Moritanya

Moritanya İslam Cumhuriyeti الجمهورية الإسلامية الموريتانية El-Cumhûriyye el-Islâmiyye el-Mûritaniyye Republik bu Lislaamu bu Gànnaar République islamique de Mauritanie Moritanya
Bayrak Arma
Slogan:  شرف إخاء عدل   (Arapça) (Türkçe: Onur, Kardeşlik, Adalet)
Marşı: Moritanya Ulusal Marşı
Başkent		Nuakşot 18°09′K 15°58′B / 18.15°K 15.967°B
Resmî diller		Arapça^1
Hükûmet		İslam Cumhuriyeti ^2
•	Devlet Başkanı	Muhammed Veled Abdül Aziz
•	Başbakan	Yahya Veled Hademin
Kuruluşu
•	Fransa'dan	28 Kasım 1960
•	Su (%)	0.03
Nüfus
•	2009 tahmini	3.291.000[1] (135.)
•	1988 sayımı	1.864.236[2]
GSYH (SAGP)		2009 tahmini
•	Toplam	6,326 milyar $[3]
•	Kişi başına	2.037 $[3]
GSYİH (düşük)		2009 tahmini
•	Toplam	3,029 milyar $[3]
•	Kişi başına	975 $[3]
Gini (2000)		39 orta
İGE (2007)		0.520[4] Hata: Geçersiz İGE değeri · 154.
Para birimi		Ugiya (MRO)
Zaman dilimi		(UTC+0)
•	Yaz (SU)	not observed (UTC+0)
Trafik akışı		sağ
Telefon kodu		222
Internet TLD		.mr
^1According to article 6 of Constitution: The national languages are Arabic, Pulaar, Soninke, and Wolof; the official language is Arabic ^2Not recognized internationally. Deposed leaders President Sidi Ould Cheikh Abdallahi and Prime Minister Yahya Ould Ahmed El Waghef no longer have power as they were arrested by military forces.

Moritanya, resmi adıyla Moritanya İslam Cumhuriyeti, bir kuzeybatı Afrika ülkesidir. Batısında Atlas Okyanusu, güneybatısında Senegal, güneydoğu ve doğusunda Mali, kuzeydoğusunda Cezayir, kuzeyinde ise Batı Sahra yer alır.

Moritanya, dünyanın 29'uncu büyük ülkesidir. Mısır ile yaklaşık aynı büyüklüktedir. Coğrafi yapısı itibariyle düzlük bir ülkedir.

İsmi Berberi krallığı Mauretania'dan geliyor. Başkenti ve en büyük kenti Nouakchott, Atlantik kıyısında bulunmaktadır.

Tarihi

Beşinci yüzyıl ile yedinci yüzyıl arasında, Kuzey Afrika'dan Berberi kabilelerin göç etmesiyle bugünkü Moritanya'nın asil sakinleri ve Soninke'lerin ataları olan Bafour'lar yerlerinden oldu.

Bafourlar asıl olarak tarımla uğraşıyorlardı ve Sahra halkları içinde geleneksel göçebe yaşamı terkeden ilk halk da onlardır. Sahra Çölü yavaş yavaş kurumaya devam ederken güneye yöneldiler.

Bafour'ları Sahra'nın orta kesimlerinde yaşayanlar izledi. Batı Afrika'ya göç ettiler, ancak 1076'da İslamı yaymayı kendilerine amaç edinmiş savaşçı Murabıtlar hücuma geçerek dönemin Gana İmparatorluğu'nu ele geçirdiler.

Sonraki 500 yıl boyunca Araplar yerel halkın (Berberi ve diğerleri) direnişini bastırarak Moritanya'ya hakim oldular.

Moritanya'da 1644-1674 yılları arasındaki savaşlarda Beni Hassan kabilesinin (Hassaniler)öncülüğündeki Yemenli Arapları bölgeden çıkarma girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı.

Başkent Nouakchott'ta balık pazarı

Beni Hassan kabilesinin soyundan gelenler, yani Hassaniler, buradaki Mağrib toplumunun bir anlamda üst sınıfını oluşturdular denebilir.

