Eski Osmanlı topraklarında şu an bulunan devletler listesi
Osmanlı hakimiyeti ve himayesi altında kalmış ülkeler (kısaca Osmanlı coğrafyası) ve Osmanlı'ya bağlı kalma süreleri aşağıda belirtilmiştir.
Doğrudan Osmanlı Devleti'ne bağlı toprakların listesi
Avrupa
Bayrak | Devlet | Dönemi | Toplam Süre | O dönemki adı |
Türkiye (ardılı olan devlet) [1][2][3][4][5][6][7][8][9]. | 1299/1516-1922 [10] | 406/623 yıl | Anadolu Eyaleti[11]Karaman Eyaleti,Sivas Vilayeti vs. | |
Bulgaristan | 1363[12]-1878/1908/1913 | 515/545 yıl/ | Sofya Vilayeti, Tuna Vilayeti, Doğu Rumeli Vilayeti | |
Makedonya | 1371-1913 | 542 yıl | Manastır Vilayeti | |
Yunanistan | 1393/1456/1460[13]1830[14][15] /1913 | 370/437/520 yıl | Mora-Teselya | |
Sırbistan | 1459-1878[16]/1913 | 419 yıl | Belgrad Paşalığı, Niş Eyaleti | |
Karadağ | 1479-1878 | 399 yıl | Karadağ Kazası, İşkodra Vilayeti, Yenipazar Sancağı | |
Bosna-Hersek | 1463-1878/1908 | 415/445 yıl | Bosna Eyaleti[17][18],Hersek Eyaleti[19] | |
Hırvatistan | 1540-1687 | 147 yıl | Bosna Eyaleti, Kanije Vilayeti | |
Kosova (de facto) | 1389-1913[20] | 524 yıl | Kosova Vilayeti | |
Romanya | 1394/1538/1541-1878 | 484/340/337 yıl | Eflak Voyvodalığı, Boğdan Voyvodalığı, Erdel Voyvodalığı | |
Moldova | 1538-1812 | 274 yıl | Besarabya | |
Polonya | 1622-1718 | 104 yıl | Lehistan Sancagı | |
Ukrayna | 1478-1774 | 296 yıl | Kırım Hanlığı, Podolya, Kazak Hatmanlığı, Özi Vilayeti | |
Macaristan | 1526-1686/1718 | 160/192 yıl | Budin Paşalığı, Kanije Vilayeti, Eğri Vilayeti, Temeşvar Vilayeti | |
Slovakya | 1663-1685 | 22 yıl | Uyvar Vilayeti, Orta Macar Krallığı | |
Voyvodina (Özerk bölge) | 1526-1718 | 192 yıl | Temeşvar Vilayeti | |
Arnavutluk | 1468-1913 | 445 yıl | İşkodra Vilayeti, Kosova Vilayeti, Yanya Vilayeti | |
Kafkasya
Devlet | Dönemi | Toplam Süre | O dönemki adı | |
Gürcistan | 1480-1829/1878/1918 | 349/398 yıl/1 yıl | Çıldır Eyaleti, Abhaz Memleketi, Açıkbaş Hanlığı | |
Ermenistan | 1553-1555, 1578-1605, 1724-1736 | 41 yıl | Revan Vilayeti | |
Azerbaycan | 1578-1604, 1724-1736, | 26 yıl | Şirvan | |
Rusya (Kafkasya) | 1475-1829, 1918 | 355 yıl | Dağıstan, Kabartay [21] | |
Ortadoğu
[ssssssssssss 1] | Devlet | Dönemi | Toplam Süre | O dönemki adı |
Irak | 1514-1918 | 404 yıl | Musul, Bağdat, Basra | |
Suriye | 1516-1918 | 402 yıl | Halep Vilayeti, Şam Vilayeti | |
Ürdün | 1516-1918 | 402 yıl | Şam Vilayeti | |
İsrail | 1516-1918 | 402 yıl | Kudüs-i Şerif Mutasarrıflığı | |
Lübnan | 1516-1918 | 402 yıl | Cebel-i Lübnan Mutasarrıflığı | |
Filistin | 1516-1917 | 401 yıl | Kudüs-i Şerif Mutasarrıflığı | |
