Kadirîlik
Kadirilik ya da Kadiriyye (Osmanlıca: قادريه), Sünnîliğin Hanbeli mezhebine mensup Abdülkâdir Geylânî tarafından 12. yüzyılın başlarında kurulan ve silsilesini Ali bin Ebu Talib'e dayandıran sufi/tasavvufî yol.
Kadiriye Tarîkatı
Baz-ül Eşheb ve Gavsül Azam olarak da bilinen Abdülkadir Geylani yolunun takipçileri tarafından 12. yüzyılda kuruldu. İslâm Tarihinde sesli zikir yapan tarikâtlar olarak kabul edilmektedir. Sesli zikir yapılması nedeniyle cehri tarikâtlar arasında sayılır. Mensupları arasında Sultan II. Abdülhamid, Hacı Mustafa Hayri Öğüt, Hacı Mehmet Albayrak, gibi tanınmış kişiler vardır.[1]
Tarikatın ortaya çıkışının öyküsü: Bir gün İslam peygamberi Muhammed, Ali bin Ebû Talib ile otururlarken:
- Ya Ali! Gözlerini yum ve beni dinle. Sonra bu söylediklerimi üç defa da sen söyle ben dinleyeyim, dedi. Sonra gözlerini yumarak yüksek sesle üç defa:
- La ilahe İllallah, dedi. Daha sonra Ali gözlerini yumdu ve yüksek sesle üç defa:
- La ilahe İllallah, dedi. Muhammed de Ali’yi dinledi.
Tarikat-ı Aliyye-i Kadiri'nin bir kolu bu şekilde zuhur edip şecerede ismi geçen Meşayıhı Kiram vasıtasıyla Mehmet Baba ile günümüze kadar gelmiştir. Kadirilik birçok kola ayrılarak günümüzde de etkinliğini sürdürmektedir. Bu kolların en bilinenleri Halisa, Eşrefîlik (Rumîlik) ve Esedîlik'tir.
Kadirî tarikât silsilesi
Birinci silsile
Abdülkâdir Geylânî'nin tasavvuf alanındaki mürşidi Ebu Saîd el-Mübarek b. Ali el-Mahzûmî idi. Tarikat silsilesi el-Mahzûmî, Ebu'l Hasan Ali İbn Muhammed b.Yusuf el-Kureşi, Ebu'l-Ferec Yusuf et-Tarsusî, Ebû'l Fazıl Abdû'l-Vâhid et-Temimî, Abdu'l-Azîz et-Temimî, Ebu Bekr-i Şiblî, Cüneyd Bağdâdî, Sırriyü's-Sakatî ve Maruf el-Kerhî aracılığı ile Ehl-i Beyt imamlarından İmâm Ali er-Rızâ'ya, ondan da İmâm Mûsâ el-Kâzım, İmâm Câʿfer es-Sâdık, Muhammed el-Bakır, Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn ve Hüseyin bin Ali aracılığı ile Ali el-Mûrtezâ ve Muhammed Mustafa'ya dayanır.
İkinci silsile
Abdülkâdir Geylânî'den daha sonraya uzanan ve Hacı Bayram-ı Veli ile devam eden kollardan biri ise aşağıdaki şekilde verilmektedir.
