'yi yakalamaya çalıştı, fakat bunda başarısız oldu" denildi.

ABD'nin Irak'ı işgalinden sonra Cema'at el-Tevhid vel-Cihad al-Ansar ve diğer yabancı örgüt üyelerini de içine katarak ağın daha da genişletti ve Irak işgaline katılan güçlere karşı mücadeleye girişti. Irak'a savaşmak için giden pek çok savaşçı bir şekilde ez-Zerkavi grubunun içinde kendini buldu.

Hedef ve taktikler

22 Ağustos 2003'te Bağdat'ta meydana gelen patlamadan sonra Birleşmiş Milletler Genel Merkezi'nden bir görüntü.

Cema'at el-Tevhid vel-Cihad grubunun amacı Irak'taki koalisyon güçlerinin geri çekilmesini sağlamak, Irak hükumetini düşürmek, işgal kuvvetleriyle birlikte çalışanları öldürmek, Şia nüfusu marjinalize edip askerî gücünü kırmak ve tamamen şeriat kanunlarıyla yönetilen bir İslâm devleti kurmak.

Cema'at el-Tevhid vel-Cihad'ı Irak'taki diğer isyancı gruplardan ayıran en önemli özellik taktikleriydi. ABD ve koalisyon güçlerine karşı alışılagelmiş silahlarla ve gerilla taktikleriyle saldırmak yerine daha çok bomba yüklü araçlar kullanılarak gerçekleştirilen intihar bombası eylemlerini yaptılar.

Grubun ruhânî önder kabul ettiği ve genel başkan yardımcılığı da yapmış olan Filistinli imam Ebu Enes eş-Şâmî taktiklerinin ve yöntemlerinin Kur'an ve sünnet kaynaklı olduğunu yine bu kaynaklardan verdiği örneklerle açıklamıştır. İslam peygamberi Muhammed'in "Her kim Allah yolunda bir Gayrimüslimi öldürürse Allah ona Cehennem'i yasak eder" sözünü ve Enfâl Suresi 12. ayette geçen "O anda Rabbin meleklere şu vahyi veriyordu: Ben sizinle beraberim. Haydi imanı sağlamlaştırın! Kâfirlerin yüreklerine dehşet bırakacağım, hemen boyunlarının üstüne vurun, vurun onların parmaklarına!”[43] benzeri vahiyleri temel prensiplerden biri edindi.

Irak el-Kaidesi dönemi

Ekim 2004'te "Tanzim Kaide el-Cihad fi Bilad er-Rafideyn" ya da daha çok bilinen "Irak el-Kaidesi" adını aldı. Temmuz 2005'te Ebu Musab ez-Zerkavi, Eymen ez-Zevahiri'ye yazdığı mektupta Irak Savaşı'nı genişletmek için ABD'nin Irak'tan çıkarılması, halifeliğin kurulması, çatışmaların Irak'ın seküler bölgelerine yayılması ve Arap-İsrail çatışmasında etkin rol alınmasını da kapsayan dört aşamalı bir plândan bahseder. Irak'ın dışındaki bağlantılı gruplar da bu planın uygulanmasında rol aldı, örneğin 2005'te Mısır'da meydana gelen ve çoğu turist olan 88 kişinin öldüğü patlama gibi.

Mücahit Şura Meclisi dönemi

Ocak 2006'da birkaç küçük grupla birleşerek "Mücahit Şura Meclisi" adını aldı. Sivillere karşı acımasız şiddet uygulamalarından ve radikal İslami doktrinlerinden dolayı Iraklı Sünni milliyetçilerin ve seküler grupların bu şemsiye organizasyona katılımı zayıf kaldı. Bu sebeplerden ötürü bu çaba başarısızlıkla sonuçlandı.

Irak İslam Devleti dönemi

Irak el-Kaidesi saldırılarını ve eylemlerini Ekim 2006'ya kadar Mücahit Şura Meclisi'ne atfetti. Ebu Eyüp el-Mısri'nin Irak İslam Devleti'ni ilan etmesiyle bu son bulmuş oldu. Bu tarihten itibaren örgüt eylemlerini Irak İslam Devleti'ne atfetmeye başladı. Amerikan istihbaratına göre Irak İslam Devleti'nin ülkeyi Sünni bir halife devletine dönüştürme hedefi vardı.

Nisan 2013'te adı "Irak ve Şam İslam Devleti" (ya da Irak ve Levant İslam Devleti, kısaca ILİD) olarak değiştirildi. Temmuz 2014'ten bu yana Ebu Bekir el-Bağdadi'nin sözcüsü Adnani'nin Hilafeti ilan etmesi ile ismi "İslam Devleti" olarak kaldı.[44]

2007 olayları

2006-2007 Mayıs'ı arasında örgüt Bağdat yakınlarındaki Dora'nın kontrolünü ele geçirdi. Pek çok Hıristiyan aile cizye ödememek için bölgeyi terk etmek zorunda kaldı. ABD'nin de yoğun çabalarıyla Ekim 2007'de örgüt Dora'dan çıkarıldı ve Süryânî kiliseleri yeniden açıldı. Sadece 2007 yılında örgüt yaklaşık 2.000 sivil öldürerek Irak'ta büyük bir katliam gerçekleştirdi ve 9 Mart 2007'de Irak içişleri Bakanı örgüt lideri Ebu Ömer el-Bağdâdî'nin Bağdat'ta yakalandığını açıkladı fakat sonrasında yakalanan kişinin o olmadığı söylendi.

19 Nisan 2007'de örgüt bölgesel yönetim kurduğunu ve ilk İslami yönetimin temellerinin atıldığını duyurdu. Kurulan emirliğin Ebu Ömer el-Bağdâdî ve 10 Bakanı tarafından yönetileceği ilan edildi.

Kurulan emirlikte görev alan isimler: Ebu Ömer el-Bağdâdî (Emir), Abu Abdullah al-Hussainî al-Quraishi al-Bağdâdî (Emir yardımcısı), Abu Abdul Rahman al-Falahî (Başbakan), Abu Ayyub al-Masrî (Savaş Bakanı), Abu Uthman al-Tamîmî (Şeriat kanunları), Abu Bakr al-Jabourî (Halkla İlişkiler), Abu Abdul Jabar al-Janabî (Millî Güvenlik bakanı), Abu Muhammad al-Mashadani (Bilgi dairesi), Abu Abdul Qadir al-Eissâwî (Şehit ve mahkûmlardan sorumlu bakan), Abu Ahmed al-Janabî (Petrol bakanı), Mustafa al-A'arajî (Tarım ve balıkçılık bakanı), Abu Abdullah al-Zabadî (Sağlık bakanı), Mohammed Khalil al-Badrîa (Eğitim bakanı) şeklinde oldu.

3 Mayıs'ta Irak hükumet kaynakları Ebu Ömer el-Bağdâdî ve Ebu Ayyub el-Masrî'nin öldürüldüğünü açıkladı, fakat herhangi bir kanıt ortaya konmadı. Örgüt, bunun üzerine yayınladığı bir açıklamayla bu haberi yalanladı. Daha sonra Taji yakınlarında Irak devlet güçleri ile örgüt arasında çatışma yaşandığı ve örgütün halkla ilişkiler bakanı al-Jabourî'nin öldürüldüğü ortaya çıktı.