Bununla beraber, buradaki birçok Berberi kavim Yemen soyundan geldiklerini iddia etse de buna pek az kanıt bulunabilmiştir.

Fransızlar, 1800'lerin sonlarından itibaren bölgeyi, bugünkü Moritanya topraklarını kolonisi haline getirdi. Moritanya 1920'den itibaren sekiz eyaletten oluşan Fransız Batı Afrika'sının bir eyaleti oldu. Moritanya'nın 1960 yılında bağımsızlığını elde etmesiyle başkent Nouakchott kuruldu.

Bağımsızlıkla beraber siyah Afrikalı kavimler(Haalpulaar, Soninke, ve Wolof), kalabalık gruplar halinde ülkelerine döndüler.

Fransızca eğitim öğretimden geçmiş bu kavimler yeni devlet yönetiminde söz sahibi oldular, orduda yer aldılar. Bir yandan Fransızlar, güneydeki en uzlaşmaz kavimlerden biri olarak görülen Hassanileri bastırma faaliyetlerinde bulunurken bir yandan da iktidar dengeleri değişti, bu durum güneyde yaşayanlarla Mağrib halk arasında yeni bir anlaşmazlığa temel oluşturdu. Geçmişte köle olan ama Araplaştırılmış ve Mağrib toplumu içinde alt sınıfta kabul edilen Haratinler yer alıyordu.

Mağribler arasında Moritanya'yı bir Arap ülkesi olarak görenlerle bölgenin Mağrip kökenli olmayan asıl sakinlerinin baskın bir rol üstlenmesini isteyenler ayrıştı.

Etnik anlaşmazlıklar 1989'da yaşanan iç çatışmalarla doruk noktaya ulaşsa da o zamandan bu yana yatışmış görünüyor. Etnik gerginlikler ve hassas bir konu olan kölelik, geçmişte olduğu kadar hala siyasi tartışmaların merkezinde yer alıyor. Moritanya'da birçok grup ülkeyi daha çoğulcu ve çeşitliliğe önem veren bir yer haline getirme yolunda çabalarını sürdürüyor. 5 Ağustos 2008 yılında askeri darbe yaşanmıştır.

Coğrafya

Moritanya 1,030,631 kilometrekarelik yüzölçümüyle dünyanın 29. en büyük ülkesidir. Ülkenin büyük bölümü düzlüklerden oluşur, merkezi bölgelerde bazı tepeler vardır. En yüksek noktası 915 m ile Kediet İclil'dir.^[5] Topraklarının yalnızca %0.2'si tarıma elverişlidir. Aşırı otlatma, ormanların tahrip edilmesi ve toprak erozyonu, kuraklıklarla da birleşerek ülkede önemli bir sorun olan çölleşmeye yol açmaktadır. Ülkenin tek daimi akarsuyu olan Senegal Nehri'nden uzak bölgelerde temiz su kaynakları azdır. Çöl iklimi etkisi altındaki ülkede hava yıl boyunca sıcak, yağışsız ve tozludur.^[5][6]

Kaynakça

1. Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009) (.PDF). World Population Prospects, Table A.1. 2008 revision. United Nations. http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf. Erişim tarihi: 2009-03-12. 
2. "Mauritania : Location, Map, Area, Capital, Population, Religion, Language - Country Information". 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160313045941/http://arab.de/arabinfo/maurita.htm. Erişim tarihi: 06.08.2008. 
3. "Mauritania". International Monetary Fund. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. http://web.archive.org/web/20160304115333/http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=682&s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP&grp=0&a=&pr.x=73&pr.y=3. Erişim tarihi: 21.04.2010. 
4. Human Development Report 2009. The United Nations. Retrieved 15 October 2009
5. Background Note: Mauritania (ABD Dışişleri Bakanlığı) Erişim tarihi: 8 Ocak 2012.
6. Mauritania (CIA World Factbook) Erişim: 8 Ocak 2012.