Azlar
| Türk tarihi |
İlk Çağ
Orta Çağ
Yeni Çağ
Yakın Çağ
|
Az veya Azlar - Kök Türkler çağında tarihi bir soy veya boy adı.
Adı
Latin transkripsiyonu AZ şeklindedir. Orhon-Yenisey yazıtından Köktürk alfabesi dil araştırmacıları Az olarak okumuşlardır.
Dil
Eski Türk dili, Az dialekti. Bu ulus Orhon-Yenisey yazısı kullanmaktadır.
Yurdu
Yenisey'in batı veya sol tarafı. Alaş akarsuyu ile Bay-Tayga yöresiа.
Az demekle bir soy adı veya boy adıdır[1].
Boy başkanına Elteber denilmiştir.
Çağı
VIII. yüzyıl.
Az diye boy hakkında VIII. yüzyılın yazılı taşlarından Turan alfabesi denilen Köktürk alfabesi ile yazıları Az yazısını okuyabiliyoruz.
Orhun-Yenisey Yazısı
Kül Tegin'in yazıtında. (Kiril harfli transkiripi)
Аз бодун йағы болты. Қара кӧлте сӱңӱшдимиз. Кӱл тигин бир қырқ йашайур эрти. Алп шалчы ақын бинип оплайу тегди. Аз элтебериг тутды. Аз бодун анта йоқ болты.
Tıva Türkçesine birebir çevirisi.
Аз чону дайзын болду. Кара-Хөлге шиштештивис. Күл-тигин үжен бир харлыында Алып Шалчы агын мунуп халдап тегди. Аз элтеберин тутту. Аз чону анта[2].
Tıva Türkçesi edebi çevirisi.
Аз чону дайзын болду. Кара-Хөлге чаалаштывыс. Күл-тигин үжен бир харлыында Алып Шалчы ак аъдын мунупкаш, халдап кирди. Азтарның элтебери туттурду. Дайынга Аз чону аштырды.
Nesilleri
Tıva Cumhuriyeti'nde Alaş, Bay-Tayga, Barıın-Hemçik halkı.
Altaylarda DJeti As(Kiril. Дьети ас) («Yedi-As»),[3]Tört As, Baylak As denilen sülaleden insanlar var. Bu halk Yenisey akarsuyu dolayından göçüp gittiğine dair kaynaklarda bir bilgiye rastlanmamıştır.
Dipnotlar
- ↑ Altaylarda "As" diye bir sülalenin varlığı bilinmektedir.
- ↑ Şuy, Baytayga halkının konuşması dikkatlice dinlenince anta, antıg gibi Eski Türk dilinden kalan ancak Tuvaca'nın resmi ağzında olmayan söyleniş tarzı vardır
- ↑ Tıva Türkçesinde ise Çedi asdır..
İlgili yayınlar
- AZ III этн. азы, азский народ. (az -azï):арын 72.// Академия наук СССР институт языкознания. Древнетюркский словарь. Издательство «Наука» Ленинград, 1969 год. (Rusça)
- И. В. Кормушин. Древние тюркские языки. Учебное пособие для студентов вузов. Абакан: Издательство Хакаского государственного университета им. Н.Ф. Катанова, 2004. — 336 с. ISBN 5-7810-0279-0(Rusça)
| ||||||||||||||||||||||||||