Örgüt 12 Mayıs'ta Babil yakınlarında bir Iraklı asker ve dört ABD'li askerin ölümüyle sonuçlanan, üç ABD'li askerin de canlı ele geçirildiği saldırıyı üstlendi. Askerlerden biri 11 gün sonra Fırat nehri yakınlarında ölü bulundu. Diğer iki ABD askerininse örgüt tarafından yayınlanan bir videoda infaz edildiği görüntüleri ortaya çıktı. ABD bu askerleri bulmak için 4.000'den fazla asker ile arama yapmıştı. Askerlerin cesetleri bir yıl sonra bulundu.

ABD el-Kaide'yi Irak'tan silmek için 18 Haziran'da örgütün başkenti Bakuba'da bir operasyon başlattı.

25 Haziran'da örgüt, Bağdat'ta Mansur otelinde al-Anbar örgüt liderleriyle bir araya gelen resmî yetkililere karşı bir intihar saldırısı gerçekleştirdi. Saldırıda altısı Sünnî şeyhi olmak üzere 13 kişi öldü. Örgüt, saldırıyı Iraklı bir asker tarafından tecavüz edilen Sünnî bir kadının intikamını almak için gerçekleştirdiğini açıkladı.

Temmuz ayında Ebu Ömer el-Bağdâdî, yayınladığı ses kaydıyla İran'a ültimatom verdi. Ses kaydında "İran'a ve onun yöneticilerine Irak Şia hükümetine destek olmayı bırakmaları için iki ay süre veriyoruz" dendi. Ayrıca Arap ülkelerini İran'la iş yapmamaları konusunda uyardı. İran'ın anti-Sünnî gözüken Irak Hükümeti'ni desteklediği, hatta Sünnî örgütlerle çarpışan Şia grupları eğittiği iddia edildi.

ABD'nin Bakuba'ya başlattığı operasyon neticesinde örgütün pek çok kadrosu başka bölgelere kaçmak zorunda kaldı.

2009-2010 olayları

25 Ekim 2009'da Bağdat'ta gerçekleştirilen bombalı saldırıda 155 kişi öldü, 721 kişi yaralandı. 8 Aralık 2009'da yine Bağdat'ta gerçekleştirilen bombalı saldırıda 127 kişi öldü, 448 kişi yaralandı. Her iki saldırıyı da örgüt üstlendi ve örgüt 25 Ocak 2010'da Bağdat'ta meydana gelen ve 41 kişinin ölümüne sebep olan saldırıları ve 4 Nisan 2010'da yine Bağdat'ta meydana gelen ve 42 kişinin ölümü, 224 kişinin de yaralanmasına sebep olan saldırıları da üstlendi.

17 Haziran 2010'da Irak Merkez Bankası'na yapılan saldırıda 18 kişi öldü, 55 kişi yaralandı. 31 Ekim 2010'da Bağdat kilise saldırısını da grup üstlendi.

2012 olayları

23 Temmuz 2012'de Irak'ın farklı bölgelerinde yaklaşık 32 saldırı gerçekleşti ve neticesinde 116 kişi öldü, 299 kişi yaralandı. IŞİD saldırıları üstlendi.

2013 olayları

Nisan 2013'te örgüt lideri Ebu Bekr el-Bağdâdî, yayınladığı bir ses kaydında El Nusra Cephesi'nin Irak İslâm Devleti tarafından kurulduğunu, finanse edildiğini ve desteklendiğini açıkladı. El-Bağdâdî bu iki grubun resmî olarak Irak ve Şam İslâm Devleti adı altında birleştiğini duyurdu. Bunun üzerine El Nusra Cephesi lideri Ebu Muhammad al-Jawlânî, böyle bir birleşmenin söz konusu olmadığını ve kendileriyle bu konunun istişare edilmediğini yaptığı açıklamayla duyurdu. Haziran 2013'te el-Kaide lideri Aymen el Zevâhirî, yazılı bir açıklamayla her iki lidere hitap ederek birleşmenin karşısında olduğunu ve iki grup arasındaki tansiyonu düşürmek ve sorunu çözmek için bir elçi tayin ettiğini duyurdu. Aynı ay içerisinde Ebu Bekr el-Bağdâdî, sesli bir mesaj yayınlayarak Zevâhirî'nin emrine karşı çıktığını ve birleşmenin gerçekleşeceğini ilan etti.

Gazeteci Sarah Birke göre El Nusra Cephesi ile Irak ve Şam İslâm Devleti örgütleri arasında çok büyük farklılıklar var. IŞİD, Beşar Esad güçleriyle savaşmak yerine daha çok kendi kontrolüne geçirdiği bölgelerde kendi kanunlarıyla bir devlet kurma eğiliminde. IŞİD, İslami bir devlet kurup şeriatı tatbik etme yolunda çok daha fazla acımasız yöntemler kullanmakta. El Nusra Cephesi ise çok fazla yabancı savaşçıya sahip olsa bile Suriyeli mülteciler tarafından gerçek Suriyeli bir örgüt olarak görülürken IŞİD, "yabancı işgalciler" olarak görülmektedir.

Temmuz 2013'te Özgür Suriye Ordusu komutanlarından Ebu Bassir El-Ceblâvî, IŞİD tarafından Lazkiye'de konvoyu durdurulup öldürüldü.

30 Eylül 2013'te bâzı İnternet sitelerinde yayınlanan açıklamalarda IŞİD, Reyhanlı'daki saldırıyı üstlendiğini ve ilerde de devam edeceğini duyurdu. Yine Temmuz 2013'te grup, Irak'taki Ebu Gureyb Hapishanesi'ne bir operasyon düzenleyerek burada yatmakta olan çok sayıda örgüt üyesi mahkûmu serbest bıraktı. Raporlara göre grubun üst düzey kadroları da dahil olmak üzere 500'den fazla mahkûm kaçtı. Grup, yaptığı açıklamada operasyonu üstlendi. Operasyonun bir yıl öncesinden Ebu Bekir el-Bağdadi tarafından "Duvarları yıkmak" kod adıyla düzenlendiği ve planlandığı açıklandı.

Ağustos 2013'te örgüt, Halep'in kuzeyindeki Menagh Hava Üssü'ne saldırdı.

Eylül 2013'te Ahrar el Şam komutanı Ebu Übeyde el Binnişi, Malezya'lı İslami bir derneğe üye elemanların korunması olayına karıştığı için kaçırılıp öldürüldü. Örgüt üyelerinin Malezya bayrağı ile ABD bayrağını karıştırdığı açıklandı.

Eylül 2013'te örgüt, Halep'e bağlı A'zâz'ı Özgür Suriye Ordusu güçlerinden aldı. A'zâz'da görev yapan bir Alman doktoru kaçırmaya çalıştılar.

Ekim 2013'te Türk istihbaratının örgütün Türkiye'de büyük şehirlerde intihar saldırısı yapacağına dair edindiği bilgilerden dolayı yüksek alarmda olduğu rapor edildi.

