Türkiye demografisi

Türkiye Cumhuriyeti demografisi

1961–2010
Nüfus artış 78,741,053
(31 Aralık 2015)
Artış oranı artış 1.34% (2015)
Doğum oranı azalış 16.9 doğum/1,000
nüfus (2015)
Ölüm oranı 5.1 ölüm/1,000
nüfus (2014)
Beklenen yaşam süresi artış 78 yıl (2014)
  erkek artış 75.3 yıl (2014)
  kadın artış 80.7 yıl (2014)
Doğurganlık oranı azalış 2.14 çocuk/kadın (2015)
Bebek ölüm oranı 11.6 ölüm/1000 bebek (2012)
Yaş dağılımı
0–14 yaş azalış % 24.0 (2015)
15–64 yaş artış % 67.8 (2015)
65 ve üstü artış % 8.2 (2015)
Cinsiyet oranı
Doğumda 1.05 erkek/kadın (2006 tah.)
15 altı 1.04 erkek/kadın
15–64 yaş 1.03 erkek/kadın
65 ve üstü 0.84 erkek/kadın
Milliyet
Baskın etnik grup Türkler
Azınlık grupları Kürtler, Arnavutlar, Lazlar, Azeriler, Zazalar, Çeçenler, Çerkesler, Araplar, Boşnaklar, Tatarlar, Ermeniler, Rumlar, Yezidiler
Dil
Resmî Türkçe
Konuşulan Türkçe, Kürtçe, Arnavutça, Süryanice, Lazca, Gürcüce, Boşnakça, Bulgarca, Rumca, Zazaca, Arapça, Azerice, Doğu Çerkesçesi, Ermenice, Yahudi İspanyolcası, Çerkesçe
Türkiye
Demografi
Yıl NüfusYıllık artış(%)
1927 13.648.987 -
1935 16.158.567 2,29
1940 17.821.543 2,05
1945 18.790.987 1,08
1950 20.947.155 2,29
1955 24.065.543 2,97
1960 27.755.532 3,06
1965 31.391.651 2,62
1970 35.605.653 2,68
1975 40.348.789 2,66
1980 44.737.321 2,17
1985 50.664.654 2,64
1990 56.473.653 2,29
2000 67.804.543 2,00
2007 70.586.256 0,58
2008 71.517.100 1,31
2009 72.561.312 1,48
2010 73.722.988 1,60
2011 74.724.269 1,35
2012 75.627.384 1,20
2013 76.667.864 1,37
2014 77.695.904 1,34
2015 78.741.053 1,34
[1]

Bu maddede Türkiye sınırları içinde yaşayan nüfusa ve bu nüfusun çeşitli özelliklerine ait veriler bulunur.

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2015 sonuçlarına göre 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle Türkiye'nin nüfusu 78.741.053'tür.[2] Bu sayının yüzde 50,18'si (38.984.302) erkeklerden, yüzde 49,82'si (38.711.602) kadınlardan oluşur. Türkiye nüfusunun en önemli özelliklerinden biri genç olmasıdır. 0-14 yaş grubu nüfus, toplam nüfusun yüzde 24,27'sini oluşturur. Ancak bu oran 1965'den beri sürekli azalmakta ve Türkiye toplumu giderek yaşlanmaktadır. 0-14 yaş grubu 1965'te nüfusun yüzde 41,9'unu oluştururken 2014'te yüzde 24,27'sine karşılık gelmektedir.

Türkiye demografisinde görülen en önemli değişim ise kentleşme oranıdır. 1927 yılında nüfusun yüzde 75,8'i kırsal (10 binden az nüfuslu), yüzde 24,2'si kentsel alanlarda yaşarken, bugün bu oran tam tersine dönmüştür. 2011 yılı itibariyle Türkiye nüfusunun yüzde 23,2'si (17.338.563) kırsal alanda (belde ve köyler) yaşarken, yüzde 76,8'i (57.385.706) kentsel (il ve ilçe merkezleri) alanlarda yaşamaktadır.

Nüfus Piramidi

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'ne göre 2014 yılı itibariyle Türkiye nüfusunun yaş gruplarına göre dağılımı;

İllere göre toplam doğurganlık hızı(2015) [3]
  4 - 5
  3 - 4
  2 - 3
  1.5 - 2
  1 - 1.5
(2014)[2]
0 - 4 6.294.533
ErkekKadın
5 - 96.315.628


10-14 6.252.269


15-19 6.518.921


20-24 6.263.460


25-29 6.273.202


30-346.516.294


35-39 5.918.336


40-44 5.510.337


45-494.674.262


50-54 4.438.422


55-593.656.563


60-64 2.870.715


65-692.215.704


70-741.557.235


75-79 1.104.178


80-84 840.410


85-89 360.158


90+ 115.277


Nüfus Artış Hızı

Türkiye nüfusu 1927-2011 arasında 5,5 kat artmıştır. II. Dünya Savaşı (1939-45) sırasında nüfus artış hızları hem doğumların azalması, hem de ölümlerin artması yüzünden düştü. 1945'ten sonra nüfus artışı hızlanarak 1955-60 arasında en yüksek düzeye çıktı; 1965'ten sonra Türkiye'nin nüfus artış hızında düzenli bir düşme olduğu söylenebilir.