Kuveyt | 1538-1899/1913 | 361/375 yıl | Kuveyt Kazası, Basra Vilayeti | |
Suudi Arabistan | 1517-1803/1811-1919 | 393 yıl | Mekke Şerifliği, Al-Ahsâ Vilayeti, Necit Kazası | |
Katar | 1871-1913 | 42 yıl | Katar Kazası | |
Bahreyn | 1534-1559, 1830-1861 | 56 yıl | Bahreyn Emirliği | |
Yemen | 1538-1635/1869-1918 | 146 yıl | Yemen Vilayeti | |
Umman [22] | 1551-1552/1581-1588 | 8 yıl | Maskat | |
Batı İran | 1585-1603/1635-1639/1724-1730/1915-1917/1918 | 28 yıl | Azerbaycan/Luristan/Irak-ı Acem | |
KKTC (de facto) | 1571-1878/1914 | 307/343 yıl | Kıbrıs | |
Kıbrıs Cumhuriyeti | 1571-1878/1914 | 307/343 yıl | Kıbrıs | |
Afrika
Devlet | Dönemi | Toplam Süre | O dönemki adı | |
Mısır | 1517-1882/1914/1923[23] | 365/397 yıl | Mısır | |
Libya | 1551-1912 | 361 yıl | Trablusgarp-Bingazi-Fizan | |
Cezayir | 1517-1830, 1885-1911 | 313/339 yıl | Cezayir, Fizan Kazası | |
Tunus | 1512-1535/1574-1881 | 307/330 yıl | Tunus | |
Sudan | 1517-1882/1914/1923[24] | 365/397 yıl | Nübye, Darfur, Kordofan, Bahr-ül Gazel | |
Eritre | 1555-1885 | 330 yıl | Habeş Eyaleti | |
Cibuti | 1555-1884 | 329 yıl | Habeş Eyaleti | |
Somali | 1554-1885 | 361 yıl | Habeş eyaleti/Zeyla Kazası | |
Fas[25][26][27][28] | 1554, 1576-1578 | 3 yıl | Fas Sultanlığı | |
Doğu Fas | 1517-1830 | 313 yıl | Cezayir Paşalığı | |
Doğu Etyopya [29] | 1874-1882 | 8 yıl | Harar Emirliği | |
Nijer [30][31] | 1875-1906 | 31 yıl | Fizan Sancağı/Kavar Kazası | |
Çad [31][32] | 1875-1912 | 37 yıl | Fizan Sancağı/Reşade Kazası | |
Kenya [33][34][35][36] | 1584-1589 | 5 yıl | Mombasa | |
Uganda [37] | 1872-1882 | 10 yıl | Hatt-ı Üstüva Vilayeti | |
Diğer
Himaye Bölgeleri
Doğu Avrupa
Lehistan Krallığı
Osmanlı Devleti, Doğu Avrupa'da 1576 yılında Lehistan krallığını himaye altına alarak, nüfuzunu Belarus, kuzey Ukrayna, Letonya, Litvanya, Estonya topraklarına kadar genişletmiş ve Baltık Denizi'ne kadar uzanmıştır [38]. Sokullu Mehmet Paşa Fransız Valois hanedanı mensubu Henryk II Walezy'nin taç giymek üzere Fransa'ya kaçmasının ardından Polonya'da çıkan veraset kavgalarına müdahale etmiş ve o dönem Osmanlı Devleti'ne bağlı olan Erdel'in voyvodası Stefan Báthory'yi "Lehistan Kralı" olarak seçtirmiştir. Adıgeçenin hükümdarlığının son yıllarına doğru Osmanlı nüfuzu zayıflamış, 1586'da tahta geçen Zygmunt III Vasa döneminde tamamen kaybolmuştur.
Eski Altınordu Hanlıkları
Çeşitli tarihlerde Kazan Hanlığı [39] (1521-1531, 1533-1546, 1546-1551), Kasım Hanlığı (1486-1512)[40] Nogay Hanlığı (1548-1711) [41], Astrahan Hanlığı (1532-1549) ve Başkırdistan Hanlığı (1656-1738) [42] Osmanlı himayesine girmişti.