Ekim 2013'te Suriye İnsan Hakları Örgütü, "IŞİD Kuzey Suriye'deki en güçlü gruptur ve size bunun dışından bir şey söyleyen yalan söylüyordur" şeklinde bir açıklama yaptı.

Aralık 2013'te Halep'in Maskana kasabasında IŞİD ve başka bir İslami örgüt olan Ahrar el-Şam arasında çatışmaların yaşandığı rapor edildi.

Reyhanlı saldırısı

11 Mayıs 2013'te Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde iki bomba yüklü araç patladı. Saldırıda 51 kişi öldü, 140 kişi yaralandı. Saldırı, Türkiye topraklarında gerçekleştirilmiş tarihinin en ölümcül ikinci saldırısı olmuş, 12 Mayıs 2013'te Suriye istihbaratıyla bağlantıları olduğu iddia edilen dokuz Türk vatandaşı gözaltına alındı. Tutuklananların Suriye rejimi destekli olduğu iddia edildi.

Mısır protestolarına destek

2011 Arap Baharı hareketiyle Mısır'da 2013 Mısır askerî darbesi'ne karşı protestolara el-Kaide bağlantılı örgütler arasından ilk destek IŞİD'den geldi. Bir internet sitesinde yayınlanan mesajda protestoculara seslenen IŞİD; Mısır'da cihat marketi ve şehadet kapılarının açıldığını ve imkânı olan herkesin bu savaşa katılması gerektiği bildirildi. Ayrıca Mısırlıların sekülerizm, demokrasi ve milliyetçilik gibi cehalet yollarını reddetmeleri gerektiği mesajı iletildi.

Suriye'deki varlığı

Raporlarda IŞİD'in Suriye'de devam edegelen iç şavaşın yönünü Nisan 2013'ten itibaren değiştirdiği yazıldı. Örgüt, şeriat kanunlarını da tatbik ettiği Kuzey Suriye'de güçlü bir varlık göstermekte. Amnesty International'ın raporlarına göre örgütün gizli işkence merkezleri bu bölgelerde bulunuyor. Örgüt, güçlü olduğu bölgelerdeki Suriye halkını sigara içme, zina, örgüt kanunlarına karşı gelme veya düşman birliklerine mensup olma gibi suçlamalarla alıkoyuyor, hapsedip işkence ediyor ya da öldürüyor. Yine raporlara göre düzinelerce yabancı gazeteci ve gönüllüler esir tutuldu. Örgüt 2013 yılının Aralık ayından Fırat Kalkanı Operasyonunun başladığı 2016 yılının Eylül ayına kadar Atmeh, al-Bab, Azaz ve Jarablus sınır kentlerini kontrolü altında tutarak Türkiye'den Suriye'ye ve Suriye'den Türkiye'ye çıkışları sağlamaktadır.

Ayrıca Suriye'de savaşan bâzı diğer isyancı gruplar IŞİD'in karşısında yer aldı.

Irak ve Şam İslam Devleti dönemi

2014 olayları

Ocak 2014'te Anbar'daki çatışmalarda örgüt Felluce'yi ve Ramâdî'nin bir kısmını kontrolü altında aldı. 3 Ocak 2014'te IŞİD Felluce'de bağımsız bir İslâm devleti ilan etti.

Halep'te ise İslami Cephe ve Özgür Suriye Ordusu, IŞİD'e karşı birlikte bir saldırı başlattı. 25 Ocak 2014'te IŞİD, Lübnan'da Hizbullah'a karşı savaşmak üzere yeni bir milis kanat kurulduğunu açıkladı. 29 Ocak 2014'te ise Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Suriye sınırına yakın bir yerdeki IŞİD konvoyunu vurduğu açıklandı.

18 Şubat 2014'te Irak Süleymanbeg'de polis merkezine düzenlenen IŞİD saldırısında üç kişi ölmüş, 11 kişi de yaralanmıştır.[45]

1 Mart 2014'te örgüt, hakim olduğu Türkiye sınırındaki A'zâz kasabasını Özgür Suriye Ordusu güçleriyle yapılan yoğun çatışmalar sonucunda terk etti.

17 Mart 2014'te Halep'in Sarin kasabasında YPG'yle çıkan çatışmalar sonucu bölgeyi kontrol altına aldı. Bölgede Süleyman Şah Türbesi de bulunuyor. Bu bölge Türk toprağı sayılıyor ve IŞİD, bir video yayınlayarak Türk Ordusu'na bölgeden çekilmesi için üç gün süre tanıdı. 20 Mart 2014'te Niğde'nin Ulukışla ilçesinde uygulama yapan güvenlik güçlerine ateş açılması sonucu ilk belirlemelere göre iki asker ve bir polis öldü, saldırıyı yapanların IŞİD üyesi olduğu bildirildi. Saldırganlar yakalandı.

27 Nisan 2014'te Irak ordusuna ait helikopterler, Suriye sınırları içindeki sekiz araçlık bir IŞİD konvoyuna saldırdı. Bu Irak ordusunun Körfez Savaşı'ndan sonraki ilk yurtdışı operasyonu oldu.

10 Haziran 2014'te IŞİD, Irak'ın ikinci büyük kenti Musul'da ve Musul'un başkenti olduğu Ninova vilayetinde kontrolü tamamen ele geçirdi.[46]

11 Haziran 2014'te IŞİD, Türkiye'nin Musul Başkonsolosluğu'nu ele geçirdi. Başkonsolos ile birlikte 49 kişinin alıkonduğu bildirildi.[47]

Musul’da IŞİD’in Başkonsolosluk ve elektrik santrali baskınlarında toplam 80 Türk vatandaşı rehin alındı. Türkiye, Birleşmiş Milletler ve NATO nezdinde girişimde bulunurken Güvenlik Zirvesi Çankaya Köşkü’nde toplandı.[48]

11 Haziran 2014'te Musul Valisi, IŞİD’in Musul’daki Merkez Bankası şubesini yağmaladığını doğruladı. Örgütün buradan 420.000.000 dolar aldığı söyleniyor. IŞİD, kendisini ait twitter hesabından merkez bankası şubesindeki para ve altına el koyduğunu doğruladı. Bu, IŞİD’i Dünya'nın en zengin örgütlerden biri haline getirmektedir.[37] Bu durum aynı zamanda, IŞİD’in artık uluslararası kamuoyu tarafından illegal kabul edilen örgütlerin hepsinden daha fazla paraya hükmettiği anlamına gelmektedir.[49]

7 Ağustos 2014'te ABD başkanı Barack Obama IŞİD'e karşı bir hava saldırısı emri verdi. Pentagon, uçakların Erbil'i savunan Kürt güçlere saldıran IŞİD topçusunu hedef aldığını duyurdu.[50]

20 Eylül 2014'te, 11 Haziran'da kaçırılan 49 Türk vatandaşı MİT ve yerel aşiretlerin de katıldığı bir operasyonla kurtarılarak Türkiye'ye getirildi.[51]

2015 Olayları

IŞİD Suriye'de Kobani kent merkezinden püskürtüldü.