BM Tahminleri

BM Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi'nden rakamlar:[4]

Yıllar Canlı doğumlar Ölümler Doğal nüfus artışı Kaba doğum hızı (1000 Kişide) Kaba ölüm hızı (1000 Kişide) Nüfus artış hızı (1000 Kişide) Toplam doğurganlık hızı [5] Bebek ölüm hızı (1000 Kişide)
1950–1955 1 108 000 431 000 677 000 48.4 18.8 29.6 6.30 167.4
1955–1960 1 237 000 485 000 752 000 46.9 18.4 28.5 6.15 163.9
1960–1965 1 328 000 529 000 799 000 44.3 17.6 26.7 6.05 160.5
1965–1970 1 355 000 562 000 792 000 40.3 16.7 23.6 5.70 156.9
1970–1975 1 451 000 564 000 887 000 38.7 15.0 23.7 5.30 141.3
1975–1980 1 523 000 545 000 977 000 36.4 13.0 23.4 4.72 119.4
1980–1985 1 579 000 505 000 1 074 000 33.8 10.8 23.0 4.15 96.7
1985–1990 1 433 000 457 000 976 000 27.7 8.8 18.9 3.28 78.0
1990–1995 1 419 000 432 000 987 000 25.1 7.7 17.4 2.90 63.0
1995–2000 1 382 000 399 000 983 000 22.6 6.5 16.1 2.57 45.5
2000–2005 1 296 000 373 000 923 000 19.7 5.7 14.0 2.23 31.4
2005–2010 1 316 000 384 000 932 000 18.7 5.5 13.2 2.15 24.0
2010–2015 1 295 000 381 000 914 000 17.1 5.0 12.1 2.11 13.0

TÜİK Verileri

Nüfus Canlı doğumlar Ölümler Doğal nüfus artışı Kaba doğum hızı (1000 Kişide) Kaba ölüm hızı (1000 Kişide) Nüfus artış hızı (1000 Kişide) Toplam doğurganlık hızı [5]
2001 1 323 341 175 137 1 148 204 20.3 2.37
2002 1 229 555 175 434 1 054 121 18.6 2.17
2003 1 198 927 184 330 1 014 597 17.9 2.09
2004 1 222 484 187 086 1 035 398 18.0 2.11
2005 1 244 041 197 520 1 046 521 18.1 2.12
2006 1 255 432 210 146 1 045 286 18.1 2.12
2007 70 586 256 1 289 992 212 731 1 077 261 18.3 2.16
2008 71 517 100 1 295 511 215 562 1 079 949 18.2 2.15
2009 72 561 312 1 266 751 368 390 898 361 17.6 5.1 12.5 2.10
2010 73 722 988 1 261 169 365 190 894 687 17.2 5.0 12.2 2.08
2011 74 724 269 1 248 550 375 923 871 158 16.8 5.1 11.7 2.05
2012 75 627 384 1 292 380 376 000 914 387 17.2 5.0 12.2 2.11
2013 76 667 864 1 294 088 372 686 918 531 17.0 4.9 12.1 2.10
2014 77 695 904 1 345 286 391 009 954 277 17.4 5.1 12.3 2.18
2015 78 741 053 1 325 783 405 218 920 565 16.9 5.2 11.7 2.14

Yaşlanma

Yaş Bağımlılık Oranı
Yıl 0-1415-6465+Toplam Bağımlılık Oranı
1935 41,3 54,7 4,0 100,00 0,82
1955 39,5 57,1 3,4 100,00 0,75
1965 41,9 54,1 4,0 100,00 0,84
1975 40,6 54,8 4,6 100,00 0,82
1985 37,6 58,2 4,2 100,00 0,71
1990 34,6 61,1 4,3 100,00 0,63
2000 29,8 64.4 5,7 100,00 0,55
2010 25,6 67,1 7,2 100,00 0,48
2014 24,2 67,7 7,9 100,00 0,47

1965'ten beri, 0-14 yaş grubunun, toplam nüfus içindeki payının dramatik biçimde azalıyor olmasına karşın, Türkiye nüfusunun en önemli özelliklerinden biri; hâlâ genç olmasıdır. 2014 yılı itibariyle 0-14 yaş grubu toplam nüfus içindeki payı, % 24,2'dir. Nüfusun yaklaşık dörtte birini, henüz eğitim çağında olması gereken, bu yüzden çalışma çağına gelmemiş[6] kişiler oluşturur.

Türkiye'de 1965 sonrasında bu oranın azalması, doğurganlıktaki düşüşü yansıtır. Kuruluşundan bu yana Türkiye Cumhuriyeti'nde iki nüfus politikası uygulanmıştır:[7]

  1. 1965'e kadar uygulanan, doğumları teşvik edici (pro-natalist) politika.
  2. 1965 sonrasında, Nüfus Planlama Yasası'nda da yer verilen, doğumları sınırlayıcı (anti-natalist) politika.

Çalışma çağının (faal nüfus) dışındaki nüfusun, (0-14 ve 65+ yaş) çalışma çağındaki nüfusa (15-64 yaş) oranını gösteren bağımlılık oranı; 1935'te 100 kişi için 83 kişiyken, 1990'da çalışma çağındaki her 100 kişi için 64 kişidir. 2014 yılındaysa her 100 çalışma çağındaki kişinin, çalışma çağı dışındaki 47 kişinin yükümlülüğünü üstlendiği görülür.