Haraç veren devletler
Avusturya (1533-1606) ve Venedik (1517-1699) Osmanlı Devleti'ne, Rusya (1480-1677) ve Polonya (Lehistan) ise Osmanlı Devleti'ne bağlı konumdaki Kırım Hanlığı'na vergi veren (Haraçgüzar) devletler olmuşlardır.Ayrıca Amerika Birleşik Devletleri 5 Eylül 1795 imzalanan ABD-Osmanlı Sözleşmesi ile Osmanlı'ya vergi ödemiştir.Fransa'da Osmanlı Devleti'ne haraç veren devletler arasında olmuştur.
Asya
Orta ve Güneydoğu Asya
Osmanlı Devleti 16.yy'dan itibaren önce İran'a sonra Rusya'ya karşı Orta Asya'da bulunan Türk Hanlıklarıyla ilişkiye girmiş, Orta Asya'daki bu hanlıklar özellikle 19.yy'da kendilerine yönelik Rus ve Çin tehdidine karşı Osmanlı Devletine tabiiyet arzetmişlerdi (Buhara ve Kaşgar Hanlıkları gibi). Bunun dışında Güneydoğu Asya'da Açe Sultanlığı önce Portekiz daha sonra Hollanda tehdidine karşı Osmanlı tarafından himaye edilmişti. Ayrıca yine Orta Asya'da Rus tehdidine karşı, Güneydoğu Asya'da da sömürgeci Batı devletlerine karşı farklı zamanlarda çeşitli hanlıklar ve sultanlıklar Osmanlıyla işbirliğine girmiş ve tabiiyet arzetmişlerdi.
Arabistan içleri ve Umman
Arabistan içleri, yerli hânedânlar ve bunların başında bulunan şeyh veya emîr denilen mahalli idareciler tarafından idare ediliyordu. Arabistan'ın batı kesimini Cidde'de oturan Osmanlı beylerbeyisi ve doğu kesimini de Bağdad veya Basra beylerbeyisi ve bir zamanlar da Lahsâ beylerbeyisi idare ediyordu. Bunlar, yerli emir ve şeyhleri sadece koordine etmekteydiler. Mekke ve Hicaz'ın tümü ise, tamamen Hâşimîler neslinden gelen ve Şerîf denilen idareciler tarafından yönetiliyordu. Umman'da ve Basra Körfezi'nde ise gücünü 16. yy'ın sonundan itibaren itibaren Portekize kaptırmıştır. Katar ve Bahreyn de ise, 1871'de Katar emirinin daveti üzerine Katar'a Osmanlı askeri yerleşmiş ve El Sani ailesi Osmanlı kaymakamı olarak görev yapmaya başlamıştır. Fakat Osmanlı himayasi hem pek etkili olmamış, hem de kısa sürmüştür. 19yy'da hem Mısır hem Osmanlı kuvvetlerinin Arabistan içlerine yaptıkları seferlerle buradaki yerel yönetimlere son verilmiştir.
Afrika
Fas Sultanlığı
Kuzey Afrika'da Fas Sultanlığı ilk kez 1553 yılında himaye altına alınmıştır. Dost Vattasiler'in devrik kralı Abou Hassoun'un yardım desteğini yanıtsız bırakmayan Cezayir Valisi Salih Paşa o yıl Fes kentine girerek adıgeçeni tahta çıkarmıştır. Ancak 1554 Eylül'ünde Saadi lideri Muhammad al-Şeyh Fez kentini geri almıştır. Böylece Fas'taki Osmanlı himayesi bir yıl sürebilmiştir.
1576 yılında ise bu defa Saadilerden Abdülmelik, Fas Kralı yeğeni Muahmmed al-Mütevekkil'i devirmek ve tahta geçmek için Osmanlılardan yardım istemiş, hatta Osmanlıların Tunus'u fethiyle sonuçlanan sefere (1574) de katılmıştır. 1576 yılında tekrar Fez'e giren Osmanlı ordusu al-Mütevekkil'i devirerek Abdülmelik'i tahta çıkarmıştır. Böylece Fas tekrar Osmanlı himayesine girmiştir.