IŞİD 2015 Ocak ayında Fransa'nın başkenti Paris'te Yemen El Kaide'si tarafından yapılan Charlie Hebdo saldırısını kutladı.[52][53][54][55][56]

Suruç saldırısı

20 Temmuz 2015'te Şanlıurfa ilinin Suruç ilçesinde bombalı intihar saldırısı düzenlendi. Saldırıda 34 kişi öldü, 100'den fazla kişi yaralandı.[57][58][59] Saldırı, aralarında Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP)'nin gençlik kolu Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu (SGDF) üyelerinin de bulunduğu 300 kişinin Amara Kültür Merkezi bahçesinde Irak ve Şam İslam Devleti'nin Kobani Kuşatması sonrası, Kobani'nin yeniden inşa çalışmaları konusunda basın açıklaması yaptığı sırada meydana geldi.[60][61] Canlı bombanın IŞİD ile ilişkisi olan Şeyh Abdurrahman Alagöz olduğu belirlendi.[62][63]

Ankara saldırısı

10 Ekim 2015'te Ankara'nın Ulus semtindeki Ankara Garı kavşağında Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en ölümcül intihar saldırısı düzenlendi.[64][65] Başbakan Ahmet Davutoğlu, saldırıdan iki gün sonra yaptığı açıklamada birinci öncelik olarak IŞİD/DEAŞ’i araştırdıklarını dile getirdi.[66] Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, canlı bombalardan birinin Suruç bombacısının ağabeyi Yunus Emre Alagöz olduğunu, diğerinin de fotoğrafla teşhisi yapıldığını ve açık kimliğinin belirlenmesi için çalışmaların devam ettiğini, bombacılara yardım ettikleri düşünülen toplam 20 şüpheliden 11'inin tutuklandığını açıkladı.[67]

Paris saldırıları

13 Kasım 2015 tarihinde Paris'in farklı bölgelerinde gerçekleştirilen bombalı ve silahlı saldırılarda 128 sivil hayatını kaybetmiş, 300'den fazla kişi yaralanmıştır. Fransa, Koalisyon Güçleri arasında IŞİD'e karşı yapılan hava saldırılarında en büyük desteği veren ülkelerden biriydi.[68] Ayrıca koalisyon güçlerine ilk katılanlardan olan Fransa IŞİD'e karşı savaşan Kürt kuvvetlere askerî ve insani yardım sağladı. Fransız Özel Birlikleri peşmergelere eğitim verdi.[69]

2016 Olayları

Fırat Kalkanı Operasyonu
Ana madde: Fırat Kalkanı Operasyonu

24 Ağustos 2016, saat 04.00'de Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığından, "Türk Silahlı Kuvvetleri, koalisyon hava kuvvetleri tarafından Suriye'nin Halep kentine bağlı Cerablus bölgesine terör örgütü IŞİD'ten temizlenmesi amacıyla askeri harekat başlatılmıştır." açıklaması yapıldı. Bu açıklama sonrası TSK Cerablus'u ağır bombardıman ateşine tutarken, Türk Hava Kuvvetleri 11 adet hedefi bombaladı. Başbakanlıktan yapılan açıklamaya göre, 294 tane topçu atışı yapıldı ve 81 hedef etkisiz hale getirildi. [3]Birkaç saat sonra Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı tanklar Fırat'ı geçerek yüzlerce Özgür Suriye Ordusumensubu Türkmenlerle ve Araplarla bir araya geldi. Amerika Birleşik Devletleri'de operasyonlara havadan destek vereceğini açıklamıştır. ÖSO Keklice ve Kıvırcık köylerini ele geçirdi. Operasyon sırasında Arap birlikler kırmızı, Türkmen birlikler ise Turkuaz kol bandı takarak taraflarını belli etmektedirler. İlk belirlemelere göre 46 IŞİD'li öldürüldü. 

Finansal gücü

RAND araştırma şirketi tarafından Irak el-Kaidesi ve Irak İslâm Devleti'ne ait ele geçirilen 200'den fazla belge, harcama raporu ve benzeri doküman analiz edilerek bir araştırma yapıldı. Araştırma sonuçlarına göre 2005 ile 2010 arası örgüte dışarıdan yapılan bağış oranı sadece %5 idi. Geri kalan operasyonel bütçe açığı Irak içinde karşılandı. Örgüte bağlı birimlerin kaçırma, alıkoyma, rehin alma ve diğer aktivitelerden elde ettikleri gelirin %20'sini grup merkezine göndermek zorunda olduğu belirlendi. Yüksek rütbeli komutanlar bu gelirleri yeni saldırılar gerçekleştirilebilmesi için yerel veya bölgesel birimlere aktarır. Kayıtlar Irak İslâm Devleti'nin nakit para açısından Musul'daki üyelerine bağımlı olduğunu gösterir.

2014'ün ortalarında, Irak istihbarat birimlerinin bir IŞİD ajanından edindiği bilgiye göre örgütün 2.000.000.000 dolarlık finansal gücü var. Bu servetin büyük çoğunluğunun Musul Merkez Bankası'ndan çalınan 429 milyon dolar olduğu belirtilir.[70][71][72][73][74] Ayrıca bazı kaynaklar Musul Merkez Bankası'ndaki paraların Musul valisi Atheel el Nuaifi tarafından çalındığını söylemişlerdir.[75]

IŞİD rutin olarak rehin alma eylemleri gerçekleştirir. Bunların çoğunluğunu tır şoförleri oluşturur. Banka soygunu başka bir gelir kaynağıdır. Örgütün Körfez ülkelerinden yüksek miktarlarda bağış topladığı da iddia edilir. Hem İran hem de Irak, Suudi Arabistan ve Katar'ı IŞİD'i finanse etmekle suçladı.

Kasım 2015 tarihinde Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığına ait isimsiz iki savaş uçağının Türkiye hava sahasını ihlal ettiği iddiası sonucunda bir savaş uçağı düşürülmüş ve pilotu da yerden açılan ateş sonucu öldürülmüştür. Bu durum karşısında Rusya, Türkiye'ye karşı Cumhurbaşkanı başta olmak üzere tüm kurum ve kuruluşları karşı ekonomik ve siyasal yaptırımları en ağır şekilde uyguladı. Bu faaliyetleriyle Rusya'nın, Türkiye'yi "terörizme finans sağladığı algısını sistematik bir şekilde oluşturmayı amaçladığı iddia edilmistir. Bu kapsamda ilk olarak düşen uçağın Türkiye sınırlarında düşmediği ve bunu kara kutu ile kanıtlanabileceği ifadbe edilmiştir. Daha sonra yapılan açıklamalarda kara kutunun arızalı olduğu ve bunun kanıtlayamayacağı belirtilmiştir. Ardından tüm Türkiye şirketleri ile olan yurt içi ve yurt dışı anlaşmalarını tek taraflı olarak rafa kaldırmıştır. Daha sonra YPG ile ilişkiler güçlendirilmiştir. Ayrıca örgütün Doğu Suriye'deki petrol kaynaklarından da gelir elde ettiğini ve Kasım 2015'te Türkiye sınırı yakınlarında 16 bin 260 adet petrol tankeri görüldüğünü, tanker sürücülerinden bazılarının maskeli olduğunu ve uzaydan çekilen görüntüler neticesinde, tankların sınırı geçtikten sonra Türkiye’de ilerlediğini basın açıklamaları aracılığıyla belirtilmiştir. Ayrıca aynı açıklamada petrol sevkıyat rotasının Suriye'nin doğusundan başlayıp Türkiye'de, Batman ilindeki bir rafineride sona erdiği belirtilmiştir. Ayrıca açıklamayada Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ailesinin, Suriye'de IŞİD'in elinde olan petrol yataklarından yapılan yasa dışı petrol sevkiyatlarıyla doğrudan ilişkisi olduğu iddialarının üzerinde durulmuştur.[76] Ancak, bu durumun yalan olduğu yalanlamış ve ekonomik grafiklere bakıldığında ise hiçbir

