I. Mihail Rangabe

I. Mikhail Rangabe Μιχαήλ Α΄ Ραγγαβέ
I. Mikhail zamanına ait bir sikke
Bizans İmparatoru
Taç giymesi	811-813
Önce gelen	Stavrakios
Sonra gelen	V. Leo Ermeni

Eş(leri)	Prokopia
Çocukları	Theophylaktos Stavrakios Niketas Yorgo Teofano
Hanedan	Fokas Hanedanı
Babası	Amiral Theophylaktos Rangabe
Ölüm	11 Ocak 844 Konstantinopolis

I. Mikhail Rangabe (Yunanca: Μιχαήλ Α΄ Ραγγαβέ, Mikhaēl I Rangabe; d. yaklaşık olarak 770 - ö. 11 Ocak 844), 811–813 arasında Bizans imparatoru.

Yaşamı

Mikhail, soylu Rangabe sülalesinin bir üyesi olan Theophylaktos Rangabe'in oğluydu.^[1] Babası Bizans donanmasının Ege filosunda amiraldi. İleride imparatorluğu eline geçirecek olan o zaman ki Hazine Nazırı olan Nikeforos'un kızı olan Prokopia ile evlendi. Kendisi de saray bürokrasisi içine girip kayın babası 802'de imparatorluğu bir komplo ile ele geçirdikten sonra sarayda kouropalatēs unvanını aldı.^[1]

Mikail kayınbabası olan I. Nikeforos'un 811'deki son Bulgaristan seferine iştirak etti. I. Nikeforos'un, Han Kruma karşı yenilip Bizans ordusunun neredeyse imha edildiği Pliska Savaşı faciasından zor olarak fakat sağ salim kurtulmayı başardı. Kayınbabası I. Nikeforos bu savaşta ölmüştü. Tahta geçen, karısının erkek kardeşi olan Stavrakios ise bir kılıç darbesi ile ağır yaralanıp felç halinde sedye ile Konstantinopolis'e getirilmişti; imparatorluk tacı giymişti ama ağır yaraları yüzünden fiilen imparatorluk yapamamaktaydı. Mikhail'in karısı Prokopia kardeşi Stavrakios'u kocası olan I. Mikhail Rangebe'yi imparator olarak kabul etmesine başarısızlıkla ikna etmeye çalıştı. Sonunda Mikhail ve destekçileri 2 Ekim 811'de bir saray darbesi yaparak Stavraikos'u tahtan indirip bir manastıra koydular ve I. Mikhail Rangabe imparator olarak ilan edildi^[1].

I. Mikhail, I. Nikeforos'dan daha popüler olmaya çalışmaktaydı. Nikeforos'un koymuş olduğu ve kilise mensupları, soylular ve büyük toprak sahiplerine hasar veren vergileri indirmeye koyuldu. Böylelikle azalan devlet gelirleri yetmiyormuş gibi kiliseler, manastırlar ve kendinden parasal harcama isteyen herkese oluklar halinde harcamalar yapmaya koyuldu. Harcamayı kıstığı tek bir kalem ülkenin savunması olmuştu.

I. Mikhail çok dindar bir kişi idi ve Ortodoks Kilisesi'nde ikonaseverler üstün bastığı için onları tutmaktaydı. Bazı kilise adamlarının İkonakırıcı kliği mensuplarını suçlayıp cezalandırılmalarına göz yumdu. Koyu Ortodoks Studion Manastırı Başkeşişi Theodore'un büyük etkisi altında kaldı. Theodore, Konstantinopolis Patrikleri ile bir dini uyuşmazlığa girmişti. Fakat imparatorun Theodore tarafında olduğunu görünce Patrik durumunu ve eski kararını değiştirmek zorunda kaldı. Bu nedenle koyu Ortodoks taraftarı kilise tarihçisi Günah Çıkartıcı Theophanes'in eserinde I. Mikhail çok pozitif olarak gösterilmektedir..^[1]

Madrid Skilitzes yazma eserden I. Mikhail'in tac giyme töreni

Bazı Batılı Hıristiyan tarihçiler Theodore'un pozitif etkisinin Batı İmparatoru Şarlman ile anlaşma sağlanması sonucunu verdiğini bildirmekte ve onun için Theodore'u ve I. Mikhail'i övmektedirler. Ancak Franklarla müzakereler kayınbabası I. Nikeforos tarafından başlatılmış ve nerede ise uygun bir sonuca varılmaktayken bu müzakereler Piliska faciası ile aksamıştı. Ama bir yıl aradan geçtikten sonra I.Mikhail müzakerelerin devam etmesini kabul etti. Bu müzakerelerin sonunda 812'de adını kayın-babasından alan Pax Nikophorii adlı bir barış anlaşması imzalandı. Bu anlaşmaya göre Papa tarafından 810'da Batı İmparatorluğu tacı giydirilen Frank Kralı ve yeni ilk Kutsal Roma Germen İmparatoru olan Şarlman basileos (yani imparator) olarak kabul edildi; ama Bizanslılar bu konuda daha başka ödün vermediler. İtalya'daki nüfuz bölgeleri de açıklığa kavuşturulup Roma, Ravenna ve Pentapolis'in Batı'ya ait olduğu kabul edildi; Venedik, İstirya, Dalmaçya sahilleri ve Güney İtalya'nın Doğu'ya Bizans İmparatorlugu'na bağlı olduğu teyit edildi.^[1]

