Kıpçak grubu

Kıpçak dilleri yayılım haritası
  Kıpçak-Bulgar
  Kıpçak-Kuman
  Kırgız–Kıpçak ve Kıpçak–Nogay

Kıpçak grubu veya Kıpçak dilleri, Türk dillerinin bir koludur. Yaklaşık 30 milyon kişi bu gruba ait dillerden birini konuşur. Avrupa, kuzey Orta Asya, Kafkasya, Sibirya ve Kırım, Kıpçak dillerinin konuşulduğu bölgelerin başında gelir. Adını Kıpçakların dili Kıpçakçadan alır.

Sınıflandırma

Eski Kıpçakça

13-17 yüzyıllarda üç kolda ilerleyen Eski Kıpçakça geriye dönük Kıpçak dilleri sınıflandırmasında Kıpçak-Kuman kolunda ele alınır :

1. Kumanca ya da Altınordu Kıpçakçası veya Bozkır Kıpçakçası
2. Memlûk Kıpçakçası ya da Arap harfli Kıpçak Türkçesi
3. Ermeni Kıpçakçası ya da Ermeni harfli Kıpçak Türkçesi

Yeni Kıpçakça

Yeni Kıpçakça dönemi çağdaş Kıpçak dilleri üç ana kolda sınıflandırılır:

Tasnif tarihi

Türk dillerinin sınıflandırması (tasnifi) henüz tam olarak yerine oturmuş değildir. Çok çeşitli lehçe ve şivelere ayrılan, yeryüzünde yaklaşık 200 milyondan fazla bir nüfusa sahip Türk boyları tarafından konuşulmakta olan Türkçenin fonetik ve morfolojik özelliklere göre tam bir sınıflandırmasının yapılabilmesi için karşılaştırmalı dil araştırmalarının derinleştirilmesi, her lehçe ve şivenin özelliklerinin tam olarak ortaya konulması gerekmektedir.[1]

Türk dili araştırmaları tarihinde Kıpçak dillerinin sınıflandırılması:[1]

Karakteristik özellikleri

Kıpçak Türkçesinin karakteristik özelliklerinden biri de ünlüler arasında bulunan /-t-/ seslerinin tonlulaşmamasıdır (yani tonlulaşıp /-d-/ sesine dönüşmemesidir)[2]

Konuşanların sayısı

Tüm Türk dilleri konuşanların sayısı birbirini anliyabilen dillerden oluşan grublara ayrıldığında böyle bir paylaşım ortaya çıkmaktadır
DilKonuşanların sayısıkonuşulduğu ülkeler (ve sayıları)
Karaimceölmek üzere † Litvanya 20, Ukrayna <10, Polonya <10
Kumukça280.000Rusya (Dağıstan)
Karaçay-Balkarca250.000Rusya (Karaçay-Çerkesya, Kabardey-Balkarya)
Kırım-Tatarcası500.000Ukrayna 200.000, Özbekistan 190.000, Kırgızistan 40.000
Tatarca7,5 milyonRusya 5.500.000 Özbekistan 470.000, Kazakistan 330.000, Kırgızistan 70.000,
Tacikistan 80.000, Türkmenistan 50.000, Ukrayna 90.000, Azerbaycan 30.000
etnik olarak Tatarlar: 6,6 milyon
Başkurtça2.2 milyonRusya 1,7 milyon, Özbekistan 35.000, Kazakistan 20.000
Nogayca70.000Rusya (Kuzeykafkas)
Karakalpakça400.000Özbekistan
Kazakça14-16 milyonKazakistan 8 milyon, Çin 1 milyon, Özbekistan 800.000, Rusya 650.000, Moğolistan 100.000
Kırgızca5.4 milyonKırgızistan 3,3 milyon, Özbekistan 200.000, Çin 200.000

Kaynakça

  1. 1 2 Tavkul, Ufuk (2003). Türk lehçelerinin sınıflandırmasında bazı kriterler. Kırım Dergisi, 12 (45), 2003, 23-32.ss
  2. Eker, Süer (1998). Kıpçak Grubu Türk Dillerinin Karşılastırmalı Ses Bilgisi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 1998

Dış bağlantılar

This article is issued from Vikipedi - version of the 1/8/2016. The text is available under the Creative Commons Attribution/Share Alike but additional terms may apply for the media files.