Rusya tarafından açıklanan bildiride sadece petrol akışı değil, militan akışı da konu edilmiş, sadece Kasım ayının son haftasında Türkiye topraklarından IŞİD ve El Nusra saflarına 2 bin militan, 120 tonun üzerinde askeri mühimmat ve yaklaşık 250 adet motorlu akışı olduğu ve Türkiye toprakları üzerinden uzun zamandır ve düzenli biçimde bu tür faaliyetlerin yürütüldüğü rapor edilmiştir.[76]

Bununla birlikte örgütün Suriye'nin kuzeyinde elektrik satarak da gelir sağladığı öne sürülür.

Suriye ve Irak'a gönderilen uluslararası yardımların IŞİD tarafından kullanıldığı rapor edildi.[77][78]

Bununla birlikte İsviçre'nin Tribune de Genève gazetesi, IŞİD'in sadece Suriye pamuğunu satarak finansmanını sağladığını ileri sürmüştür. Gazete, pamuk ticaretinin Türkiye üzerinden yürütüldüğünü de iddia etmiştir.[79]

Ekipmanları

IŞİD FIM-92 Stinger tipi alçak irtifadaki düşman uçak ve helikopterlerine karşı kullanılan füze sistemlerini ele geçirip kullanmaya başladı. Bunun yanı sıra M198 tipi havantopu, araçlara monte edilebilen DŞK ağır makinalı tüfeklere ve en az bir adet Scud füzesine sahiptir.[80]

Örgüt Haziran 2014'te Musul Havalimanı'nı ele geçirdiği zaman, Sikorsky UH-60 Black Hawk askeri taşıma ve saldırı helikopterleri ve kargo uçaklarını ele geçirdi. Fakat uzmanlar IŞİD'in bu araçları kullanabilme gücünün henüz olmadığını bildirdi.

IŞİD Temmuz 2014'te Musul Üniversitesi'ne ait nükleer materyalleri ele geçirdi. Irak'ın BM Büyükelçisi tarafından Ban Ki-Moon'a yazılan mektupta, IŞİD'in bu materyalleri nükleer silah yapımında kullanabileceği bilgisi iletildi. Uzmanlar nükleer tehdidin çok küçük olduğu yönünde görüş bildirdi.

Tepkiler

Irak ve Şam İslam Devletini "terörist organizasyon" olarak ilan eden ülkeler listesi:

Ülke Tarih
Amerika Birleşik Devletleri ABD 17 Aralık 2004[81]
Kanada Kanada20 Ağustos 2012[82]
Türkiye Türkiye10 Ekim 2013[83][84]
Suudi Arabistan Suudi Arabistan7 Mart 2014[85]
Birleşik Krallık Birleşik Krallık 20 Haziran 2014[86]
Endonezya Endonezya 1 Ağustos 2014[87]
Birleşik Arap Emirlikleri Birleşik Arap Emirlikleri 20 August 2014[88]
Malezya Malezya24 Eylül 2014[89]
Mısır Mısır30 Kasım 2014[90][91]
Hindistan Hindistan16 Aralık 2014[92][93]
Rusya Rusya29 Aralık 2014[94]
Avustralya Avustralya2 Mart 2005[95]
Kırgızistan Kırgızistan25 Mart 2015[96]
Suriye Suriye[97]
Ürdün Ürdün[98]
Pakistan Pakistan29 Ağustos 2015[99]
Rusya Rusya 27 Şubat 2015[100]

