Dolganca

Dolganca
Telaffuz	Dulğan, Haka
Bölge	Sibirya
Etnik köken	Dolganlar
Konuşan sayısı	1,050  (2010)[1]
Dil aileleri	Ural Altay Dil Ailesi Altay dilleri Türk dilleri Sibirya Türk dilleri Dolganca
Yazı sistemi	Kiril alfabesi
Dil kodları
ISO 639-3	dlg
Yakutça (koyu mavi) ve Dolganca (mavi)

Dolganca (Долган Тыла/Dolgan tıla, Сака-дулгаан тыла / Saka-Dulgaan tıla) Türk lehçelerinin Sibirya öbeğine ait, Saha Türkçesi ile hemen hemen bir gibi olan, Dolganların konuştuğu lehçe. Yok olmak üzere olan Türk lehçelerinden biridir. Taymır (veya Taymir) bölgesinde konuşulmaktadır.

Konuşucu sayıları

1989 yılında yapılan bir nüfus sayımında 6945 kişiden oluşan Dolgan halkının artık sadece 5100'ü Dolgancayı anadili olarak gösterdiği tespit edilmişdir. Bu sayımda ayrıca birkaç evenkler ve nıganaslar (samoyetler) dolgancayı ikinci dili olarak göstermişdir. Bu yüzden dolgancanın o yörede trafik dili olduğunu söyleyebiliriz. Ancak Dolganların kendileri dillerini Sahaca veya Yakutçanın bir ağzı olarak görürler. 2010 yılına göre Dolgancayı konuşanın tümüsü 1054 kişi olarak belirtilir^[2].

Ağızları

Norilskay (Норильскай), Pasinskay (пясинскай), Avamskay (авамскай), Hatangskay (хатангскай уонна попигайскай dialekleri var.

Alfabe

Dolgancanın yazıya alınması 1920 yılında latin alfabesi ile gerçekleşmiştir. 1940 yılından itibaren Yakutça için tasarlanmış olan özel bir kiril alfabesi Dolganca için de kullanılmaya başlanmıştır. Bunun yanında Rusların kullandığı kiril alfabesi ile yazılan diğer bir şekli daha vardır.

Dolgan alfabesi: А а, Б б, В в, Г г, Д д, Дь дь, Е е, Ё ё, Ж ж, З з, И и, Иэ иэ, Й й, К к, Л л, М м, Н н, Ӈ ӈ, Ӈь ӈь, О о, Ө ө, П п, Р р, С с, Т т, У у, Уо уо, Ү ү, Үө үө, Ф ф, Х х, Һ һ, Ц ц, Ч ч, Ш ш, Щ щ, Ъ ъ, Ы ы, Ыа ыа, Ь ь, Э э, Ю ю, Я я

Günümüz Dolgan Türkleri Alfabesi^[3]

А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё	Ж ж
З з	И и	Й й	К к	Һ һ	Л л	М м	Н н
Ӈ ӈ	О о	Ө ө	П п	Р р	С с	Т т	У у
Ү ү	Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ
Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Kaynakça

1. http://www.ethnologue.com/language/dlg
2. http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab6.xls
3. Аксенова Е. Е. Букварь. СПб, 2001

Ek okuma

• Stachowski, M.: Dolganischer Wortschatz, Kraków 1993 (+ Dolganischer Wortschatz. Supplementband, Kraków 1998).
• Stachowski, M.: Dolganische Wortbildung, Kraków 1997.

Dış bağlantılar

• Beselee Bukvalar
• Dolgan Türkçesi (Rusça)
• Орто Дойду — Saha(yakutya) alfabesi. Unicode desteği.
• İnternette Rusya Federasyonu milletlerinin dilleri — Saha Türkçesi dil kaynaklarının listesi
• Сахалыы — yazı tipleri, klavye ve Saha Türkçesinde bir forum sitesi
• Онлайн словарь SakhaTyla.Ru — on-line Rusça-Saha Türkçesi ve Saha Türkçesi-Rusça Sözlük