Devrik Sultan al-Mütevekkil Portekizlileri yardıma çağırınca, Portekiz Kralı Sevastiao ile al-Mütevekkil'in bir yanda, Osmanlı ordusunun desteklediği Abdülmelik'in diğer yanda çarpıştığı Vadiyüsseyil Muharebesi meydana gelmiştir. (4 Ağustos 1578) Savaş neticesinde üç kral da maktul düşmüş, Portekiz ordusu iki yıl sonra İspanya egemenliğine düşecek kadar (1580) örselenmiş, Portekiz Donanması Tanca açıklarında Osmanlılarca imha edilmiş, Osmanlı yanlısı Ahmed al-Mansur tahta çıkmıştır. Osmanlılar, geride devre dışı kalmış, hatta egemenliğini kaybetmiş bir Portekiz ile Cezayir için tehdit arzetmeyen ve Osmanlı'ya eğilimli bir Fas sultanı bırakarak Fas topraklarından çekilmişlerdir. Bu bağlamda Fas üzerindeki Osmanlı himayesi 1553-54 ve 1576-78 olmak üzere toplam üç yıl sürmüştür.
Portekiz tehdidinden ve iç karışıklıklardan kurtularak istikrara kavuşan Fas Sultanlığı bugünkü Moritanya, Senegal, Gambiya'yı fethetmiş, 1591'de Songhay İmparatorluğu'nu yıkarak bugünkü Nijer, Mali ve Burkina Faso topraklarını ele geçirmiştir. Ancak bu fetihler Osmanlı himayesi döneminde gerçekleşmediği gibi, XVII. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nin Cezayir üzerindeki hükümranlığı da zayıflamaya başlamıştır.
Merkezi Afrika ve Sahra Çölü
1552 yılında Cezayir Valisi Salih Reis ilk kez Sahra Çölü'ne yürüyerek Ouargla ve Touggourt kentlerini zaptetmiştir [43]. 1554 yılında ise Fizan bölgesi Trablusgarp Eyaletine katılmıştır. Turgut Reis'in valiliği sırasında Çad ve Nijer topraklarıyla Nijerya ve Kamerun'un kuzeyine egemen olan Kanem-Bornu Devleti elçi göndererek Osmanlı Devleti'nin metbuluğunu tanıdığını beyan ederek, Sahra-Trablusgarp kervan yolunun eskisi gibi kendilerine açık olmasını talep etti. Bu şekilde ilk Osmanlı-Bornu ilişkileri kurulmuştur. 1555 yılında bir anlaşma da imzalandı. Bu, bir ticaret anlaşması ve dostluk ittifakı niteliği de taşıdı. 1574 yılında Sultan III. Murat zamanında da Kanem Bornu’dan bir elçi heyeti İstanbul’a geldi. Osmanlı Devleti, Kanem Bornu’dan Mekke ve Medine’ye giden Hac ve Ticaret yolunun güvenliğini sağlamayı taahhüt emiş, buna karşılık Kanem Bornu, Kuzey Sudan’dan gelen ve Büyük Sahra yolu ile Kuzey Afrika’daki Osmanlı limanlarına ulaşan altın yolunun güvenliğini sağlamıştır. Stratejik amaçlı bu ittifak, Amerika’nın keşfinden sonra Avrupa’ya çok miktarda gelen kıymetli madenler karşısında Osmanlı devletinin altın ihtiyacını güvenlik altına alma kaygısından kaynaklanmıştır. Öte yandan, Batı Afrika’da etkili olan Portekiz, Büyük Sahra’dan geçen altın yolunu Fas’ın da yardımı ile Atlas Okyanusu’na kaydırma çabasındaydı [44]. 1580'de Bornu Sultanı İdris Alaoma Osmanlı Devleti'ne yeniden elçi göndererek tâbi olduğunu yinelemiş ve bu sefer ateşli silah gönderilmesi talebinde bulunmuştur. Dönemin padişahı III. Murad bugün Nijerya'da yeralan Bornu'nun başkenti Ngazargamu'ya 200 kişilik bir elçilik ve silahtar heyetiyle birlikte talep edilen silahları göndermiş ve bu şekilde ateşli silahlar tarihe ilk kez Sahra'ya girmiştir [45]. Bu talebin yerine getirilmesiyle Sultan Alaoma XIX. yüzyılın sonuna kadar bölgede tek egemen devlet olacak sultanlığının sınırlarını genişletmiş, Sahra ticaret yollarını da güvenlik altına alarak ülkesini refaha kavuşturmuştur.
