İstiklâl Marşı
 | ||
|
| ||
| Diğer ismi | Osmanlı Türkçesi: استقلال مارشى | |
|---|---|---|
| Güfte | Mehmet Âkif Ersoy, 1921 | |
| Beste | Osman Zeki Üngör | |
| Kabul tarihi | 12 Mart 1921 | |
|
| ||
| Ses Örneği | ||
 |
||
İstiklâl Marşı, (Osmanlıca Türkçesi: استقلال مارشى) Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin[1] millî marşı.
Güftesi, Anadolu'da Milli Mücadele'nin devam ettiği sırada Mehmet Âkif Ersoy tarafından kaleme alınmış şiir. Şairin Kurtuluş Savaşı'nın kazanılacağına olan inancını, Türk askerinin yürekliliğine ve özverisine güvenini, Türk ulusunun bağımsızlığa, Hakk'a, yurduna ve dinine bağlılığını dile getirir.[2]
Şiir, 12 Mart 1921'de Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından İstiklâl Marşı olarak kabul edilmiştir. Bestesi Osman Zeki Üngör'e aittir. Orkestrasyonu Edgar Manas tarafından yapılmıştır.
Tarihçe
Maarif Vekaleti, Türk Kurtuluş Savaşı'nın başlarında, İstiklâl Harbi'nin milli bir ruh içerisinde kazanılması imkânını sağlamak amacıyla 1921'de bir güfte yarışması düzenledi. Yarışmaya toplam 724 şiir katıldı. Eser gönderenler arasında Kazım Karabekir, Hüseyin Suat Yalçın, İsak Ferrara, Muhittin Baha Pars ve Kemalettin Kamu gibi tanınmış isimler de vardı.[3] "Çanakkale Şehitleri" ve "Bülbül" gibi şiirlerin sahibi Mehmet Akif'in "Milletin başarılarının para ile övülemeyeceğini" düşündüğü için yarışmaya katılmak istemediği bilinir.[4]
Son şiir gönderme tarihi olan 23 Aralık 1920'den sonra Eğitim Bakanlığı güfteleri incelemiş ancak içlerinde İstiklal Marşı olabilecek bir eser bulamamıştı. Mehmet Akif, Maarif Vekili Hamdullah Suphi Bey'in kendisine yazdığı 5 Şubat 1921 tarihli davet mektubundan sonra fikrini değiştirerek Ankara'daki Taceddin Dergahı'ndaki odasında, Türk Ordusuna hitap ettiği şiiri kaleme aldı ve bakanlığa teslim etti.[5] Şiirde, şair Kurtuluş Savaşı'nın kazanılacağına olan inancını, Türk askerinin yürekliliğine ve özverisine güvenini, Türk ulusunun bağımsızlığa, Hakk'a, yurduna ve dinine bağlılığını dile getirmiştir. [2]Hamdullah Suphi Bey, Akif'in şiirinin önce cephede asker arasında okunmasına karar verdi. Batı Cephesi Komutanlığına gönderilen şiir, askerin beğenisini kazandı.[3] İstiklal Marşı, 17 Şubat 1921 tarihinde Hakimiyet-i Milliye ve Sebilürreşad gazetelerinde yayınlandı, on iki gün sonra ise Konya'da Öğüt gazetesinde yer aldı.[5]
Ön elemeyi geçen yedi şiir 12 Mart 1921'de Mustafa Kemal'in başkanlığını yaptığı meclis oturumunda tartışmaya açıldı.[4] Mehmet Akif'in şiiri meclis kürsüsünde Hamdullah Suphi Bey tarafından okundu[6][7] [8] Şiir okunduğunda milletvekilleri büyük bir heyacana kapıldı ve diğer şiirlerin okunmasına gerek görülmedi.[4] Bazı mebusların itirazlarına rağmen Mehmet Akif'in şiiri coşkulu alkışlarla kabul edildi.[5]
Güfteye en sert eleştiri Kazım Karabekir'den geldi. Kazım Karabekir, 26 Temmuz 1922'de Bakanlar Kurulu Başkanı Rauf Bey’e yazdığı mektupta yarışma sonucunun iptal edilmesini istemiş ve eleştirilerini sıralamıştır. Eleştirilere karşın güftede bir değişikliğe gidilmedi ve Paşa da bu konuda ısrarcı olmadı.[3]
Mehmet Âkif, kazandığı beş yüz liralık ödülü yoksul kadın ve çocuklarına iş öğreterek yoksulluklarına son vermek için kurulan "Darülmesai"'ye bağışladı.[5]. Şair ayrıca, İstiklâl Marşı'nın Türk Milleti'nin eseri olduğunu beyan etmiş ve İstiklâl Marşı'nın güftesini, şiirlerini topladığı Safahat'a dahil etmemiştir.