Bulgaristan'la savaş devam etmekteydi. 812 ilkbaharında Krum Han, Bizans'a ait Karadeniz kıyısında önemli bir yol kavşağı ve bir kale olan Devetus'u eline geçirdi. I. Mikhail Pliska faciasında imha edilen ordudan sonra yeniden kurulması gereken daha iyi yetişmemiş yeni Bizans ordusunun başında Bulgaristan'a sefere çıktı ise de ordunun isyanı üzerine geri dönmeye mecbur kaldı. Han Krum'un insafına kalmış olan Trakya ve Balkanlardaki Bizanslı nüfus panik halinde kaçmaya koyuldu. Bırakılıp kaçılan şehir ve kaleler arasında çok onarımlı İmparatoriçe İrini tarafından yeniden tamir görmüş olanlar da vardı. Bu panik güneye batı Trakya'nın merkezi olan Filibe (Filipepolis)'e kadar etki yaptı.^[1]

Bu korkunun hiç nedeni yoktu, çünkü Bulgaristan Hanı Krum, Bizans ile bir barış anlaşmasının imzalanmasını teklif etti. Fakat teklif edilen bu barış şartları arasında, gayet rasyonel olarak, bütün Bizanslılar elinde bulunan Bulgar ordu kaçaklarının ve esirlerinin geri verilmesi şartını I. Mikhail'in yakın danışmanı olan koyu Ortodoks Studios Manastırı Başkeşişi Theodore beğenmemişti. Mikhail de bu nedenle bu barış teklifini Theodore'in tavsiyelerine uyarak reddetti. Bunun üzerine Bulgarlar Mesembria (Nişabur) liman şehrini 5 Kasım 812 tarihinde ellerine geçirdiler. .^[1]

Bütün 812 kışında yeni ordusunun tedariki ve talimi ile meşgul olan I. Mikhail, Mayıs 813'de tekrar Bulgaristan üzerine bir sefere çıktı. Bulgarlarla ilk çatışmalarda yeni ordu bazı başarılar kazandı. Fakat Haziran ortasında Edirne (Adrianopol)'un 35 km kadar kuzeybatısında yapılan Versinikia Savaşı'nda Bizans ordusu önce sol kanattaki Makedonyalı birliklerini hücumları ile çok iyi durumda iken, özellikle (sonraki IV. Leo adıyla imparator olacak) general Ermeni Leo idaresindeki sağ kanadında bulunan Anatolikon Theması askerlerinin birden I.Mikhail'den emir gelmeden çekilmesiyle bir bozguna uğradı; dağılıp; kaçmaya başladı. İmparator'da oradan ayrılıp hemen Konstantinopolis'e döndü.^[1]

813 Versinikia Savaşı'nda I. Mikhail Rangabe'nin yenilişi. 14. yüzyıl Konstantin Manasses vakanamesi

I. Mikhail bu yenilgisini, kendine ve hanedanına Allah'ın bir gazabı olarak görmekteydi. Hemen Konstantinopolis Patriği ile görüşüp imparatorluktan feragat ettiğini bildirdi. Karısı Prokopia onu bu kararından vazgeçirmeye çalıştı ise de başarı kazanamadı. Artık imparator olmayan I. Mikhail, karısı ve 5 çocuğu keşiş kıyafetlerine bürünüp Konstantinopolis'den kaçıp Pharos'da bir kiliseye saklandılar.^[1]

Bizanslı generaller ordu kalıntıları başında imparatorluk ilan etmeleri beklenmekteydi. Bunlardan en önemlileri Ermeni Leo ve Mikhail Amoriyalı idi. Ermeni Leo çabuk davranıp Bulgarlarla Versinikia Savaşından ordusuyla savaşmadan kaçtığı için askerleri zinde olarak Altın Kapıdan Konstantinopolis'e girdi, alay yaparak saraya geldi ve V. Leo adıyla Vaftizci Yahya Kilisesinde imparatorluk tacını giydi.

Eski imparator I. Mikhail kendisinin ve ailesinin güvenliği garanti edilinceye kadar saklandı. Bu güvenlik verilince ortaya çıktılar. I. Mikhail Rangabe Adalarda bulunan bir manastıra girip Athanasios adını aldı. Karısı ve kızları rahibe olarak diğer manastırlara girdiler. Oğulları imparatorluk iddiasında bulunmalarını önlemek için hadım edildiler ve her biri değişik bir manastıra girdiler. Bunlardan Niketas adlı olanı manastırda keşiş ismi olarak İgnatios adını aldı ve sonunda üstün şahsi yetenekleri dolayısıyla Konstantinopolis Patriği oldu. Mikhail (yahut keşiş Athansios) Ocak 844'de kaldığı manastırda uykusunda öldü.^[1]

Ailesi

I. Mikhail Rangabe İmparator I. Nikeforos'un kızı olan Prokopia ile evliydi. İsmi bilinen çocukları şunlardır:

Theofilaktos - 812–814 arasında ortak imparator. Hadım edilip, manastıra sürgün edildi.
Stavrakios
Niketas - Hadım edilip, manastıra sürgün edildi. Sonradan I. İgnatius ismiyle Konstantinopolis Patriği oldu.
Gorgo, rahibe oldu
Teofano, rahibe oldu

Kaynakça

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Norwich, John Julius (1991) (İngilizce). Byzantium: The Apogee. Londra: Penguin. ISBN 0-14-011448-3.