Daha sonra, Avusturya (1593-1606), Lehistan (1620-21) ve İran savaşları (1578-90, 1603-12, 1615-18, 1623-39), Celali isyanları, ayrıca Trablusgarp Vilayetinin merkez denetiminden uzaklaşması sonucunda iç sorunlarla da boğuşan Osmanlı Devleti'nin bölgeyle ilişkisi kesilmiştir. Osmanlı Devleti, bölgedeki hukukunu Fransız sömürgeciliği Batı Afrika'ya yayılırken bölgedeki Müslüman krallık ve sultanlıkların, ve bu arada Bornu'nun, yardım talebi üzerine hatırlamıştır. Ancak 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından ordusu iyice örselenmiş olan Osmanlı Devleti, diplomatik girişimlerle sonuç almaya çalışmış, ancak bölgenin tedricen Fransız işgaline girmesini engelleyememiştir.
Doğu Afrika
Doğu Afrika'da ise 16.yy'ın başlarından itibaren bölgede bulunan çok sayıda küçük sultanlık Osmanlı Devletinden Portekiz tehlikesine karşı yardım almaya başlamış ve Osmanlı Devleti 1585-1586 yılları arasında Somali'den Maputo'ya (Mozambik'e) kadar olan bölgede denetimi elinde bulundursa da 1589'dan itibaren üstünlüğü Portekizlilere kaptırmıştır.
Orta Afrika'da ise 19.yy'ın 2.yarısından itibaren Uganda'da Hattı-İstiva Eyaleti kurulmuş, devletin nüfuz alanı, bu eyaletin çevresinde bulunan yerli hanedanlarla yapılan himaye antlaşmalarıyla, bugünkü Kongo, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ruanda ile Burundi'ye kadar genişlemiştir. Ancak özellikle Uganda çevresindeki hanedanlar sık sık taraf değiştirmekte; bazen Avrupa tarafında olurlarken, bazen Osmanlı tarafına geçmekteydiler.
Hilafeten bağlı yerler
Hindistan Müslümanları (Pakistan, Hindistan ve Bangladeş)[46], Sri Lanka [47] , Maldiv Adaları [48] , Afganistan, Singapur [49], Malezya [50] Endonezya [51], Komor Adaları, Kenya [52], Tanzanya [52], Mozambik [52], Güney Afrika Cumhuriyeti [53], Batı Türkistan Hanlıkları (Hive, Buhara ve Hokand Hanlıkları) [54], Doğu Türkistan [55][56]
Osmanlı donanmasının ve ordusunun değişik sürelerde bulunduğu ülkeler
Fransa [57], İspanya [58], Portekiz [58], İtalya, Malta [59], İngiltere [60], Monako [61], Hollanda, Belçika, İsveç [62], Norveç [62], İzlanda [63], İrlanda [64], Cebelitarık, Danimarka [62], Hindistan [65], Pakistan [66], Almanya, Lihtenştayn, Çek Cumhuriyeti, Avusturya [67], İsviçre, Grönland, Kanada [68], Endonezya, Sri Lanka
Osmanlı donanmasının ve ordusunun bazı bölgelerini değişik sürelerde elinde tuttuğu ülkeler
İngiltere [60], İrlanda, İspanya [58], İtalya, Fransa (Korsika), Malta, İzlanda [63], Portekiz [58]
Osmanlı yayılma sahası ile ilgili kitaplar
- Ahmed Akdündüz, Bilinmeyen Osmanlı, İstanbul 1999,
- Ahmet Kavas, Geçmişten Günümüze Afrika, İstanbul 2005,
- Ahmet Kavas, Osmanlı-Afrika İlişkileri, TASAM Yayınları, İstanbul 2006,
- Hatice Uğur, Osmanlı Afrikası'nda Bir Sultanlık: Zengibar, İstanbul: Küre Yayınları, 2005. Bağlantı
- Türkiye Gazetesi Osmanlı İmparatorluğu Ansiklopedisi
- 1970 Hayat Ansiklopedisi
- Erhan Afyoncu Sorularla Osmanlı İmparatorluğu
- İlber Ortaylı Osmanlılar
- Ahmet Kavas'ın eserlerinden;
- Osmanlı Devleti’nin Afrika Kıtasında Hakimiyeti ve Nüfuzu”, Yeni Türkiye Dergisi Osmanlı Özel Sayısı, I, 421-430 (2000). Aynı makalenin İngilizce tercümesi. “The Dominance and Influence of the Ottoman Empire on the African Continent”, The Great Ottoman, Turkish Civilisation, Ankara 2000, I, s.248-258.