Türkiye'de yaşlı nüfusun (65+ yaş) toplam nüfus içindeki payı; 20. yy'ın son on yılına kadar yüzde 5'in altında kalarak ciddî bir değişiklik göstermemiştir. Doğurganlıktaki düşüşle birlikte yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki payı giderek artmaktadır. Hızlı iç göç nedeniyle özellikle kırsal kesimin yaşlılık oranları, daha hızlı artmaktadır. 2013 yılında % 7,68 olan 65 yaş ve üzeri nüfusun oranının 2050 yılında % 17,6'ya ulaşacağı tahmin edilmektedir.[8]

Göç

1927-2010 Yılları arasında Kırsal ve Kentsel Nüfusun Sayısal ve Yüzde Dağılımı
Yıl KırKentKır (%)Kent (%)
1927 10.342.391 3.305.879 75,8 24,2
1935 12.355.376 3.802.642 76,5 23,5
1940 13.474.701 4.346.249 75,6 24,4
1945 14.103.072 4.687.102 75,1 24,9
1950 15.702.851 5.244.337 75,0 25,0
1955 17.137.420 6.927.343 71,2 28,8
1960 18.895.089 8.859.731 68,1 31,9
1965 20.585.604 10.805.817 65,6 34,4
1970 21.914.075 13.691.101 61,5 38,5
1975 23.478.651 16.869.068 58,2 41,8
1980 25.091.950 19.645.007 56,1 43,7
1985 23.798.701 26.865.757 47,0 53,0
1990 23.146.684 33.326.351 41,0 59,0
2000 23.797.653 44.006.274 35,1 64,9
2010 17.500.632 56.222.356 23,7 76,2
2012 17.178.953 58.448.431 22,7 77,2
Not:1927-1990 arasında nüfusu 10.000'in üstündeki yerleşim birimleri,
2000'den itibaren il ve ilçe merkezleri kentsel nüfus olarak yer aldı.

Zaman içinde doğurganlık ve ölümlülükte azalmalar görülmüşse de, göç hareketi hızını fazla kaybetmemiştir. Türkiye'de göçün yönü genellikle kırdan kente, doğudan batıya doğrudur. 1927 yılında nüfusun yüzde 75,8'i kırsal (10 binden az nüfuslu), yüzde 24,2'si kentsel alanlarda yaşarken, bu oranlar 83 yıl içinde tam tersine dönmüştür. 2011 yılı itibariyle Türkiye nüfusunun yüzde 23,2'si (17.338.563) kırsal alanda (belde ve köyler) yaşarken, yüzde 76,8'i (57.385.706) kentsel (il ve ilçe merkezleri) alanlarda yaşamaktadır. Yine 2012 yılı itibariyle nüfusun yüzde 75,8'i nüfusu 10.000'in üstündeki yerleşim birimlerinde yaşamaktadır.

Kentsel nüfustaki artış özellikle 1950'lerden itibaren kırsal-tarımsal çözülme, kırsal kesimde topraktan kopma ve işsizlik gibi nedenlerle hızlanmıştır. 1927-50 arasında yalnızca 0,8 puan artan kentsel nüfus oranı 1950-2010 arasında 51 puan yükselmiştir. 1927-35 arasında kırsal ve kentsel alanlarda yıllık ortalama nüfus artış hızları birbirine yakın olmuştur. 1935-40 arasında kentsel alanlarda artış, 1940-45 arasında ise II. Dünya Savaşı'nın etkisiyle hem kırsal, hem kentsel alanlarda düşme görülmüştür. 1950'den sonra yıllık ortalama kentsel nüfus artışının çok hızlanması kırdan kente göçün artmasıyla açıklanabilir.

1927-2010 arasında kentsel nüfusun büyük artış göstermiş olmasına karşın, kentsel nüfusun büyük bölümü kırsal kökenlidir. Çünkü 1927'de 3,3 milyon olan kentsel nüfus, 1927-2010 arasında Türkiye nüfusu gibi 5,5 katına çıksaydı, 2010'da yalnızca 18 milyona ulaşabilirdi. Oysa 2010 yılında kentsel nüfus 56,2 milyondu, dolayısıyla da ancak yüzde 32'sinin kent kökenli olduğu söylenebilir. Kentsel nüfusun doğurganlığının daha az olduğu düşünülürse, bu oran gerçekte daha da düşük olmalıdır.

Günümüz Türkiye'sinde köylerden şehirlere ve kasabalara değil, kasaba ve küçük şehirlerden metropollere doğru bir göç hareketi sürmektedir. 1980'lerin sonlarına kadar çoğunlukla ekonomik sebeplerle gerçekleşen göçler o tarihlerden itibaren "terör odaklı" hale gelmeye başlamıştır. Doğu ve Güneydoğu'dan 1980'lerin sonlarında kabaran göç dalgasının temelinde toplumsal-siyasal sarsıntıların ekonomik güçlüklere eklenmesi yatabilir. Buna bağlı olarak göç hareketleri metropollerde önceleri çoğunlukla konut ve altyapı gibi fiziksel sorunlara yol açarken, göçlerin son yıllarda yoğunlaşması etnik bir karakterde algılanmasına veya adlandırılmasına neden oldu.[8]

Diğer nüfus verileri

Türkiye'nin 1935'ten 2014 yılları arasında Ortanca yaş tablosu[9]:

Türkiye 1935 1940 1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 2000 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Ortalama 21,2 19,6 20,0 20,1 20,4 20,3 19,3 19,0 19,5 19,9 20,9 22,2 24,8 28,3 28,5 28,8 29,2 29,7 30,1 30,4 30,7
Erkek 19,1 17,7 18,8 19,2 19,6 19,5 18,7 18,6 19,2 19,5 20,6 21,9 24,4 27,7 27,9 28,2 28,7 29,1 29,5 29,8 30,1
Kadın 23,4 22,4 21,7 21,3 21,3 21,1 20,0 19,4 19,8 20,3 21,2 22,6 25,3 28,8 29,0 29,3 29,8 30,3 30,6 31,0 31,3
Yıllara göre Türkiye nüfusunun yaş yapısı

Bazı yıllarda kaba ölüm hızı şu şekilde gerçekleşmiştir: 1965-1970 ‰13,5, 1970-1975 ‰11,6, 1975-1980 ‰10,0, 1980-1985 ‰9,0, 1985-1990 ‰7,8, 2000 ‰7,3, 2005 ‰5,9, 2010 ‰5,0, 2014 ‰5,5. Yaşlı nüfusun artmasına bağlı olarak kaba ölüm hızının 2020'de ‰5,86, 2023'de ‰6,09'a ulaşacağı tahmin edilmektedir[16].

Türkiye 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 2000 2012 2013 2014
Hanehalkı büyüklüğü[19] 5,68 5,68 5,67 5,69 5,78 5,32 5,22 4,97 4,50 3,7 3,6 3,6

Şehirler


İstanbul

Ankara

İzmir

Sıra Şehir İl Nüfus


Bursa

Adana

Kocaeli

1 İstanbul İstanbul 14.160.467
2 Ankara Ankara 5.045.083
3 İzmir İzmir 4.061.074
4 Bursa Bursa 2.740.970
5 Antalya Antalya 2.158.265
6 Adana Adana 2.149.260
7 Konya Konya 2.079.225
8 Gaziantep Gaziantep 1.844.438
9 Şanlıurfa Şanlıurfa 1.801.980
10 Mersin Mersin 1.705.774
11 Kocaeli Kocaeli 1.676.202
12 Diyarbakır Diyarbakır 1.607.437
13 Hatay Hatay 1.503.066
14 Manisa Manisa 1.359.463
15 Kayseri Kayseri 1.295.355
TÜİK (2013)[20]