Ülke savaş içerisinde olduğu için, Akif'in şiirinin bestelenmesi iki sene ertelendi; 1923'ün 12 Şubat'ında İstanbul Maarif Müdürlüğü'ne beste yarışması açma görevi verildi.[9]
Şiirin bestelenmesi için açılan ikinci yarışmaya 24 besteci katıldı. Üllkenin içinde bulunduğu zor koşullar nedeniyle sonucu belirleyecek bir değerlendirme yapılamadı. Bu nedenle güfte, ülkenin çeşitli yerlerinde farklı bestelerle okunmaya başlandı. Edirne'de Ahmet Yekata Bey'in, İzmir'de İsmail Zühtü Bey’in, Ankara'da Osman Zeki Bey'in, İstanbul'da Ali Rıfat Bey ve Zati Bey'in besteleri okunuyordu.[3]
1924 yılında Ankara'da toplanan seçici kurul, Ali Rıfat Çağatay'ın bestesini kabul etmiştir.[10] Bu beste 1930 yılına kadar çalındıysa da 1930'da değiştirilerek, dönemin Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şefi Osman Zeki Üngör'ün 1922'de hazırladığı bugünkü beste yürürlüğe konmuş, toplamda dokuz dörtlük ve bir beşlikten oluşan marşın armonilemesini Edgar Manas, bando düzenlemesini de İhsan Servet Künçer yapmıştır. Üngör'ün yakın dostu Cemal Reşit Rey'le yapılmış olan bir röportajda da kendisinin belirttiğine göre aslında başka bir güfte üzerine yapılmıştır ve İstiklal Marşı olması düşünülerek bestelenmemiştir. Söz ve melodide yer yer görülen uyum (Prozodi) eksikliğinin (örneğin "Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak" mısrası ezgili okunduğunda "şafaklarda" sözcüğü iki müzikal cümle arasında bölünmüştür) esas sebebi de budur. Protokol gereği, sadece ilk iki dörtlük beste eşliğinde günümüzde İstiklâl Marşı olarak söylenmektedir.[11]
Metni
İSTİKLÂL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;
O benimdir, o benim milletimindir ancak.Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl!
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl?
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl...
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl!Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir îmânı boğar,
"Medeniyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar?Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın.
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın.
Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın...
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.Bastığın yerleri "toprak!" diyerek geçme, tanı:
Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ?
Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ!
Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda,
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüdâ.Ruhumun senden, İlâhi, şudur ancak emeli:
Değmesin mabedimin göğsüne nâ-mahrem eli.
Bu ezanlar -ki şehadetleri dînin temeli-
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım,
Her cerîhamdan, İlâhi, boşanıp kanlı yaşım,
Fışkırır ruh-ı mücerred gibi yerden na'şım;
O zaman yükselerek arşa değer belki başım.Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl:
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl!
Galeri
- ABD Deniz Kuvvetleri Bandosu yorumu (enstrümantal)
- İstiklal Marşı'nın ilk bestecisi Ali Rıfat Çağatay yorumuyla İstiklâl Marşı (sözlü)
Osmanlı alfabesi ile yazılmış İstiklâl Marşı, sağ üstte ise Mehmet Âkif Ersoy'un vesikalık resmi.
Dış bağlantılar
- İstiklal Marşı Tam Metni .pdf-Dosyası olarak indir
- Milli Marş ve Edebi Metin Olarak İstiklal Marşı .pdf-Dosyası olarak indir
- (TSK Orkestrası; Kültür Bakanlığı Korosu) Şiiri .zip-Dosyası olarak indir
- (Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası) Marşı .zip-Dosyası olarak indir
- (Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Enstrümental) Marşı .zip-Dosyası olarak indir
- 2013 Yılında Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün talimatıyla yenilenen İstiklal Marşı'nın Yeni Yorumu-1 .rar-Dosyası olarak indir
- 2013 Yılında Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün talimatıyla yenilenen İstiklal Marşı'nın Yeni Yorumu-2 .rar-Dosyası olarak indir
- İstiklal Marşı'nın 10 Kıta Açıklaması
- İstiklal Marşının Önemi Türkçesi ve İngilizcesi
Kaynakça
- ↑ Ülsever, Cüneyt (25 Mart 2007). "KKTC'de yaşanan Türklük kriziyle ilgili bilgi notu". Hürriyet. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150218150602/http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=6196975&yazarid=3.
- 1 2 "İşte İstiklal Marşı'nın ilk bestesi". Sabah gazetesi 12 Mart 2012. http://www.sabah.com.tr/kultur_sanat/2012/03/12/iste-istiklal-marsinin-ilk-bestesi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016.
- 1 2 3 4 "İstiklal Marşı’mız Nasıl Yazıldı?". Derindunya.com sitesi, 26 Haziran 2014. http://www.derindunya.com/2014/06/istiklal-marsimiz-nasil-yazildi/. Erişim tarihi: 26 Haziran 2014.
- 1 2 3 Hür, Ayşe. ""Devşirme" Marşlarla Milliyetçili". Taraf gazetesi, 26 Nisan 2008. http://bianet.org/biamag/kultur/106558-devsirme-marslarla-milliyetcilik. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016.
- 1 2 3 4 İstiklâl Marşı Yayın: Milli Eğitim Bakanlığı, Yayın tarihi: 2003.
- ↑ "İlk okunması (01.03.1921)". TBMM. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150218145728/http://www.tbmm.gov.tr/tarihce/istiklalmarsi_c9_ic1.pdf.
- ↑ "Görüşmeler ve kabulü (12.03.1921)". TBMM. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150218145920/http://www.tbmm.gov.tr/tarihce/istiklalmarsi_c9.pdf.
- ↑ "Maarif vekaleti tezkeresinin okunması (26.02.1921)". TBMM. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150218150326/http://www.tbmm.gov.tr/tarihce/istiklalmarsi_c8.pdf.
- ↑ Bardakçı, Murat. "İstiklâl Marşı’nı orkestraya bir Ermeni vatandaşın uyarladığını bilir misiniz?". http://www.haberturk.com/yazarlar/murat-bardakci/928073-istiklal-marsini-orkestraya-bir-ermeni-vatandasin-uyarladigini-bilir-misiniz?. Erişim tarihi: 19 Kasım 2016.
- ↑ "İstiklâl Marşı'nın Altı Yıl Boyunca Kullanılan İlk Bestesi". Youtube. 21 Eylül 2006. 1 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20130201075833/http://www.youtube.com/watch?v=WPRPaD8Wo6s. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
- ↑ "İstiklâl Marşı'nın notası". TBMM. http://web.archive.org/web/20080720042529/http://www.tbmm.gov.tr/tarihce/istiklalmarsinota.pdf. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| ||||||||||