- “Osmanlı Devleti’nin Müslüman Harar Emirliğiyle Münasebetleri ve Hrıstiyan Habeşistan (Etiyopya) İmparatorluğu İle Yakınlaşmasına Etkisi”, Pax Ottomana Studies in Memoriam Prof. Dr. Nejat GÖYÜNÇ, Sota-Yeni Türkiye Yayınları, Haarlem-Ankara 2001, s.443-464.
- “Büyük Sahra’da Gat Kazasının Kurulması ve Osmanlı Tevarik Münasebetleri”, İslam Araştırmaları Dergisi, 3, 171-196 (1999).
- “Osmanlı-Tîbû Münasebetleri: Büyük Sahra’da Reşâde (Çad) ve Kavar (Nijer) Kazalarının Kurulması”, İslam Araştırmaları Dergisi, 4, 69-104 (2000).
- “Fransa’nın Kuzey ve Bati Afrika’da Uyguladığı İslam Siyaseti: Sultan Reşad’ın Yayınladığı Cihad Çağrısının Reddi Meselesi”, Dini Araştırmalar, 6, 23-50 (Nisan 2000).
- “Afrika’nın Sömürgeleştirilmesi Öncesinde Rabih b. Fazlullah’ın Kurduğu Son Biladu’s-Sudan Devleti ve Fransa’yla Mücadelesi”, Osmanlı Araştırmaları, XX, 9-35, (2000).
- “Doğu Afrika Sahilinde Osmanlı Hakimiyeti: Kuzey Somali’de Zeyla İskelesinin Konumu (1265-1334/1849-1916), İslam Araştırmaları Dergisi, sayı: 5, 2001, s.109-134.
- “Türk Akademik Araştırmalarında Fakir Bir Alan: Osmanlı Afrikası”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (Talid), Cilt:1, Sayı: 2, 2003, Bilim ve Sanat Vakfı Türkiye Araştırmaları Merkezi, İstanbul, s.513-528.
- “Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’da Yerli Halkla Münasebetleri”, Osmanlı Dünyasında Bilim ve Eğitim Milletlerarası Kongresi, İstanbul, 12-15 Nisan 1999.
Kaynakça
- ↑ Lozan Antlaşması tam metni
- ↑ "Sevr ve Lozan Antlaşmalarının Başlıca İktisadi Hükümlerinin Karşılaştırılması, M. Murat BASKICI, Mülkiye Dergisi-Cilt:XXVIII-Sayı:242-s.124". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151208113555/http://www.mulkiyedergi.org/index.php?option=com_docman&task=cat_view&gid=53&Itemid=61. Erişim tarihi: 8 Eylül 2009.
- ↑ Donald Quataert (2005). "The Ottoman Empire, 1700-1922". Cambridge University Press. s. s. 3. ISBN 978-0-521-83910-5.
- ↑ Noah Feldman (2008). "The fall and rise of the Islamic state". Princeton University Press. s. s. 88. ISBN 978-0-691-12045-4.
- ↑ Donald Quataert, Miners and the state in the Ottoman Empire: the Zonguldak coalfield, 1822-1920, Berghahn Books, 2006, ISBN 978-1-84545-133-2, p. 3.
- ↑ Donald Quataert, The Ottoman Empire, 1700-1922, Cambridge University Press, 2005 ISBN 978-0-521-83910-5, p. 3.
- ↑ Noah Feldman, The fall and rise of the Islamic state, Princeton University Press, 2008, ISBN 978-0-691-12045-4, p. 88.
- ↑ Cemal Kafadar, Between two worlds: the construction of the Ottoman state, University of California Press, 1996, ISBN 978-0-520-20600-7, p. 23.
- ↑ Lynn Walchman, Women and Muslim family laws in Arab states: a comparative overview of textual development and advocacy, Amsterdam University Press, 2007, ISBN 978-90-5356-974-0, p. 13.
- ↑ Nutuk, s. 495.
- ↑ Mehmet İpşirli, "Beylerbeyi", İslam Ansiklopedisi, c.6, İstanbul 1992, s.69.
- ↑ Sedlar, Jean W., East Central Europe in the Middle Ages, 1000-1500, (University of Washington Press, 1994), 385.