Etnik yapı

1927 ve 1965 nüfus sayımı sonuçlarına göre etnisite oranları

Türkiye'de illere göre konuşulan diller. 1927 nüfus sayımı[21]
İller / Diller Toplam[22][23] Türkçe[24] Kürtçe[25] Arapça[26] Yunanca[27] Çerkesçe[28] Yahudi dilleri[29] Ermenice[30] Arnavutça[31] Bulgarca[32] Tatarca[33][34] Fransızca İtalyanca İngilizce Farsça[35] Diğer Diller[36]
Adana 335412 303562 12955 13203 1160 2547 57 21 525 35 3 56 63 22
Afyonkarahisar 259377 256908 139 10 73 1572 8 6 35 23 4 4 1 0
Bayazıt 104586 43570 60926 0 0 15 0 1 0 0 0 0 0 0
Aksaray 127031 118421 8141 5 1 207 0 3 0 0 251 0 0 0
Amasya 114884 107546 3256 4 2 1535 3 938 289 15 386 1 5 6
Ankara 404720 376744 21430 47 179 828 463 608 742 654 1177 99 102 30
Antalya 204372 202118 151 78 1324 603 35 3 3 3 0 0 7 0
Artvin 90066 82514 19 0 0 38 0 2 0 0 17 1 0 0
Aydın 212541 210144 198 15 1322 64 0 4 503 92 21 7 12 15
Balıkesir 421066 402514 902 24 1513 6435 28 26 307 1522 1849 29 21 6
Bilecik 113660 109694 2 1 1 2293 23 79 174 1276 35 1 4 1
Bitlis 90631 20689 67678 378 0 1119 0 285 0 0 0 0 0 0
Bolu 218246 202634 289 3 18 12082 2 0 115 3 185 0 0 0
Burdur 83614 83387 110 19 34 0 0 5 0 7 0 6 0 0
Bursa 401595 382251 448 27 1445 4311 1718 2 1181 1261 325 50 18 10
Cebelibereket 107694 97176 7211 1247 641 499 1 0 389 14 62 4 17 0 7 426
Çanakkale 181735 167020 27 4 7938 3680 1303 28 321 299 6 8 59 15
Çankırı 157219 157074 81 1 0 0 0 0 4 4 0 0 1 1
Çorum 247926 230077 12311 0 0 5297 1 92 11 0 122 0 0 0
Denizli 245048 244394 173 5 73 281 1 1 33 13 42 0 6 0
Diyarbakır 194316 56151 132209 2206 0 6 78 955 5 1 0 1 0 0
Edirne 150840 140600 111 16 19 5 5876 60 239 3276 5 39 55 8
Elâzığ 213777 97657 112493 19 8 8 1 2399 26 0 0 1 0 0
Erzincan 132325 77149 54877 7 9 96 42 66 9 1 6 1 0 0
Erzurum 270426 231018 36422 4 6 137 0 14 10 1 0 0 0 0
Eskişehir 154332 147882 674 9 66 1227 26 5 261 278 3117 24 12 3
Gaziantep 215762 195336 16348 3544 36 99 37 5 268 0 1 4 1 6
Giresun 273768 272460 707 6 0 9 7 27 5 12 0 13 12 5
Gümüşhane 122231 120179 1943 0 5 47 0 3 0 0 0 0 1 0
Hakkâri 24980 1044 17005 4 0 4 74 0 0 0 937 0 0 0
Isparta 144437 143856 162 10 254 10 0 0 26 4 0 4 1 0
İçel 90940 90801 5 49 53 0 0 0 0 0 0 0 1 12 0 19
İstanbul 794444 574592 1692 3092 91902 112 39199 45255 6148 4985 456 6021 4890 1327
İzmir 526005 487825 1253 447 7531 645 16800 26 2260 1368 101 1726 1384 369
Kahramanmaraş 186855 155279 26857 39 15 3010 78 8 170 27 11 1 2 2
Kars 204846 160192 42945 1 0 157 29 21 3 2 384 1 0 0
Kastamonu 336501 332523 1580 3 0 4 0 1660 29 8 3 1 9 0
Kayseri 251370 231297 4780 2 2 13616 6 435 784 10 2 25 7 8
Kırklareli 108989 104697 86 4 26 18 912 2 693 841 4 1 0 0
Kırşehir 126901 118393 8160 1 0 298 0 1 19 0 26 0 0 0
Kocaeli 286600 259593 1207 24 899 8959 4 7 506 1207 53 5 3 0
Konya 504384 478189 21396 119 23 1769 13 64 737 35 1227 29 13 0
Kütahya 302426 301064 54 0 78 20 4 34 269 109 7 10 29 2
Malatya 306882 175815 128323 6 7 10 1 2625 0 11 0 1 1 0
Manisa 374013 369933 621 149 746 380 243 0 783 569 3 9 3 0
Mardin 183471 11864 109841 51734 25 15 71 22 49 1 1 11 7 3
Mersin 119107 103644 571 12661 1611 191 77 16 43 4 0 46 88 20 38 97
Muğla 175390 173881 127 74 652 2 186 0 163 109 0 4 10 33
Niğde 166056 163732 231 16 90 246 0 5 1009 596 61 0 0 0
Ordu 202354 192973 132 162 2 139 0 249 0 0 0 3 3 1
Rize 171657 171578 8 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 3
Samsun 274065 261501 1554 11 27 5616 53 220 849 64 173 20 66 9
Siirt 102433 5479 75962 20178 1 7 0 265 0 0 0 2 0 0
Sinop 169965 163134 810 0 2 1952 0 940 220 4 0 3 5 1
Sivas 329551 275533 42271 4 411 4381 0 4122 1 0 31 1 0 9
Şanlıurfa 203595 82182 82788 25593 0 7 4 63 0 0 1 2 0 0
Şebinkarahisar 108735 108003 686 5 0 7 0 25 1 0 2 0 0 0 1 5
Tekirdağ 131446 127139 68 41 32 1 1197 186 435 1772 5 9 10 0
Tokat 263063 246610 6050 65 19 7131 63 952 359 37 6 8 13 0
Trabzon 290303 289804 61 0 64 4 0 98 0 0 8 47 13 5
Van 75329 17399 57723 72 0 3 123 0 0 0 0 0 0 2
Yozgat 209497 198566 5020 5 0 2652 0 1801 990 0 349 0 1 0
Zonguldak 268909 268005 53 72 119 1 14 0 63 15 0 126 291 4
Toplam 13648270 11777810 1184416 134273 119824 95901 68860 64715 21674 20554 11465 8456 7248 1938 1687

      Türkçe konuşanların büyük çoğunlukta olduğu yerler.       Kürtçe konuşanların çoğunlukta olduğu yerler.       Kürtçe konuşanların büyük çoğunlukta olduğu yerler.

Türkiye'de konuşulan diller, 1965 nüfus sayımı[37]
Dil Anadil Konuşulan tek dil Mükemmel konuşulan ikinci dil Anadil/Toplam(%)
Abazaca 4.563 280 7.556 0,0147
Arnavutça 12.832 1.075 39.613 0,0414
Arapça 365.340 189.134 167.924 1,178
Ermenice 33.094 1.022 22.260 0,107
Boşnakça 17.627 2.345 34.892 0,0568
Bulgarca 4.088 350 46.742 0,0132
Pomakça 23.138 2.776 34.234 0,0746
Çeçence 7.563 2.500 5.063 0,0244
Çerkesçe 58.339 6.409 48.621 0,188
Hırvatça 45 1 1.585 0,0001
Çekçe 168 25 76 0,0005
Felemenkçe 366 23 219 0,0012
İngilizce 27.841 21.766 139.867 0,0898
Fransızca 3.302 398 96.879 0,0106
Gürcüce 34.330 4.042 44.934 0,111
Almanca 4.901 790 35.704 0,0158
Yunanca 48.096 3.203 78.941 0,155
İtalyanca 2.926 267 3.861 0,0094
Kürtçe (Kurmanci) 2.219.502 1.323.690 429.168 7,157
Yahudi İspanyolcası 9.981 283 3.510 0,0322
Lazca 26.007 3.943 55.158 0,0839
Farsça 948 72 2.103 0,0031
Lehçe 110 20 377 0,0004
Portekizce 52 5 3.233 0,0002
Romanca 406 53 6.909 0,0013
Rusça 1.088 284 4.530 0,0035
Sırpça 6.599 776 58.802 0,0213
İspanyolca 2.791 138 4.297 0,0090
Türkçe 28.289.680 26.925.649 1.387.139 91,23
Zazaca 150.644 92.288 20.413 0,4858
Total 31.009.934 28.583.607 2.786.610 100

Not:Tabloların üst kısmında bulunan tuşu, ilgili sütuna göre sıralama yapmaktadır.