- Ahmed Mahmud Muhammed Mustafa
- Ali bin Ebu Talib
- Hasan-ı Basrî
- Habib-i Acemî
- Davud-i Taî
- Maruf-i Kerhî
- Seri-i Sekatî
- Cüneyd Bağdadi
- Ebu Bekr-i Şiblî
- Abdu'l-Azîz et-Temimî,
- Ebû'l Fazıl Abdû'l-Vâhid et-Temimî
- Ebû'l Fereç Yusuf et-Tarsusî
- Ebû'l-Hasan Farsî
- Ebâ Said el-Mubarek Mukharramî
- Gavs-ul Azam Abd-ul Kâdir Geylanî
- Muhy'id-Dîn İbn'ul Arabî
- Seyyid Şemseddîn-i Muhammed
- Şeyh Hüsameddîn
- Şeyh Sahabeddîn
- Hüseyin Hamavîh
- Hacı Bayram-ı Veli
- Eşrefoğlu Rumî
- Hacı Kazan Kaya Baba
- Baba Kurdistanî
- Seyyid Muhammed
- Seyyid Halil
- Hacı Hasan Baba
- Şaban Baba
- Ricalî Dursun Baba
- İlhamî Hacı Hasan Baba
- Muhibbî Süleyman Çalışkan[2]
- Abdurrahman Halis Talabani
- Dede Osman Avni Baba Urfavevî
- Hacı Ömer Hüdayi Baba Köğenk
- Hacı Muhammed Baba Kürkî
- Hacı Mustafa Hayri Baba (Öğüt) Malatyevî
- Hacı Mehmet Baba (Albayrak) Kırşehirî
Üçüncü silsile
- Ahmed Mahmud Muhammed Mustafa
- Ali el-Mûrtezâ ibn Ebu Talib
- İmam Hüseyin ya da Hasan-ı Basrî
- İmam Zeynel Abidin ya da Habib-i Acemî
- İmam Muhammed Bakır ya da Davud-i Taî
- İmâm Câʿfer es-Sâdık
- İmâm Mûsâ el-Kâzım
- İmâm Ali er-Rızâ
- Ebu Mahfuz Maruf Aliyyü'l-Kerhi
- Ebul Hasan Serıy'yüs-Sekatî
- Cüneyd Bağdadi
- Ebu Bekir Delfi ibn Caferi's-Şiblî
- Abdu'l-Azîz et-Temimî,
- Ebû'l Fazıl Abdû'l-Vâhid et-Temimî
- Ebû'l Fereç Yusuf et-Tarsusî
- Ebül Hasan Ali ibn Muhammed ibn Yusufü'l Karşi-yü'l Hakkari
- Kadiyü'l Kuzak Ebu Saidil Mübarek ibn Aliyyül Mahzumiyyül Bağdadi
- Pir-i Tarikat Gavs-ul Azam Ebu Muhammed Muhyiddin Abd-ul Kâdir-i Geylanî
Halisa Kolu
Şeyh Abdurrahman Halis Talabani'nin tevhidi kasr etmek suretiyle okumasından ötürü "Halisa" veya "Halisiyye" şubesi olarak ismine izafeten verilmiştir.
18. Cemalü'l Irak Es-seyid Abdurrezzak 18. Ebu Bekir Abdulaziz 19. Osmanü'l Geylani 19. Muhammedüni'l-Hattak 20. Yahya El-Basri 20. Es-seyyid Şemseddin 21. Nureddini'ş-Şami 21. Es-seyyid Şerafeddin 22. Abdurrahmanil Haselani 22. Es-seyyid Zeyneddin 23. Burhaneddin-iz Zenceri 23. Es-seyyid Veliyeddin 24. Es-seyyid Muhammed 24. Nureddin Ma’sumilmedeni 25. Es-seyyid Abdurrezzakül 25. Hüsameddin Hamevi 26. Hüseyni'l Ezmirani 26. Es-seyyid Yahya 27. Ahmedi Muhammed Hindil Lahuri 27. Ebu Bekrini'l Bağdadi 28. Mahmudüz Zengine-i Talabani 28. Muhammed Derviş 29. Ahmedet Talabaniyul Kerküki 29. Es-seyyid Zeyneddin 30. Ziyaeddin Abdurrahmani Halis Talabani 30. Mustafa El-Bağdadi 31. Dede Osman Avni Baba Urfavi 31. Süleyman el Bağdadi 32. Hacı Ömer Hüdai Baba Köğengi 32. Aliyyü'l Bağdadi 33. Muhammed Baba Kürki 33. Eyyüp Urfavi 34. Mustafa Hayri Baba Malatyevi
35. Hacı Mehmet Baba Kırşehiri
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ↑ Mustafa Armağan, Abdülhamid'in Kurtlarla Dansı.
- ↑ Qaidiri Tariqah
Dış bağlantılar
- Tarikat-ı Aliyye-i Kadiri
- Halisa ve Seçkinleri
- Kadirilik Nedir?
- Uluslararası Kadirilik Vakfı
- Geylani İlim Kültür Eğitim Vakfı