- ↑ Osmanlı Tarihi, Lacivert Yayınları, syf:87
- ↑ Constantin Giurescu. Istoria Românilor. Bucureşti, 1938.
- ↑ Nicolae Iorga. Istoria Românilor. Bucureşti, 1934.
- ↑ TAYLOR, A. J. P. (1954): The Struggle for Mastery in Europe 1914-1918, Oxford University Press, p. 253.
- ↑ Aličić, Ahmed S. Uređenje bosanskog ejaleta od 1789. do 1878., Orijentalni Institut u Sarajevu, Sarajevo, 1983, p 35.
- ↑ Šabanović, H. Bosanski pašaluk, ND BiH, Sarajevo, 1959.
- ↑ Dr. Lazar Tomanović, Petar Drugi Petrović - Njegoš kao vladalac, Novi Sad - Srbinje, 2004.
- ↑ http://www.zum.de/psm/div/tuerkei/mowat120.php
- ↑ Broxur, Marie Bennixen; Avtorkhanov, Abdurahman, "The North Caucasus Barrier: The Russian Advance towards the Muslim World", C. Hurst & Co. Publishers, 1996 pp. 18-44.
- ↑ Ozbaran, Salih "The Ottoman response to European Expansion. Studies on Ottoman-Portugese relations in the Indian Ocean and Ottoman administration in the Arab lands during the Sixteenth Century" xv, Analecta Isisiana XII, The Isis Press, 1994, Istanbul, Turkey
- ↑ http://www.karamandan.com/index.php?option=com_k2&view=item&id=23630:misiri-lozanda-mi-kaybettik?&Itemid=1331
- ↑ http://www.turkislamdevletleri.com/showthread.php?t=88527
- ↑ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/397854/Murad-III
- ↑ Andrew C. Hess, “The Battle of Lepanto and Its Place in Mediterranean History,” in: Past and Present, No. 57. (Nov., 1972), pp. 53-73
- ↑ Öztuna,Yılmaz, Büyük Türkiye Tarihi, cilt 4/14 (De grote geschiedenis van Turkije; deel 4 van 14), İstanbul 1983, pp. 343-357.
- ↑ Kingross, Lord, "The Ottoman Centuries", New York 2002, pp. 273-277.
- ↑ “Osmanlı Devleti’nin Müslüman Harar Emirliğiyle Münasebetleri ve Hrıstiyan Habeşistan (Etiyopya) İmparatorluğu İle Yakınlaşmasına Etkisi”, Pax Ottomana Studies in Memoriam Prof. Dr. Nejat GÖYÜNÇ, Sota-Yeni Türkiye Yayınları, Haarlem-Ankara 2001, s.443-464
- ↑ Kavas, Büyük Sahra’da Gat Kazasının Kurulması ve Osmanlı Tevarik Münasebetleri", İslam Araştırmaları Dergisi, 3, 171-196 (1999)
- 1 2 Kavas, "Osmanlı-Tîbû Münasebetleri: Büyük Sahra’da Reşâde (Çad) ve Kavar (Nijer) Kazalarının Kurulması", İslam Araştırmaları Dergisi, 4, 69-104 (2000)
- ↑ Triaud, Jean-Louis, "La légende noire de la Sanûsiyya", Editions de la Maison de sciences de l'homme, Paris, pp. 721-735 )
- ↑ Inalcik, Halil An Economic And Social History Of The Ottoman Empire, Vol 1 1300-1600 pp. 331
- ↑ Parry, Vernon J., Cook, M. A., A History of the Ottoman Empire to 1730 Cambridge University Press, pp.122
- ↑ Casale, Giancarlo, "A Caliph, a Canal, ant twenty thousand Cannibals: Global Politics in the 1580s", Journal of World History - Volume 18, Number 3, September 2007, pp. 267-296
- ↑ Braudel, Fernand, "The Mediterranean and the Mediterranean World in the Age of Philip II", University of California Press, July 1996, Volume II"
- ↑ Slave trade in the Sudan in the nineteenth century and its suppression in the years 1877-80.