Türkiye'de illere göre konuşulan diller. 1965 nüfus sayımı[38]
İller / Diller Türkçe Kürtçe Arapça Zazaca Çerkesçe Yunanca Gürcüce Ermenice Lazca Pomakça Boşnakça Arnavutça Yahudi dilleri
Adana (Osmaniye dahil) 866.316 7.581 22.356 332 51 51 0 28 9 0 312 483 29
Adıyaman 143.054 117.325 7 6.705 0 0 0 84 4 0 0 0 0
Afyonkarahisar 499.461 125 19 1 2.172 169 2 2 1 16 14 2 1
Ağrı 90.021 156.316 105 4 2 2 77 5 0 1 103 0 0
Amasya 279.978 2.179 9 2 1.497 6 1.378 208 6 0 10 336 1
Ankara 1.590.392 36.798 814 21 393 124 41 66 120 7 126 833 64
Antalya 486.697 23 2 0 0 14 0 0 2 0 0 1 0
Artvin 190.183 46 4 0 0 4 7.698 1 12.093 1 1 0 0
Aydın 523.583 168 85 0 112 71 4 1 4 0 26 88 0
Balıkesir 698.679 560 38 8 3.144 236 1.273 9 205 1.707 314 24 4
Bilecik 137.674 5 4 0 736 4 73 1 1 2 6 3 0
Bingöl 62.668 56.881 19 30.878 17 0 1 11 1 0 0 0 3
Bitlis 56.161 92.327 3.263 2.082 205 1 5 16 0 0 0 1 2
Bolu (Düzce dahil) 375.786 363 0 0 1.593 3 1.541 488 1.791 0 40 6 1
Burdur 194.910 2 7 0 0 3 12 0 0 0 0 1 0
Bursa 746.633 213 22 0 799 106 2.938 35 517 65 1.169 1.928 69
Çanakkale 338.379 443 0 25 1.604 5.258 4 9 12 3.675 516 6 121
Çankırı (Karabük dahil) 250.510 158 1 0 0 1 0 3 2 0 0 0 0
Çorum 474.638 8.736 4 0 1.808 12 8 51 3 7 0 0 0
Denizli 462.860 283 28 5 8 97 1 1 0 2 1 3 0
Diyarbakır 178.644 236.113 2.536 57.693 1 1 3 134 3 48 1 5 0
Edirne 290.610 386 104 21 9 18 2 12 3 10.285 329 58 92
Elâzığ 244.016 47.446 17 30.921 0 2 0 2 30 12 3 2 0
Erzincan 243.911 14.323 13 298 4 5 0 12 2 3 0 1 0
Erzurum 555.632 69.648 86 2.185 109 8 4 11 24 7 1 5 1
Eskişehir 406.212 327 42 0 1.390 4 3 0 14 23 114 78 0
Gaziantep 490.046 18.954 885 1 4 6 0 4 3 0 1 11 0
Giresun 425.665 305 1 1 2 0 2.029 0 5 0 0 0 0
Gümüşhane (Bayburt dahil) 260.419 2.189 0 0 91 0 0 0 17 0 0 0 0
Hakkari 10.357 72.365 165 0 1 0 1 21 2 0 0 0 0
Hatay 350.080 5.695 127.072 7 780 767 11 376 6 2 8 44 1
Isparta 265.305 688 75 11 8 91 0 1 2 1 1 3 4
Mersin 500.207 1.067 9.430 23 76 137 13 12 19 3 3 9 1
İstanbul 2.185.741 2.586 2.843 26 317 35.097 849 29.479 128 165 3.072 4.341 8.608
İzmir 1.214.219 863 352 5 1.287 898 15 17 15 1.289 2.349 1.265 753
Kars (Ardahan ve Iğdır dahil) 471.287 133.144 61 992 215 6 8 5 24 1 5 4 1
Kastamonu (Düzce dahil) 439.355 1.090 2 0 3 2 180 849 1 0 0 0 0
Kayseri 509.932 8.454 34 8 17.110 1 1 9 6 9 15 160 1
Kırklareli 252.594 602 136 24 5 3 5 3 7 3.375 1.148 144 11
Kırşehir 185.489 11.309 4 0 2 0 0 0 1 0 1 0 0
Kocaeli 320.808 235 0 10 1.467 63 2.755 46 2.264 381 3.827 22 7
Konya (Karaman dahil) 1.092.819 27.811 67 4 1.139 3 7 1 5 1 11 75 0
Kütahya 397.221 105 13 2 17 4 2 88 9 0 0 34 0
Malatya 374.449 77.794 33 10 14 5 7 148 5 4 0 3 0
Manisa 746.514 241 15 0 488 42 67 2 6 54 116 192 3
Kahramanmaraş 386.010 46.548 21 0 4.185 0 0 13 3 0 0 9 0
Mardin 35.494 265.328 79.687 60 75 11 15 11 0 0 1 6 0
Muğla 334.883 6 4 1 0 28 0 0 0 1 0 0 4
Muş 110.555 83.020 3.575 507 898 0 1 3 103 0 0 0 0
Nevşehir 203.156 22 0 0 0 0 0 0 0 0 0 22 0
Niğde 353.146 8.991 10 0 227 5 0 12 4 0 15 4 0
Ordu 538.978 12 0 0 5 0 4.815 34 0 1 0 1 0
Rize 275.291 11 1 1 0 9 4 0 5.754 1 0 1 0
Sakarya 388.481 2.163 32 3 538 6 4.535 2 2.671 23 2.899 794 1
Samsun 747.115 1.366 3 0 3.401 91 2.350 5 51 319 10 610 0
Siirt (Batman & Şırnak dahil) 46.722 179.023 38.273 484 1 0 15 98 3 0 10 0 0
Sinop 261.341 2.126 0 0 659 1 1.144 228 3 5 0 7 3
Sivas 649.099 32.284 19 23 2.086 0 0 217 1 0 515 0 0
Tekirdağ 284.222 548 76 18 5 19 52 8 2 1.627 6 51 102
Tokat 483.948 3.974 7 3 5.934 0 367 45 2 0 0 964 0
Trabzon 590.799 72 12 0 0 4.535 1 11 0 0 0 0 0
Tunceli 120.553 33.431 20 2.370 28 0 0 4 0 18 10 8 0
Şanlıurfa 207.652 175.100 51.090 14.554 3 0 5 2 4 0 2 0 0
Uşak 190.506 16 2 0 1 0 0 4 1 0 0 0 0
Van 118.481 147.694 557 3 1 2 1 1 8 0 1 1 66
Yozgat 433.385 2.424 1 0 1.597 2 0 118 0 0 14 1 0
Zonguldak (Bartın & Karabük dahil) 649.757 43 26 0 5 17 2 3 15 0 1 1 1