Dış bağlantılar

Ostrogorsky, Georg (çev. Fikret Işıltan), (1999 5. Baskı) Bizans Devleti Tarihi, Ankara: Türkiye Tarih Kurumu ISBN 975-16-0348-X (Orijinal 1. Baskı: 1940)
Gregory, Timothy E. (çev. Esra Ermert), (2008), Bizans Tarihi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları ISBN 978-975-08-1507-2
Norwich, John Julius (1991) (İngilizce). Byzantium: The Apogee. Londra: Penguin. s. 4-7. ISBN 0-14-011448-3.
Kazhdan, Alexander, ed. (1991) (İngilizce), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-504652-6

Resmî unvanlar
Önce gelen: Stavrakios	Bizans İmparatoru 2 Ekim 811 – 22 Haziran 813	Sonra gelen: V. Leo

Batı Roma ve Bizans imparatorları

Principatus dönemi MÖ 27-MS 235	Augustus Tiberius Caligula Claudius Neron Galba Otho Vitellius Vespasian Titus Domitian Nerva Trajan Hadrianus Antoninus Pius Marcus Aurelius ile Lucius Verus Commodus Pertinax Didius Julianus Septimius Severus Caracalla Geta Macrinus ile Diadumenianus Elagabalus Alexander Severus

Üçüncü Yüzyıl Krizi 235-284	Maximinus I Thrax I. Gordian ve II. Gordian Pupienus ve Balbinus III. Gordian Arap Philip Decius ile Herennius Etruscus Hostilian Trebonianus Gallus ile Volusianus Aemilianus Valerianus Gallienus ile Saloninus II. Claudius Quintillus Aurelian Tacitus Florianus Probus Carus Carinus Numerian

Dominatus dönemi 284-395	Diocletianus Maximian Konstantius Chlorus Galerius II. Severus Maxentius II. Maximinus Daia Licinius ile Valerius Valens ve Martinianus Büyük Konstantin II. Konstantin Konstans II. Konstantius ile Vetranio Magnentius Julianus Jovian I. Valentinianus Valens Gratianus II. Valentinianus Magnus Maximus Eugenius I. Theodosius

Batı Roma İmparatorluğu 395-476	Honorius III. Konstantius Joannes III. Valentinianus Petronius Maximus Avitus Majorian Libius Severus Anthemius Olybrius Glycerius Julius Nepos Romulus Augustus

Bizans İmparatorluğu 395-1204	Arcadius II. Theodosius Pulcheria Markianos I. Leo II. Leo Zeno Basiliscus I. Anastasios I. Justin I. Justinianos II. Justin II. Tiberius Konstantin Mavrikios Phokas Heraclius III. Konstantin Heraklonas II. Konstans Mezezius IV. Konstantin ve II. Justinianos Leontios III. Tiberius Philippikos II. Anastasios III. Theodosios III. Leo İsauryalı V. Konstantin Artabasdos IV. Leo Hazar VI. Konstantin İrini I. Nikeforos Stavrakios I. Mihail Rangabe V. Leo Ermeni II. Mihail Theofilos III. Mihail I. Basileios VI. Leon Aleksandros VII. Konstantin I. Romanos II. Romanos II. Nikeforos I. İoannis Çimiskes II. Basileios VIII. Konstantin Zoe III. Romanos IV. Mihail Paflagonyalı V. Mihail IX. Konstantin Monomakos Teodora VI. Mihail I. İsaakios Komnenos X. Konstantin IV. Romanos Diogenes VII. Mihail III. Nikeforos Botaneiates I. Aleksios Komnenos II. İoannis Komnenos I. Manuil Komnenos II. Aleksios Komnenos I. Andronikos Komnenos II. İsaakios Angelos III. Aleksios Angelos IV. Aleksios Angelos Nikolaos Kanabos V. Aleksios Dukas

İznik İmparatorluğu 1204-1261	Konstantin Laskaris I. Teodor Laskaris III. İoannis Vatacis II. Teodor Laskaris IV. İoannis Laskaris

Bizans İmparatorluğu 1261-1453	VIII. Mihail Paleologos II. Andronikos Paleologos IX. Mihail Paleologos III. Andronikos Paleologos V. İoannis Paleologos VI. İoannis Kantakuzinos Mateos Kantakuzinos IV. Andronikos Paleologos VII. İoannis Paleologos V. Andronikos Paleologos II. Manuil Paleologos VIII. İoannis Paleologos XI. Konstantin Paleologos

This article is issued from Vikipedi - version of the 6/3/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.