Önemli üyeleri

Örgütün bayrağını taşıyan bir militan.
Liderler
Diğer personel

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ↑ Gander, Kashmira (7 Temmuz 2015). "Isis flag: What do the words mean and what are its origins?" (İngilizce). The Independent. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160818133600/http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/isis-flag-what-do-the-words-mean-and-what-are-its-origins-10369601.html.
  2. ↑ "Islamic State". Australian National Security. Australian Government. 21 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160621124907/https://www.nationalsecurity.gov.au/Listedterroristorganisations/Pages/IslamicState.aspx. Erişim tarihi: 22 July 2014.
  3. ↑ "The Islamic State". Stanford University. 23 January 2015. 12 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160912014341/http://web.stanford.edu/group/mappingmilitants/cgi-bin/groups/view/1. Erişim tarihi: 23 April 2015.
  4. 1 2 Saltman, Erin Marie; Winter, Charlie (November 2014). "Islamic State: The Changing Face of Modern Jihadism". Quilliam Foundation. ISBN 978-1-906603-98-4. 26 February 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20150226115714/http://www.quilliamfoundation.org/wp/wp-content/uploads/publications/free/islamic-state-the-changing-face-of-modern-jihadism.pdf. Erişim tarihi: 23 April 2015.
  5. 1 2 Crooke, Alastair (5 September 2014). "You Can't Understand ISIS If You Don't Know the History of Wahhabism in Saudi Arabia". The Huffington Post. http://www.huffingtonpost.com/alastair-crooke/isis-wahhabism-saudi-arabia_b_5717157.html.
  6. ↑ Kirkpatrick, David (24 September 2014). "ISIS Harsh Brand of Islam Is Rooted in Austere Saudi Creed". The New York Times. http://www.nytimes.com/2014/09/25/world/middleeast/isis-abu-bakr-baghdadi-caliph-wahhabi.html. Erişim tarihi: 6 May 2015.
  7. ↑ Rubin, Alissa J. (5 July 2014). "Militant Leader in Rare Appearance in Iraq". The New York Times. http://www.nytimes.com/2014/07/06/world/asia/iraq-abu-bakr-al-baghdadi-sermon-video.html. Erişim tarihi: 6 July 2014.
  8. ↑ Al-Tamimi, Aymenn Jawad (24 January 2016). "An Account of Abu Bakr al-Baghdadi & Islamic State Succession Lines". Aymenn Jawad Al-Tamimi's Blog. 28 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160928074815/http://www.aymennjawad.org/2016/01/an-account-of-abu-bakr-al-baghdadi-islamic-state.
  9. ↑ "Abd al-Rahman Mustafa al-Qaduli". U.S. Department of State, Bureau of Diplomatic Security. 5 May 2015. 20 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160720131445/https://www.rewardsforjustice.net/english/abd_al_qaduli.html. Erişim tarihi: 7 May 2015.
  10. ↑ Schmidt, Michael (25 March 2016). "A Top ISIS Leader Is Killed in an Airstrike, the Pentagon Says". The New York Times. http://www.nytimes.com/2016/03/26/world/middleeast/abd-al-rahman-mustafa-al-qaduli-isis-reported-killed-in-syria.html. Erişim tarihi: 26 March 2016.
  11. ↑ "Islamic State Spreads in North Africa in Attacks Ignored by West". 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160923190438/http://www.bloomberg.com/news/articles/2016-03-16/islamic-state-spreads-in-north-africa-in-attacks-ignored-by-west.
  12. ↑ Jawad Al-Tamimi, Aymenn (January 2016). "An Account of Abu Bakr al-Baghdadi & Islamic State Succession Lines". Aymenn Jawad Al-Tamimi's Blog. 28 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160928074815/http://www.aymennjawad.org/2016/01/an-account-of-abu-bakr-al-baghdadi-islamic-state. Erişim tarihi: 8 May 2016.
  13. ↑ "ISIS Leadership". Frontline (PBS). 2015. http://apps.frontline.org/isis-leadership/. Erişim tarihi: 14 August 2015.
  14. 1 2 Lister, Charles (2014). "Islamic State Senior Leadership: Who's Who". Brookings Institution. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160410075417/http://www.brookings.edu/~/media/Research/Files/Reports/2014/11/profiling-islamic-state-lister/en_whos_who.pdf?la=en. Erişim tarihi: 11 May 2015.
  15. ↑ Islamic State says top commander is dead; Pentagon unsure Stars and Stripes (14 July 2016)
  16. ↑ "Isis has confirmed the death of hugely popular 'minister of war' Omar al-Shishani". The Independent. 13 July 2016. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160820231615/http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/isis-confirms-death-of-hugely-popular-minister-of-war-omar-al-shishani-a7135446.html.
  17. ↑ "U.S. confirms death of ISIS operative Omar al-Shishani". CNN. 14 March 2016. http://edition.cnn.com/2016/03/14/politics/u-s-confirms-death-of-isis-operative-omar-al-shishani/index.html. Erişim tarihi: 14 March 2016.
  18. ↑ "Tarkhan Tayumurazovich Batirashvili". U.S. Department of State, Bureau of Diplomatic Security. 5 May 2015. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160623191124/https://www.rewardsforjustice.net/english/tarkhan_batirashvili.html. Erişim tarihi: 7 May 2015.
  19. ↑ Khan, Shehab (8 Eylül 2016). "American-trained sniper becomes Isis's new minister of war" (İngilizce). The Independent. http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/american-trained-sniper-isis-minister-of-war-gulmurod-khalimov-a7231121.html.
  20. ↑ Stepanov, Georgiy (4 Eylül 2016). "Гулмурод Халимов избран военным руководителем ИГ" (Rusça). Kommersant. http://kommersant.ru/doc/3081219.
  21. ↑ "Isis's propaganda chief, Dr Wa'il, killed in airstrike, Pentagon confirms". The Guardian. 16 September 2016. https://www.theguardian.com/world/2016/sep/16/isis-propaganda-chief-dr-wail-killed-in-airstrike. Erişim tarihi: 18 September 2016.
  22. ↑ Cockburn, Patrick (16 November 2014). "War with Isis: Islamic militants have army of 200,000, claims senior Kurdish leader". The Independent (London). http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/war-with-isis-islamic-militants-have-army-of-200000-claims-kurdish-leader-9863418.html. Erişim tarihi: 8 December 2014.
  23. ↑ Sciutto, Jim; Crawford, Jamie; Carter, Chelsea J. (12 September 2014). "ISIS can 'muster' between 20,000 and 31,500 fighters, CIA says". CNN. http://edition.cnn.com/2014/09/11/world/meast/isis-syria-iraq/. Erişim tarihi: 6 July 2015.
  24. ↑ Michaels, Jim (4 February 2016). "New U.S. intelligence estimate sees 20-25K ISIL fighters". USA Today (Washington, DC). http://www.usatoday.com/story/news/world/2016/02/03/isil-fighters-new-estimate-25000-iraq-syria/79775676/.
  25. ↑ Sciutto, Jim; Starr, Barbara; Liptak, Kevin (4 February 2016). "ISIS fighters in Libya surge as group suffers setbacks in Syria, Iraq". Washington, DC: CNN. http://edition.cnn.com/2016/02/04/politics/isis-fighters-libya-syria-iraq/index.html.
  26. ↑ "Isis ranks dwindle to 15,000 amid 'retreat on all fronts', claims Pentagon". The Guardian. August 11, 2016. https://www.theguardian.com/world/2016/aug/11/isis-ranks-dwindle-to-15000-amid-retreat-on-all-fronts-claims-pentagon. Erişim tarihi: August 13, 2016.