      Türkçe konuşanların büyük çoğunlukta olduğu yerler.
      Türkçe konuşanların çoğunlukta olduğu yerler.
      Kürtçe konuşanların çoğunlukta olduğu yerler.
      Kürtçe konuşanların büyük çoğunlukta olduğu yerler.

1965 yılındaki durum

Günümüzdeki durum

Türkiye Nüfusu - 1[39] Türkiye Nüfusu - 2[40] Türkiye Nüfusu - 3[41] Türkiye Nüfusu - 4[42] Türkiye Nüfusu - 4[43]
Türkler 59.000.000 Geri kalan çoğunluk Geri kalan çoğunluk Geri kalan çoğunluk Geri kalan çoğunluk
Kürtler 11.000.000 10.000.000 10.500.000 9.500.000 ?
Araplar 550.000 ? ? ? ?
Zazalar 520.000 300.000 300.000 ? ?
Lazlar 220.000 80.000 152.000 300.000 300.000
Çerkesler + Abhazlar 150.000 500.000 ? ? ?
Gürcüler 70.000 ? 50.000 ? ?
Boşnaklar 70.000 ? 37.000 ? ?
Çingeneler 30.000 ? 60.000 ? ?

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. "Türkiye İstatistik Kurumu - Nüfus Verisi". http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_turkiye_yasgr.RDF&p_yil=2012&p_dil=1&desformat=html. Erişim tarihi: 30 Ocak 2013.
  2. 1 2 "TUİK, İl yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus - 2014, Türkiye". 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150220001047/http://rapory.tuik.gov.tr/20-02-2015-01:27:57-19853040172106329986195062648.html. Erişim tarihi: 19 Şubat 2015.
  3. "TurkStat". TurkStat. 2013. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160528161804/http://www.turkstat.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1452. Erişim tarihi: 2015-03-22.
  4. "World Population Prospects: The 2010 Revision". Esa.un.org. 2014-04-14. http://esa.un.org/unpd/wpp/unpp/panel_population.htm. Erişim tarihi: 2014-06-17.
  5. 1 2 [Kadın başına çocuk sayısı]
  6. Çalıştırma Yaşı (4857 S. Ka'nûn, 71. Madde): Onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, ondört yaşını doldurmuş ve ilköğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.
  7. Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet-Etkilik Projesi (2004),
  8. 1 2 Türkiye'de Yaşlıların Durumu Yaşlanma Ulusal Eylem Planı, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, 2007. ISBN 978-975-19-4115-5.
  9. "Yıllara ve Cinsiyete Göre Ortanca Yaş, Genel Nüfus Sayımları - ADNKS". Nüfus İstatistikleri. tuik.gov.tr. 4 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160104210603/http://www.tuik.gov.tr:80/UstMenu.do?metod=temelist. Erişim tarihi: 29 Ocak 2015.
  10. "Ölüm İstatistikleri, 2014". tuik.gov.tr. 29 Nisan 2015. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160306025640/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18623. Erişim tarihi: 22 Kasım 2015.
  11. Türkiye'de 5 yaş Altı Ölüm Hızında Azalma
  12. 1 2 3 KOÇ, Prof. Dr. İsmet ve arkd.. "Eğitim Düzeyindeki Değişimler". Türkiyenin Demografik Dönüşümü. hacettepe.edu.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160305125600/http://www.hips.hacettepe.edu.tr/TurkiyeninDemografikDonusumu_220410.pdf. Erişim tarihi: 24 Kasım 2015.
  13. "Doğum İstatistikleri, 2014". tuik.gov.tr. 17 Nisan 2015. 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160418015051/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18621. Erişim tarihi: 24 Kasım 2015.
  14. "Hayat Tabloları, 2013-2014". tuik.gov.tr. 07 Ekim 2015. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151209210718/http://www.tuik.gov.tr:80/PreHaberBultenleri.do?id=18618. Erişim tarihi: 22 Kasım 2015.
  15. "Ölüm İstatistikleri, 2014". tuik.gov.tr. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160306025640/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18623. Erişim tarihi: 22 Kasım 2015.
  16. "Türkiye’de demografik göstergeler". anadolu.edu.tr. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20151122231622/http://home.anadolu.edu.tr/~otonus/turkekon/turkekon_1.pdf. Erişim tarihi: 22 Kasım 2015.
  17. ÖZÇAĞLAR, Doç. Dr. Ali; KASARCI, = Rüya. "TÜRKİYE’DE HANEHALKI SAYILARININ COĞRAFİ DAĞILIŞI YE KIR KESİMİ HANEHALKI SAYISININ EKONOMİK FAALİYETE GÖRE AYRIMI". ankara.edu.tr. http://tucaum.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/280/2015/08/tucaum5_1.pdf. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
