Avrupa Konseyi

Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi  veya Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi ile karıştırılmamalıdır.

Avrupa Konseyi Council of Europe (İngilizce) Conseil de l'Europe (Fransızca)
Logo
Kısaltma	AK
Kuruluş	Londra Antlaşması
Tür	Bölgesel uluslararası örgüt
Merkez	Strasbourg, Fransa
Üyeler	47 üye ülke 5 Konsey gözlemcisi 3 Meclis gözlemcisi
Resmî diller	İngilizce, Fransızca Diğer çalışma dilleri: Almanca, İtalyanca, Rusça ve Türkçe[1]
Genel sekreter	Thorbjørn Jagland
Parlamenterler Meclisi Başkanı	Anne Brasseur
Bakanlar Komitesi Başkanı	Edmond Panariti
Kongre Başkanı	Jean-Claude Frécon
Resmî site	www.coe.int

Avrupa Konseyi (İngilizce: Council of Europe, Fransızca: Conseil de l'Europe), Avrupa çapında insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla 1949'da kurulmuş hükûmetlerarası bir kuruluştur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Konseyi'ne bağlıdır. Avrupa Konseyi'ne Belarus, Kazakistan ve Vatikan hariç tüm Avrupa ülkeleri üyedir.

Kuruluşu

5 Mayıs 1949’da 10 ülke - Belçika, Birleşik Krallık, Danimarka, Fransa, Hollanda, İrlanda, İsveç, İtalya, Lüksemburg, ve Norveç - merkezi Strasbourg olmak üzere Avrupa Konseyi’ni kuran antlaşmayı imzalamıştır. Şu an Avrupa Konseyi'nde 47 üye ülke bulunmaktadır. Türkiye, anlaşmayı 1949 yılında imzalamıştır. Konsey'in çalışma alanları insan hakları, medya, hukukî işbirliği, sosyal dayanışma, sağlık, eğitim, kültür, spor, gençlik, yerel demokrasiler, sınırötesi işbirliği çevre ve bölgesel plânlamadır. Türkiye, Yunanistan ile birlikte Avrupa Konseyi kurulduktan sonra konseye ilk giren üyeler oldukları için "kurucu üye" statüsündedirler.^[2]

İlgi alanı

Kurum, Avrupa Birliği ile herhangi bir organik bağı bulunmayan ayrı bir uluslararası teşkilattır. Ancak günümüzde Avrupa Birliği'nin Avrupa Konseyi'ne ait bayrağı kullanıyor olmasının yanı sıra Avrupa Konseyi ile AB'nin yakın işbirliği söz konusudur. Birçok ülkede Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi'nin müşterek projeler gerçekleştirilmektedir. Avrupa Konseyi, AB Bakanlar Konseyi ile de karıştırılmamalıdır. Konsey'in bütçesi üye ülkelerin nüfus ve GSMH'sine göre hesaplanan katkılarından oluşmaktadır. 2002 yılı bütçesi yaklaşık olarak €169 milyondur. Konsey'in resmî dilleri İngilizce ve Fransızca'dır. Konsey Genel Sekreterliği'ni 2009 yılında beş yıllığına seçilen Thorbjorn Jagland yürütmektedir.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi

AİHM Avrupa Konseyi'ne bağlı bir kurumdur.

İnsan hakları kavramı, genel olarak, kişilerin insan olmaları nedeniyle insanlık onuruna uygun olarak sahip oldukları hakların bütünüdür. Geniş anlamıyla iç hukukta temel haklar ve kamu özgürlüklerin tümünü ve uluslararası hukukta öngörülen ve korunan hakları kapsar. Bu haklar tüm insanları ilgilendirdiğinden, bu hakların uluslararası alanda koruma altına alınmaları gerekmiştir. İnsan haklarının korunmasına dair ilk uygulamalar daha çok ulusal düzeydedir. İnsan haklarının uluslararası düzeyde korunması çalışmalarına 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyılda rastlanmaktadır. Uluslararası hukukun insan haklarını genel bir biçimde ele alması Birleşmiş Milletler antlaşması ile gerçekleşir. Bu antlaşma, insan haklarından çokça söz etmesine rağmen bu hakların neler olduğuna dair bir açıklama içermez. Bu nedenle Ekonomik ve Sosyal Konsey'e bağlı olarak bir İnsan Hakları Komisyonu kurulmuş ve bu konuda çalışma yapmakla görevlendirilmiştir. Komisyon, bu amaçla hazırladığı tasarıyı 12.12.1948 günü Genel Kurul’un bir kararı ile İnsan Hakları Evrensel Bildirisi olarak kabul etmiştir. Bu bildirinin B.M. Genel Kurul kararı olarak kendiliğinden bağlayıcı niteliği bulunmaması ve herhangi bir güvence mekanizmasını düzenlememesi nedeniyle bildiriden sonraki gelişmeler, bu eksikleri gidermeye yönelik olmuştur. Bu çerçevede iki düzeyde yeni düzenlemelere rastlanmaktadır. Bu düzenlemeler: Evrensel düzeyde “Kişisel ve Siyasal Haklara İlişkin Sözleşme” ve “Ekonomik, Toplumsal ve Kültürel Haklara İlişkin Sözleşme”, bölgesel düzeyde “Amerika-Afrika İnsan Hakları Sözleşmesi” ve “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi” ile gerçekleştirilmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi diğer antlaşmalardan farklıdır. O yüzden de insan haklarının anayasası olarak ele alınan da diğer sözleşmeler değil, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'dir. Bu farklılığı sağlayan özellikler; metindeki maddelerin açıklığa sahip olması, kesin, ayrıntılı, doğrudan uygulanabilir kurallar olmasıdır.

Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi

Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Avrupa Konseyi'nin danışman organıdır ve Avrupa Konseyi içinde mahalli yönetimleri temsil ederek yerel demokrasiyi destekler. Biri yerel yönetimler odası, diğeri de bölgesel yönetimler odası olmak üzere iki meclise bölünmüştür, bir sekreterlik ve kongre tarafından 5 yılda bir seçilen bir genel sekretere sahiptir.

Üye ülkeler

5 Mayıs 1949'daki kuruluşta 10 üye vardı:

Belçika Birleşik Krallık Danimarka Fransa Hollanda

İrlanda İsveç İtalya Lüksemburg Norveç

Katılım tarihine göre ülkeler:

Avrupa Konseyi'ne üye ülkeler

Türkiye^a 9 Ağustos 1949 Yunanistan^a 9 Ağustos 1949 İzlanda 7 Mart 1950 Almanya^b 13 Temmuz 1950 Avusturya 16 Nisan 1956 Kıbrıs 24 Mayıs 1961 İsviçre 6 Mayıs 1963 Malta 29 Nisan 1965 Portekiz 22 Eylül 1976 İspanya 24 Kasım 1977 Lihtenştayn 23 Kasım 1978 San Marino 16 Kasım 1988 Finlandiya 5 Mayıs 1989 Macaristan 6 Kasım 1990 Polonya 26 Kasım 1991 Bulgaristan 7 Mayıs 1992 Estonya 14 Mayıs 1993 Litvanya 14 Mayıs 1993 Slovenya 14 Mayıs 1993

Çek Cumhuriyeti 30 Haziran 1993 Slovakya 30 Haziran 1993 Romanya 7 Ekim 1993 Andorra 10 Kasım 1994 Letonya 10 Şubat 1995 Arnavutluk 13 Temmuz 1995 Moldova 13 Temmuz 1995 Makedonya^c 9 Kasım 1995 Ukrayna 9 Kasım 1995 Rusya 28 Şubat 1996 Hırvatistan 6 Kasım 1996 Gürcistan 27 Nisan 1999 Azerbaycan 25 Ocak 2001 Ermenistan 25 Ocak 2001 Bosna-Hersek 24 Nisan 2002 Sırbistan^d 3 Nisan 2003 Monako 5 Ekim 2004 Karadağ 11 Mayıs 2007

|- |colspan="2" style="font-size:90%;"|

^a Avrupa Konseyi kurucu üyesi sayılır.
^b 1950'de Batı Almanya ve Fransız işgalindeki Saarland, ortak üyeler oldular. 1951'de (Batı) Almanya tam üye olurken Saarland, Federal Cumhuriyet'e 1955'te bir referandumdan sonra katılınca 1956'da ortak üyelikten çekildi. Sovyet işgalindeki Doğu Almanya, daha sonra Demokratik Almanya Cumhuriyeti, hiçbir zaman Avrupa Konseyi'ne üye olmadı. 1990'daki Alman Yeniden Birleşmesi'nden sonra, Doğu Almanya'daki beş eyalet, Almanya Federal Cumhuriyeti'ne katıldı ve Avrupa Konseyi'nde temsil edilmeye başlandı.
^c "Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti" adı altında katıldı (tırnak işareti içinde).^[3] Çoğu ülke, ülkeyi anayasal ismiyle tanır.
^d Başlangıçta Sırbistan-Karadağ olarak katıldı.

Avrupa Konseyi'ne Aday Ülkeler:

Belarus

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi Nezdinde Gözlemci SIfatını Taşıyan Ülkeler:

Vatikan	7 Mart 1970
Birleşik Devletler	10 Ocak 1996
Japonya	20 Kasım 1996
Meksika	1 Aralık 1999
Kanada

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Nezdinde Gözlemci Sıfatını Taşıyan Ülkeler:

İsrail	2 Aralık 1957
Kanada	28 Mayıs 1997
Meksika	4 Kasım 1999

İleri Bir Tarihte Katılma İhtimali Doğabilecek Devletler:

Kosova (Kosova, Avrupa Konseyi ve Avrupa Konseyi'ne üye pek çok devlet tarafından henüz tanınmamaktadır. Tüm üye devletler tarafından tanınması hâlinde Avrupa Konseyi'ne üye olabilecektir. Ancak Sırbistan'ın hâlihazırda Avrupa Konseyi'nin üyesi olması bu ihtimali güçleştirmektedir.)

Kaynakça

1. "The allocation of seats in the Parliamentary Assembly with respect to Turkey". assembly.coe.int. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160406233319/http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=21786&lang=en. Erişim tarihi: 26 Ocak 2016. 
2. • Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı. "Avrupa konseyi". 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150407165718/http://www.mfa.gov.tr:80/avrupa-konseyi_.tr.mfa.  (10 Ocak 2012).
3. "Statute of the Council of Europe". Council of Europe. 05.05.1949. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20150627164416/http://conventions.coe.int/Treaty/EN/Treaties/Html/001.htm. Erişim tarihi: 05.08.2008. 

Dış bağlantılar

• Resmî site