  27. ↑ "The Global Coalition - Partners" (İngilizce). theglobalcoalition.org. http://theglobalcoalition.org/partners/.
  28. ↑ Acun, Can (Haziran 2014). "Neo el-Kaide: Irak ve Şam İslâm Devleti (IŞİD)". setav.org. 22 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.webcitation.org/6S1WZOa1R. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2014.
  29. ↑ http://www.pressmedya.com/ortadogu/17516/ebu-katade-isid-harici-ve-cehennem-kopegidir.html
  30. ↑ http://www.sadecegercek.net/2014/09/isid-haricidir.html
  31. ↑ http://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/178510.aspx
  32. ↑ http://www.on5yirmi5.com/roportaj/guncel/olaylar/160479/isidin-beslendigi-selefi-dusunce-nedir.html
  33. ↑ http://www.haber7.com/ic-politika/haber/1303720-bulent-arinc-korkunc-isid-gercegini-acikladi
  34. 1 2 ‘DEAŞ’ yanlışının anlam ve önemi - Kadri Gürsel - Milliyet
  35. ↑ IŞİD: Tek örgüt 10 farklı isim - Milliyet
  36. ↑ http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/159055/Erdogan__ISiD_degil_DEAS.html
  37. 1 2 "Iraq crisis: The rise of ISIS, the 'world's richest terror group' in 60 seconds". The Telegraph. 16 Haziran 2014. 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20140819112701/http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iraq/10903079/Iraq-crisis-The-rise-of-Isis-the-worlds-richest-terror-group-in-60-seconds.html.
  38. ↑ "Dünya'nın en zengin terör örgütü IŞİD" (Türkçe) (HTML). Milliyet Gazetesi. 2014-06-11. http://m.milliyet.com.tr/News/Article?ID=1895787. Erişim tarihi: 2014-07-01.
  39. ↑ "IŞİD, Humus'taki gaz sahalarının büyük bölümünü ele geçirdi". 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160916234004/http://haber.sol.org.tr/dunya/isid-humustaki-gaz-sahalarinin-buyuk-bolumunu-ele-gecirdi-154864. Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
  40. ↑ "IŞİD gövde gösterisi yaptı". 3 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150303120827/http://www.milliyet.com.tr:80/isid-in-polis-araclari/dunya/detay/2015632/default.htm. Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
  41. ↑ "IŞİD Sirte'yi ele geçirdi". 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160916234652/http://www.aljazeera.com.tr/haber/isid-sirteyi-ele-gecirdi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
  42. ↑ "IŞİD'in militan sayısı açıklandı". TRT Haber. 12 Eylül 2014. http://www.trthaber.com/haber/dunya/isidin-militan-sayisi-aciklandi-143966.html. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2015.
  43. ↑ "Kur'ân-ı Kerim » 8 / ENFÂL - 12" (Türkçe) (HTML). Kur'an Meâli.org. 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150507100718/http://www.kuranmeali.org:80/8/enfal_suresi/12.ayet/kurani_kerim_mealleri.aspx. Erişim tarihi: 2014-07-01.
  44. ↑ "ISIL renames itself 'Islamic State' and declares Caliphate in captured territory". 30 Haziran 2014. 25 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150825164958/http://www.euronews.com/2014/06/30/isil-renames-itself-islamic-state-and-declares-caliphate-in-captured-territory/. Erişim tarihi: 30 Haziran 2014.
  45. ↑ "IŞİD Selahaddin kentinde saldırdı" (Türkçe) (HTML). Aljazeera Turk. 2014-02-18. 2014-02-18 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://aljazeera.com.tr/haber/isid-selahaddin-kentinde-saldirdi. Erişim tarihi: 2014-07-01.
  46. ↑ "IŞİD Musul'da kontrolü ele geçirdi" (Türkçe) (HTML). Hürriyet. 2014-06-10. 2014-06-10 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26581252.asp. Erişim tarihi: 2014-07-01.
  47. ↑ "IŞİD Türk Konsolosluğu'na saldırıp çalışanları kaçırdı" (Türkçe) (HTML). Hürriyet. 2014-06-11. 2014-06-11 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26591687.asp. Erişim tarihi: 2014-07-01.
  48. ↑ "Dünya: Musul’da 80 Türk rehine" (Türkçe) (HTML). Deutsche Welle. 2014-06-11. 2014-06-11 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.dw.de/musulda-80-t%C3%BCrk-rehine/a-17700875. Erişim tarihi: 2014-07-01.
  49. ↑ http://www.milliyet.com.tr/News/Article?ID=1895787
  50. ↑ http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/08/140808_abd_saldiri.shtml
  51. ↑ http://www.aa.com.tr/tr/s/392086--isidin-elindeki-turk-rehineler-kurtarildi
  52. ↑ http://www.radikal.com.tr/dunya/isidden-charlie-hebdo-kapagi-icin-aciklama-1271993/
  53. ↑ http://www.haberler.com/isid-den-charlie-hebdo-ya-saldiriya-ilk-aciklama-6845131-haberi/
  54. ↑ http://www.hurriyet.com.tr/isidden-charlie-hebdo-saldirganlarina-ovgu-27926813
  55. ↑ http://haber.sol.org.tr/dunya/isidden-charlie-hebdo-aciklamasi-tebrik-ettiler-104898
  56. ↑ http://t24.com.tr/haber/isid-charlie-hebdonun-hz-muhammedin-karikaturuyle-cikmasi-son-derece-aptalca,283703
  57. ↑ "Suruç'ta ölenlerin sayısı 32'ye yükseldi". NTV.com.tr. 21 Temmuz 2015. http://www.ntv.com.tr/turkiye/suructa-olenlerin-sayisi-32ye-yukseldi,BNZ2kTA7dUG-D1jkN1S93w. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2015.
  58. ↑ "Suruç'ta ölü ve yaralı sayısı açıklandı". TRT Haber. 21 Temmuz 2015. http://www.trthaber.com/haber/gundem/suructa-olu-ve-yarali-sayisi-aciklandi-194922.html. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2015.
  59. ↑
  60. ↑ "SGDF'lilerin katliamdan hemen önce çekilen fotoğrafı". Milliyet. 21 Temmuz 2015. http://www.milliyet.com.tr/sosyalist-genclik-dernegi-gundem-2090164/. Erişim tarihi: 20 Kasım 2015.
  61. ↑ "Suruç'ta canlı bomba saldırısı: 31 ölü". aljazeera.com.tr. 20 Temmuz 2015. http://www.aljazeera.com.tr/haber/suructa-canli-bomba-saldirisi-31-olu. Erişim tarihi: 20 Kasım 2015.
  62. ↑ Suruç'taki bombacının kimliği kesinleşti, Habertürk, 20 Kasım 2015 tarihinde erişildi.
  63. ↑ Şüpheli Adıyamanlı terör suçundan aranıyor, Habertürk, 20 Kasım 2015 tarihinde erişildi.
  64. ↑ "Anadolu Ajansı: İki canlı bomba ve TNT". CNN Türk. 10 Ekim 2015. http://www.cnnturk.com/turkiye/anadolu-ajansi-iki-canli-bomba-ve-tnt. Erişim tarihi: 20 Kasım 2015.
  65. ↑ "Ankara'da barış mitingine bombalı saldırı: 95 ölü". BBC Türkçe. 11 Ekim 2015. http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/10/151010_ankara_saldiri_genel. Erişim tarihi: 20 Kasım 2015.
  66. ↑ "Davutoğlu: Ankara saldırısında bir isme çok yaklaştık, önceliğimiz DEAŞ!" T24, 12 Ekim 2015, 20 Kasım 2015 tarihinde erişildi.
  67. ↑ "Yasak kalktı! Canlı bombanın kimliği resmen açıklandı". Milliyet, 19 Ekim 2015. En son 20 Kasım 2015 tarihinde erişildi.
  68. ↑ "Paris neden hedef?". Posta. 14 Kasım 2015. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151117020013/http://www.posta.com.tr/dunya/HaberDetay/Paris-neden-hedef-.htm?ArticleID=311422. Erişim tarihi: 20 Kasım 2015.
  69. ↑ "IŞİD’e karşı hangi ülke ne yaptı, ne yapacak?". Rudaw. 3 Ekim 2014. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151117063307/http://rudaw.net/turkish/world/031020141. Erişim tarihi: 20 Kasım 2015.
  70. ↑ http://www.haberturk.com/video/haber/izle/musulda-merkez-bankasi-soyuldu/119445
  71. ↑ http://www.dunya.com/dunya/ortadogu/merkez-bankasini-da-soymus-230513h.htm