  18. "İstatistiklerle Aile, 2014". tuik.gov.tr. 05 Mayıs 2015. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18624. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
  19. "Toplam hanehalkı nüfusu, hanehalkı sayısı ve ortalama hanehalkı büyüklüğü, 1955-2000". tuik.gov.tr. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18624. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
  20. "Türkiye İstatistik Kurumu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları". tuik.gov.tr/. 30 Ocak 2013. 12 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20141012114030/http://rapor.tuik.gov.tr/reports/rwservlet?adnksdb2&ENVID=adnksdb2Env&report=wa_buyukbelediye.RDF&p_kod=1&p_yil=2012&p_dil=1&desformat=html. Erişim tarihi: 30 Ocak 2013.
  21. Siyahıyaalınmada sorğu anketinə daxil edilmiş "Ailə daxilində danışılan dil nədir ?" sualına əhalinin verdiyi cavablara əsasən.
  22. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.2.2 Ülke Genelinde Türkçe ve İl Bazında Türkçe Dışında Konuşulan Ana Dil Haritaları, sayfa 184–186. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  23. III. Bölüm. 1927 Nüfus Sayımının Resmi Sonuçları ve Değerlendirilmesi. — 1. Türkiye Geneli İllere Ait Resmi Sonuçlar. — 1.1. İllerin Genel Nüfusları, sayfa 134–135. // 1927 Nüfus Sayımı ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Tarih Ana Bilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hazırlayan: Mustafa Köse. Danışman: Yrd. Doç. Dr. Şaban Ortak. Afyonkarahisar, 2010, 219 sayfa.
  24. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.1.13 Türkçe Konuşan Nüfus, sayfa 162–164. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  25. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.1.9 Kürtçe Konuşan Nüfus, sayfa 136–137. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  26. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.1.3 Arapça Konuşan Nüfus, sayfa 93–94. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  27. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.1.12 Rumca Konuşan Nüfus, sayfa 155–156. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  28. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.1.6 Çerkesçe Konuşan Nüfus, sayfa 114–115. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  29. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.1.14 Yahudice Konuşan Nüfus, sayfa 170–171. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  30. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.1.7 Ermenice Konuşan Nüfus, sayfa 122–123. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  31. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.1.4 Arnavutça Konuşan Nüfus, sayfa 100–101. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  32. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.1.5 Bulgarca Konuşan Nüfus, sayfa 107–108. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  33. "Eskişehir'deki Kırım Tatar nüfusu üzerine bir inceleme — Fikirde Birlik". http://www.fikirdebirlik.org/yazdir.asp?yazi=200605011. Erişim tarihi: 13 iyun 2015. Arxivləşdirilib.Şablon:Oq
  34. "1927 Genel Nüfus Sayımı / 1927 General Population Census — www.kanburoglu.com". http://www.kanburoglu.com/makale98.htm. Erişim tarihi: 14 iyun 2015. Arxivləşdirilib.
  35. 4. Türkiye’nin Etnik Coğrafiyası (1927–1965). — 4.1.2 Acemce Konuşan Nüfus, sayfa 88. // Türkiye'nin Etnik Coğrafyası. Proje Kodu: 2013–26. Proje Yürütücüsü: Şükrü Aslan. Araştırmacılar: Murat Arpacı, Öykü Gürpınar, Sibel Yardımcı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2015, 204 sayfa. ISBN 9786055005191
  36. Sairə və məçhul dillər.
  37. Heinz Kloss & Grant McConnel, Linguistic composition of the nations of the world, vol,5, Europe and USSR, Québec, Presses de l'Université Laval, 1984, ISBN 2-7637-7044-4
  38. Ahmet Buran Ph.D.. Türkiye'de Diller ve Etnik Gruplar. 2012
  39. http://www.milliyet.com.tr/2007/03/22/guncel/agun.html
  40. http://www.gencturkhaber.com/kurt-sayisi-etnik-mgk-rapor.html,045b1
  41. http://www.joshuaproject.net/countries.php?rog3=TU
  42. http://www.ihf-hr.org/viewbinary/viewdocument.php?doc_id=7081
  43. http://www.minorityrights.org/?lid=4392
This article is issued from Vikipedi - version of the 1/8/2017. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.