- ↑ Wawrzyniak, Krzyzstof Ottoman-Polish Diplomatic Relations in the Sixteenth Century, The Institute of Economics and Social Sciences of Bilkent University, Ankara, June 2003
- ↑ Genç, Yusuf İhsan, Başbakanlık Osmanlı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü; Ankara, 2005
- ↑ Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar: İslam Devletleri", Cilt 1, Kültür Bakanlığı Yayınla"Devletler ve Hanedanlar: İslam Devletleri", Cilt 1, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996, pp. 551-552
- ↑ Mühimme Defteri XXXVIII; 98
- ↑ Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar: İslam Devletleri", Cilt 1, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996, pp. 554
- ↑ Jean-Paul Roux, "L'Afrique du Nord ottomane", Novembre 2002, Clio Bibliothèque en ligne
- ↑ Hazar, Numan, "Türkiye'nin Afrika'ya Açılımı" Stratejik Analiz, Temmuz 2008, pp. 21
- ↑ Bahl, Taru, "Encyclopaedia of the Muslim World", Anmol Publications (2004), pp. 56
- ↑ Özcan, Azmi; "Pan İslamizm, Osmanlı Devleti, Hindistan Müslümanları ve İngiltere (1877-1914), TDV İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları (2005)
- ↑ Casale, Giancarlo, "Two Examples of Ottoman Discovery Literature from the mid-Sixteenth Century
- ↑ Casale, Giancarlo, "Two Examples of Ottoman Discovery Literature from the mid-Sixteenth Century"
- ↑ Reid, Anthony, "The Ottomans in Southeast Asia" Asia Research Institute, Working Paper Series No. 36, February 2005 pp. 9-13
- ↑ Reid, Anthony, "The Ottomans in Southeast Asia" Asia Research Institute, Working Paper Series No. 36, February 2005 pp. 9, 14
- ↑ Göksoy, İ. H., "Ottoman-Aceh Relations according to the Turkish Sources", First International Conference on Aceh and Indian Ocean Studies, 23-27 February 2007, Banda Aceh, Indonesia
- 1 2 3 Uğur, Hatice , "Osmanlı Afrikası'nda Bir Sultanlık: Zengibar", İstanbul: Küre Yayınları, 2005
- ↑ Uçar,Ahmet, "Güney Afrika'da Osmanlılar / 140 Yıllık Miras" Tez Yayınları (2000)
- ↑ "Belgelerle Osmanlı-Türkistan ilişkileri (XVI-XX. Yüzyıllar)" - Ankara: Başbakanlık Basımevi, 2004. - XX, (T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı; yayın nu. 70)
- ↑ Buğra, Mehmet Emin Şarki Türkistan Tarihi. pp. 336
- ↑ Âtıf, Mehmet, "Kaşgar Târîhi" Kırıkkale, 1998 pp. 296
- ↑ "Verhaaren, Isom, "Barbarossa and His Army Who Came to Succor All of Us: Ottoman and French Views", French Historical Studies.2007; 30: pp. 395-425
- 1 2 3 4 Kumrular, Özlem, "Türk Korkusu/Avrupa'da Türk Düşmanlığının Kökeni", Doğan, Şubat 2008
- ↑ Arnold Cassola, The 1565 Great Siege of Malta and Hipolito Sans's La Maltea (Publishers Enterprise Group: Malta, 1999)
- 1 2 Öztuna, Yılmaz "Atlas Okyanusu'nda Türkler" , Hayat Tarih Mecmuası, Eylül 1967
- ↑ Bradford, Ernle, The Sultan's Admiral: The life of Barbarossa, London, 1968
- 1 2 3 http://www.dzkk.tsk.mil.tr/turkce/tarihiMiras.asp?strAnaFrame=TarihiMiras&strIFrame=INDEX
- 1 2 http://www.nationmaster.com/encyclopedia/The-Turkish-abductions
- ↑ http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Sack-of-Baltimore
- ↑ Inalcik, Halil An Economic And Social History Of The Ottoman Empire, Vol 1 1300-1600 pp.326
- ↑ Medieval Sourcebook: Sidi Ali Reis (16th Century CE): Mirat ul Memalik (The Mirror of Countries), 1557 CE,
- ↑ Kissling, Hans Joachim, "Vom Osmanischen Reiche. In: ders.: Dissertationes orientales et balcanicae collectae III., Die Osmanen und Europa", München 1991, pp. 227
- ↑ Goodrich, Thomas D. The Ottoman Turks and the New World: A Study of Tarih-i Hind-i Garbi and Sixteenth-Century Ottoman Americana. Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1990.
- ↑ sssssss