  72. ↑ http://www.jurnalhaber.com/haber/dunya/isid-merkez-bankasini-soydu/15561.html
  73. ↑ http://www.finansgundem.com/haber/musul-merkez-bankasini-bosalttilar/416215
  74. ↑ http://odatv.com/isidin-katliamlarindan-suudiler-sorumlu-2406141200.html
  75. ↑ http://www.internethaber.com/musulda-500-milyon-dolari-isid-degil-bakin-kim-almis-688593h.htm
  76. 1 2 Rusya Türkiye'nin IŞİD'le petrol ticaretinin kanıtlarını paylaştı, Sputniknews, 2 Aralık 2015, Erişim tarihi: 2 Aralık 2015.
  77. ↑ "Independent: Batı IŞİD'i nasıl finanse ediyor?" (Türkçe) (HTML). BBC Türkçe. 2014-07-17. 2014-07-17 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2014/07/140717_independent_bati_yardim.shtml. Erişim tarihi: 2014-09-13.
  78. ↑ IŞİD ‘devlet bütçesini’ nasıl oluşturuyor? Sputniknews (Türkçe), 13 Ekim 2015.
  79. ↑ IŞİD, Türkiye'yle pamuk ticaretinden para kazanıyor, Sputniknews, 7 Aralık 2015, Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
  80. ↑ "IŞİD’den Scud füzeli tören" (Türkçe) (HTML). Hürriyet. 2014-07-02. 2014-07-02 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.hurriyet.com.tr/dunya/26724138.asp. Erişim tarihi: 2014-09-13.
  81. ↑ "Foreign Terrorist Organizations [Yabancı terör organizasyonları]" (İngilizce) (HTML). U.S. Department of State. 27 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151227144539/http://www.state.gov/j/ct/rls/other/des/123085.htm. Erişim tarihi: 2014-09-13.
  82. ↑ "Currently listed entities". Public Safety Canada. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151222153314/http://www.publicsafety.gc.ca/cnt/ntnl-scrt/cntr-trrrsm/lstd-ntts/crrnt-lstd-ntts-eng.aspx. Erişim tarihi: 31 July 2014.
  83. ↑ "Bakanlar Kurulu Kararı" (HTML). Resmi Gazete. 2013-10-10 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/10/20131010-1-1.pdf. Erişim tarihi: 2014-09-13.
  84. ↑ Bakanlar Kurulu terör örgütleri listesini güncelledi
  85. ↑ Dalsh, Amr Abdallah (2014-03-07). "Saudi Arabia designates Muslim Brotherhood terrorist group [Suudi Arabistan, Müslüman Kardeşler'i terörist grup ilan etti]" (İngilizce) (HTML). Reuters. 2014-03-07 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://www.reuters.com/article/2014/03/07/us-saudi-security-idUSBREA260SM20140307. Erişim tarihi: 2014-09-13.
  86. ↑ https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/324603/20140627-List_of_Proscribed_organisations_WEBSITE_final.pdf
  87. ↑ Soares, Singgih (2014-08-02). "BNPT Declares ISIS a Terrorist Organization [BNPT IŞİD'i bir terör organizasyonu ilan etti]" (İngilizce) (HTML). Hürriyet. 2014-08-02 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://en.tempo.co/read/news/2014/08/02/055596766/BNPT-Declares-ISIS-a-Terrorist-Organization. Erişim tarihi: 2014-09-13.
  88. ↑ "List of terror groups published by United Arab Emirates". 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20150128055511/http://gulfnews.com/news/gulf/uae/government/list-of-terror-groups-published-by-uae-1.1413219.
  89. ↑ "Malaysia designates ISIS as terrorist group, vows tough action: Report". The Straits Times (Singapore). 25 Eylül 2014. 25 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20140925112708/http://www.straitstimes.com/news/asia/south-east-asia/story/malaysia-designates-isis-terrorist-group-vows-tough-action-report-20. Erişim tarihi: 25 Eylül 2014.
  90. ↑ "Court affirms ISIS' 'terrorist group' designation". Daily News Egypt. 8 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. https://web.archive.org/web/20141208210043/http://www.dailynewsegypt.com/2014/11/30/court-affirms-isis-terrorist-group-designation/.
  91. ↑ "Egypt brands jihadist ISIL a 'terrorist group'". Hürriyet Daily News (Istanbul, Turkey). 30 Kasım 2014. http://www.hurriyetdailynews.com/egypt-brands-jihadist-isil-a-terrorist-group.aspx?pageID=238&nID=75033&NewsCatID=352.
  92. ↑ "Banned Organisations". http://www.mha.nic.in/BO. Erişim tarihi: 16 December 2014.
  93. ↑ "India bans IS". The Hindu. Press Trust of India (Chennai, India). 16 December 2014. http://www.thehindu.com/news/national/indian-government-bans-islamic-state-terror-organisation/article6698369.ece. Erişim tarihi: 16 December 2014.
  94. ↑ "Russia calls on all states to put Islamic State, Jabhat al-Nusra on terrorist lists". Russian News Agency TASS. 29 Aralık 2015. http://tass.ru/en/world/769912. Erişim tarihi: 29 December 2014.
  95. ↑ "Listed terrorist organisations". Australian National Security. 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150615100148/http://www.nationalsecurity.gov.au:80/Listedterroristorganisations/Pages/default.aspx. Erişim tarihi: 31 July 2014.
  96. ↑ Paraszczuk, Joanna. "Kyrgyzstan Bans IS, Designates It As Terror Group". Radio Free Europe/Radio Liberty. http://www.rferl.org/content/kyrgyzstan-bans-islamic-state/26920328.html. Erişim tarihi: 26 Mart 2015.
  97. ↑ Manal. "Syria condemns terrorist acts in Iraq, expresses solidarity with Iraqi government, army and people". Syrian Arab News Agency. http://www.sana.sy/en/?p=2988.
  98. ↑ "Jordan launches airstrikes against ISIS". News Corp Australia. 6 February 2015. http://www.news.com.au/world/middle-east/jordan-continues-their-revenge-on-isis-carrying-out-airstrikes-against-the-terror-group/story-fnh81ifq-1227209129504. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2015.
  99. ↑ Gishkori, Zahid. "Islamic State listed among proscribed outfits". The Express Tribune (Pakistan). http://tribune.com.pk/story/946859/banned-organisations-is-listed-among-proscribed-outfits/.
  100. ↑ "Hata: {{Web kaynağı}} kullanılırken |başlık= belirtilmedi". 30 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150730075621/http://www.rferl.org/content/islamic-state-russia-terror-organizations-unified-list/26873313.html.
  101. ↑ http://www.haberturk.com/dunya/haber/1080502-isid-lideri-konustu-hedef-bagdat
  102. ↑
  103. ↑ "Here's What We Know About the 'Caliph' of the New Islamic State". Business Insider. Agence France-Presse. 29 June 2014. http://www.businessinsider.com/heres-what-we-know-about-the-caliph-of-the-new-islamic-state-2014-6. Erişim tarihi: 18 July 2014.
  104. ↑ "ISIS Spokesman Declares Caliphate, Rebrands Group as Islamic State". Jihadist Threat (SITE Intelligence Group). 29 June 2014. http://news.siteintelgroup.com/Jihadist-News/isis-spokesman-declares-caliphate-rebrands-group-as-islamic-state.html. Erişim tarihi: 29 June 2014.
  105. ↑ Pentagon Confirms U.S. Strike in Syria Killed ISIL Leader 12 September 2016
El-Kaide
Liderleri
Mevcut
Eski liderleri
Saldırıları
Savaşları
Bağlı gruplar
Medya
  • El-Kaide El Kitabı
  • En-Neda
  • Es-Sahab
  • Usame bin Ladin'in fetvası
  • Inspire
  • El-Hansa
  • Kuala Lumpur el-Kaide Zirvesi
  • Vahşetin Yönetimi
  • Savut el-Cihad
  • Uluslararası Hayırseverler Vakfı
  • Kaide el-Cihad
  • Küresel İslami Medya Cephesi
Video ve ses
Diğer
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/1/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.